Мадам Помпадур – првото лице во Версај кое не било со сина крв

На денешен ден пред точно три века е родена Мадам Помпадур, најпознатата љубовница на францускиот крал Луј XV, покровител на многу уметници и модна икона на Франција во 18. век.

Многу гласини и теории кружеле за Мадам Помпадур за време на нејзиниот живот, а особено по нејзината смрт, а според некои приказни, таа била највлијателната личност во Франција, владетел од сенка, жена која ја предизвикала Седумгодишната војна. Она што е сепак сигурно е дека таа била една од највлијателните жени во светот во 18 век.

Таа е родена како Жана Антоанета Поасон во семејство кое се занимавало со бизнис поврзан со финансии. Кога имала само четири години, нејзиниот татко бил принуден да ја напушти Франција поради финансиски скандал. Сопругата и двете деца ги оставил на старателот, неговиот пријател Норман де Турнехем, за кој сѐ уште се сомнева дека всушност е биолошки татко на Мадам Помпадур.

Како дете ја учеле како да се однесува како сопруга на богат човек и од тој период потекнува нејзината фасцинација со уметноста и модата. Во младоста го запознала и францускиот филозоф, писател и историчар Волтер, со кого останала во контакт долго време, за на крајот да стане негов покровител.

Кога имала 19 години, нејзиниот старател решил да се омажи за нејзиниот братучед и во тој брак се родиле две деца, од кои постарото, момче, починало на една година.

Набргу по мажачката, Жан Антоанета Поасон, благодарение на влијанието на нејзиниот сопруг и старател Де Турнехам, иако пред се благодарение на нејзиниот шарм и харизма со кои пленела, успеала да стане ѕвезда на париското општество и модна икона на Париз.

Кралот ја забележал во 1745 година и ја поканил на маскенбал како дел од свадбата на неговиот син. По таа вечер, таа стана негова љубовница, една од неколкуте, но набрзо ја зацврсти својата позиција во дворот и стана секретарка и десна рака на кралот.

Таа се разведе од сопругот легално и официјално замина да живее во Версај, добивајќи ја титулата Ммаркиза, како и својот  прв имот, Помпадур, по што доби уште пет имоти во следните години.

Многу историчари биле на мислење дека таа имала голема контрола над кралот, но со текот на времето е утврдено дека тој, иако е опишан како срамежлив и повлечен, имал голема моќ и авторитет што успеал да ги одржи без ничија помош.

Мадам Помпадур беше негова секретарка, советник, нешто слично на неговата десна рака, но таа всушност само го применуваше она што кралот го наредуваше. Меѓутоа, таа изгради и личен авторитет со текот на годините и стана многу важна алка за функционирањето на дворот. Таа стана толку важна што и сопругата на Луј, кралицата Мари, мораше да побара дозвола од Мадам Помпадур доколку сака некоја услуга или привилегија.

Откако го консолидираше својот статус во модниот живот на Париз уште пред нејзиното запознавање со кралот, Мадам Помпадур ја искористи моќта и авторитетот што ги уживаше за време на нејзиниот живот во Версај за да го збогати главниот град на Франција и на други начини.

Со помош на нејзиниот брат, кој претходно бил назначен за управител на кралските згради како Маркиз де Марињи, ја основала Воената академија, а нивниот придонес е важен во изградбата на плоштадот Луј XV. Овој плоштад е засекогаш запаметен во историјата на Франција како место на подоцнежните егзекуции на кралот Луј XVI и кралицата Марија Антоанета во 1793 година.

Тие заедно реконструираа дел од Версај, како и бројни летниковци.

Но, Мадам Помпадур не застана во областа на архитектурата, туку таа и кралот им помогнаа на бројни француски уметници и занаетчии. Тие му помогнаа на нејзиниот долгогодишен познаник Волтер, како и на Дидро и на повеќето автори на Енциклопедијата. Сепак, иако таа сакаше да го прави за литературата она што тие го правеа за другите гранки на уметноста, Луј XV не беше заинтересиран за тоа.

Како што истакнуваат историчарите, времето на Мадам Помпадур всушност било „времето на врвот на вкусот во Франција“.

Нејзиниот ангажман на полето на уметноста беше забележан и ценет, но поради работата на полето на политиката се смета за една од најзаслужните за започнување на Седумгодишната војна.

Последиците од таа војна оставија неизбришливи негативни последици врз психата и здравјето на Мадам Помпадур.

Набргу по завршувањето на Седумгодишната војна во Сверна Америка, таа станала меланхолична, а потоа паднала во кревет од кој не станала.

Таа почина млада, на 43 години, на 15 април 1764 година во нејзините одаи во Версај.

Кога луѓето го слушаат нејзиното име денес, обично е првата помисла дека Мадам Помпадур била љубовница на кралот Луј. Сепак, таа беше многу повеќе од тоа, а нејзиното наследство засекогаш ќе биде запишано со златни букви во историјата на уметноста. (Данас)