Суровата окупација на Егејска Македонија

Бугарската политика на егејското крајбрежје беше да се бугаризираат насилно што е можно повеќе Грци и да се протераат или убиваат останатите.  Бугарите ги затворија грчките училишта и ги протераа учителите. Беше конфискуван грчкиот деловен имот и даден на бугарските колонисти. По бунтот во Драма во септември 1941 година 15.000 Грци беа убиени во текот на неколку недели

Бугарската окупација во Егејска Македонија беше значително посурова отколку во Вардарска Македонија, каде населението беше главно словенско. Со оглед на тоа што бугарската политика во Вардарска Македонија беше да се добие лојалноста на словенските жители, политиката во егејското крајбрежје беше да се бугаризираат насилно што е можно повеќе Грци и да се протераат или убиваат останатите. Бугарските колонисти беа охрабрени да се населат на земјиштето експроприрано од Грците, со надеж дека бугарското мнозинство во регионот ќе осигура трајна бугарска контрола.

За време на првите неколку месеци од егејската окупација, Бугарите се обидоа да ја добијат поддршката од локалните жители. Тие спроведоа обемна пропагандна кампања, основаа бугарски училишта и дистрибуираа храна и млеко за грчки деца. Меѓутоа, брзо стана очигледно дека овој пристап има малку шанси за успех. Окупациските власти прибегнаа кон подрастични мерки. Бугарите ги затворија грчките училишта и ги протераа учителите, ги заменија грчките свештеници со свештеници од Бугарија и остро го потиснаа грчкиот јазик: беа обезличени дури и надгробните плочи со грчки натписи. Бугарските семејства беа охрабрени да се населат во Македонија со владини кредити и стимулации, вклучувајќи куќи и земјиште одземени од староседелците. Властите, исто така, го конфискуваа грчкиот деловен имот и им го дадоа на бугарските колонисти. На пример, во градот Кавала беа експроприрани над седумстотини продавници и други претпријатија. Голем број Грци беа протерани, а на другите им беше одземено правото на работа со системот за лиценцирање што забрануваше вршење трговија или професија без изречно одобрение на окупациската влада. 

Во градот Драма избувна бунт утрото на 28 септември 1941 година и брзо се прошири низ грчката Македонија; Во Драма толпа го нападна градското собрание и уби четворица бугарски полицајци; во Доксато беше масакрирана целата бугарска полициска сила од дваесет луѓе; во Хористи вооружени Грци го зазедоа градот и ги повикаа другите градови да им се придружат; и во многу други села имаше судири меѓу Грците и бугарските власти. Бунтот траеше кратко. На 29 септември бугарските трупи влегоа во Драма и другите бунтовни градови и ги зарабија сите мажи на возраст меѓу 18 и 45 години. Над три илјади луѓе, наводно, биле погубени само во Драма; цели села беа митралезирани и ограбени. Околу петнаесет илјади Грци беа убиени во текот на следните неколку недели.

Егзодусот на жителите и населувањето на бугарските семејства во Беломорието го сменија етничкиот состав на регионот. Таму Бугарите ги менуваа дури и надгробните плочи со грчки натписи. Владата во Атина, која беше под германска окупација, размислуваше за евакуација на целото население на Егејска Македонија

Бунтот во Драма едвај да заврши пред да се рашират гласините дека целиот бунт бил поттикнат од бугарски агенти провокатори. Иако недостасуваат убедливи докази за бугарска провокација, денешните историчари, и грчки и бугарски, продолжуваат да ги кажуваат своите сомнежи. Еден грчки писател раскажува примери на бугарски провокации и го опишува бунтот како сè уште „une affaire obscure“; бугарски историчар признава дека „драмските настани сè уште не се детално истражени“. Какво и да е неговото потекло, бунтот им дозволи на властите да ги оправдаат следните злосторства оправдувајќи ја со „воена неопходност“. 

Масакрите доведоа до масовно иселување на Грците од зоната на бугарската контрола во германската окупаторска зона. Бугарските „репресалии“ продолжија по бунтот во септември, зголемувајќи го поројот бегалци. Селата беа уништени поради засолнување на „партизаните“, кои всушност биле само преживеани од селата претходно уништени. (Имаше некои грчки партизани во Македонија, но тие имаа мало значење.) Теророт и гладта ​​станаа толку силни во регионот што владата во Атина ги разгледуваше плановите за евакуација на целото население на Егејска Македонија во германски окупираната Грција.

