Повеќе гневен таксист отколку шеф на држава: Анализа на „Гардијан“ на говорот на Путин

Осум и пол години откако Владимир Путин ја објави анексијата на Крим, тој ги собра елитите на Русија во салата „Свети Ѓорѓи“ во Кремљ на уште една церемонија на грабеж: овој пат полагајќи право на уште четири украински региони.

На формалностите на анексијата им претходеше лут, нескладен говор кој само накратко се осврна или на Украина или на четирите региони на кои Русија сега тврди дека има сопственост. Наместо тоа, Путин се нафрли на запад за низа гревови, почнувајќи од дестабилизирање на Русија во 17 век до дозволување операција за промена на полот.

Тој, исто така, ја повтори својата закана за употреба на нуклеарно оружје, тврдејќи дека САД „создале преседан“ за употреба на нуклеарна сила во 1945 година.

Петочниот говор веројатно ќе биде уште една пресвртница во долгогодишното владеење на Путин над Русија. И додека беше истата сала, истите собрани луѓе и истата порака како при анексијата на Крим во март 2014 година, контекстот е многу различен.

Тогаш, Путин носеше голем дел од руската елита и општеството со себе, на бранот патриотски жар поттикнат од пропагандата на државната телевизија. Надвор од Русија, додека многумина беа шокирани од грабнувањето на гола земја, други сметаа дека Путин има поента: по Ирак и Либија, како може Западот да им држи предавања на другите за кршење на суверенитетот? Многу европски политичари сакаа што побрзо да се вратат на бизнисот како и обично со Русија.

Овојпат домашните и меѓународните ситуации се далеку понеповолни за Путин. Дома, тој започна непопуларна акција за мобилизација, што поттикна стотици илјади Руси да се обидат да ја напуштат земјата. Подобрувањата во квалитетот на животот што ги донесоа првите години на путинизмот пресушуваат поради санкциите и меѓународната изолација.

Од февруари, рускиот лидер стана меѓународен отфрлен, па дури и незападните лидери ја прекоруваат неговата бесрамна агресија во Украина, поткопувајќи ги неговите тврдења во петокот дека зборува во име на целиот незападен свет.

Во 2014 година, тој го критикуваше лицемерието на западните политичари кои „нешто нарекуваат бело денес, а утре црно“, и многумина кимнаа со главата заедно.

Денес, тој понуди полуто, но помалку кохерентно осудување на западот, повеќе како гневен таксист отколку како шеф на државата. „Тие не сакаат да бидеме слободни, тие сакаат да бидеме колонија; тие не сакаат рамноправно партнерство, тие сакаат да крадат од нас“, рече тој.

Путин се оддалечи од осудувањето на „тоталитаризмот, деспотизмот и апартхејдот“ на денешниот запад, за да се сврти кон историското ограбување на Индија, бомбардирањето на Дрезден на крајот на Втората светска војна и „многу родови“ во модата на западот.

Мисијата на Русија, рече тој, беше „да ги одбрани нашите деца од монструозните експерименти дизајнирани да ја уништат нивната свест и нивните души“.

Андреј Колесников, од Фондацијата Карнеги за меѓународен мир, напиша на Твитер: „Говорот на Путин е збир на неверојатно неписмени заговорнички клишеа кои пред 30 години можеа да се прочитаат во маргиналните национал-патриотски весници.

„Сега тоа стана политика на поранешната суперсила, која дури и во времето на советските лидери не можеше да си дозволи таков дискурс“.

Во врска со Украина, Путин рече дека Русија е „подготвена за преговори“, но веднаш следеше со инсистирање дека анектираните територии „засекогаш“ ќе бидат дел од Русија и дека нема да можат да бидат дел од какви било разговори.

Украина веќе соопшти дека ќе ги игнорира анексиите и ќе ја продолжи својата воена кампања за враќање на територијата. Киев верува дека каков било „прекин на огнот“ едноставно ќе ѝ даде време на Русија да се прегрупира пред обновениот напад.

На крајот на краиштата, во својот говор во март 2014 година, Путин експлицитно ја отфрли можноста за заземање повеќе територија: „Не верувајте им на оние кои се обидуваат да ве исплашат со Русија и кои врескаат дека ќе следат други региони по Крим… Не ни треба ова“.

А сепак, еве ги, назад во салата „Свети Ѓорѓи“, аплаудираа додека уште четворица марионетски лидери назначени од Москва потпишаа за нивните региони.

Но, анексијата вклучува повеќе од парчиња хартија, и додека во 2014 година Русија штотуку спроведе брза и тајна воена операција за заземање на Крим, овојпат работите се многу помалку јасни. Борбите продолжуваат во и околу сите четири региони за кои Русија тврди дека се нејзини, што ја поттикна наредбата за мобилизација.

Говорот на Путин ги остави неодговорени речиси сите клучни прашања за тоа што може да се случи следно. Неговиот портпарол Дмитриј Песков во петокот наутро не можеше да каже дали Русија ги бара сите региони Запорожје и Херсон, или само делови од нив што веќе ги контролира, ветувајќи дека тоа ќе го „разјасни“ подоцна. Говорот не остави ништо помудро.

Публиката во петокот, претежно постари мажи со безбедносно и воено потекло, мрачно му аплаудираше на нивниот водач. Но, многумина во руската политичка елита се згрозени од настаните во изминатите неколку месеци, дури и ако не ги кажаа своите критики во јавноста. Тие, исто така, остануваат во темнина за тоа како може да се развиваат настаните.

„Никој не знае што ќе се случи следно, јасно е дека нема голема стратегија“, рече еден московски извор, добро поврзан политички инсајдер. „Ако една работа не успее, ќе се обидеме со нешто друго, а никој не знае каде ќе доведе тоа. Одлуките се носат во главата на еден човек“.

Додека Путин две децении зборуваше за желбата на Западот да ја уништи Русија, интензитетот и повторувањето со кои тој ја обработи оваа тема во петокот сугерира дека ова не е само политички театар: тој стана вистински верник во тоа што го зборува.

Што значи ова за најголемото прашање од сите останува нејасно. Дали овој жар го прави повеќе или помалку веројатно да користи нуклеарно оружје? Дали неговите закани се блеф или не? Повторно, оние во Москва не се подобро информирани од нас останатите.

„Никој не знае. Се сомневам дали и тој знае, да бидам искрен“, рече изворот. (Гардијан)