Егзодусот на многу Грци и населувањето на бугарските семејства во Беломорието го сменија етничкиот состав на регионот. Софискиот весник „Зора“ јасно го одобруваше: „Грците сега се протерани засекогаш од овие бугарски региони; нашите тракиски браќа се враќаат масовно во своите антички домови. Со помош на повторно населување на овие региони од Бугари, што се спроведува во голем обем, и со ‘бугаризација’ на Западна Тракија, овие територии на Јужна Бугарија се колонизираат по четврти пат од оние што живеат таму со векови“.

Иако бугарската влада ја сметаше Македонија за составен дел на Бугарија, статусот на територијата не беше толку јасен за Германија. Хитлер приватно посочи дека Македонија на крајот треба да ѝ се даде на Бугарија, но официјалниот германски став беше дека „судбината на различните региони на Југославија ќе се реши дефинитивно подоцна, на крајот на мирот. Во моментов, затоа, не може да се даваат изјави во врска со идните граници на Македонија“. Кога Бугарија официјално ги припои окупираните делови на Македонија на 14 мај 1941 година, сепак, Германија не даде силни приговори. Со инвазијата на СССР која следеше за само еден месец, Германија не можеше да си дозволи да троши војници неопходни за целиот балкански регион и затоа требаше да се потпре на бугарскиот и италијанските трупи да ги управуваат новоосвоените територии. На теренот лежеше конфликт, бидејќи и Италија имаше планови за Македонија.

Италијанците сакаа да се прошират од албанската енклава во западна Македонија за да го искористат минералното богатство во регионот – хром, калај, манган, антимон и молибден – и да го зголемат римскиот империум. Меѓутоа, германската влада сфати дека добивањето на овие неопходни воени минерали за себе ќе биде полесно ако Бугарија наместо Италија го контролира регионот. Границите на бугарската окупациска зона објавени на 17 април 1941 година, беа разумно поволни за Бугарија – иако многу Бугари беа разочарани – и беа проширени на 15 мај за да го вклучат античкото бугарско светилиште во Охрид на албанската граница. На 24 април 1941 година, Клодиус, германскиот емисар за економски прашања, обезбеди концесија од бугарската влада со која на Германија ѝ се даваат права на рударство и железница на територијата доделена на Бугарија.

Во Грција, Бугарите ја добија својата поранешна територија Беломорие, проширувајќи се по должината на егејскиот брег од реката Струма источно од Солун до Дедеагач (Александропулис) на турската граница. Бугарија копнееше по Солун и западна Македонија, кои беа под германска и италијанска контрола, и воспостави пропагандни центри за да се обезбеди верност на приближно 80.000 Словени во овие региони. Бугарскиот план беше воено да ги организира овие Словени во надеж дека Бугарија на крајот ќе го преземе тамошното администрирање. Појавувањето на грчките партизани во западна Македонија ги убеди италијанските и германските власти да дозволат формирање на словенски баталјони за безбедност (единици „Охрана“) предводени од бугарски офицери.

Големите загуби на Источниот фронт, распадот на Италија и растечкото партизанско движење во Југославија ја принудија Германија во 1943 година да ги намали силите на Балканот. Кон крајот на 1942 година Германија прво побара зголемено учество на Бугарија во окупаторските должности на Балканот, но бугарската помош сега стана неопходност.

Хитлер го покрена проблемот на состанокот со цар Борис во август 1943 година, повикувајќи ги Бугарите да ја окупираат североисточна Србија и дополнителен дел од грчката Македонија. Царот се согласи во принцип, но ја одложи одлуката во очекување на „консултации“, за време на кои тој се движеше помеѓу територијалното среброљубие и стравот од натамошна вмешаност во областите во кои беа активни партизаните и за кои Бугарија имаше малку валидни побарувања. Неговата смрт им ја остави на наследниците задачата за проширување на бугарската окупаторска зона во Србија.

[Нето резултатот од бугарската окупација на обете македонски области беше мизерија и горчина. Во Вардарска Македонија овие чувства беа предизвикани од акцентот на давање на чувство на бугарски идентитет на македонските Словени, дури и ако се несакани. Во Егејска Македонија, токму политиката на истребување и протерување ја зголеми омразата што ја чувствуваа Грците кон Бугарите. А Грците ги обвинија Германците за она што им го направија Бугарите.]  (Продолжува)