Дали дипломатијата за Украина влезе во ќорсокак?

Неуспехот на Соединетите Американски Држави и Русија оваа недела да најдат дипломатско решение за тензиите околу безбедноста на Источна Европа ги зголеми шансите за нов руски напад врз Украина, дури и ако војната од целосен обем е далеку од неизбежна, велат аналитичарите.

Русија е обвинета дека собрала околу 100.000 војници во близина на украинската граница, бидејќи бара обврска од Западот дека поранешната советска држава која сега е про-ЕУ, никогаш нема да се приклучи на НАТО.

Високи руски и американски функционери оваа недела одржаа разговори во Женева, но немаше навестување за некаков напредок, при што Вашингтон предупреди до крајот на неделата Москва би можела да организира операција за „лажно знаме“ во рок од неколку недели за да ја забрза инвазијата.

„Имаме информации кои укажуваат дека Русија веќе предложила група оперативци да спроведат операција со лажно знаме во источна Украина“, рече Џен Псаки, прес-секретар на Белата куќа.

„Оперативците се обучени за урбана војна и за користење експлозиви за извршување на акти на саботажа против сопствените сили на Русија.

Во меѓувреме, Украина беше погодена од сајбер напад во раните утрински часови во петокот, за кој Западот ја обвини Русија и за кој некои аналитичари стравуваа дека може да биде увертира за напад.

Москва одговори на соборувањето на поранешниот проруски претседател на Украина во 2014 година со заземање во молскавична воена операција на украинскиот црноморски полуостров Крим, анексија која никогаш не беше призната од меѓународната заедница.

Потоа ги поддржа сепаратистите кои ја презедоа контролата врз два источни украински региони во нерешениот конфликт во кој загинаа над 13.000 луѓе.

Има ли излез?

НАТО јасно стави до знаење дека никогаш нема да ја исклучи можноста Украина да се приклучи на алијансата, дури и ако аналитичарите го гледаат ова како многу далечна шанса засега.

„За жал, војната е поверојатна. Дојдовме до вистински ќор-сокак“, рече Мелинда Харинг, заменик директор на Центарот за Евроазија на Атлантскиот совет со седиште во САД. „Како што стојат работите, позициите на Русија и САД се непомирливи.

Дмитриј Тренин, директор на Московскиот центар Карнеги, додаде: „Отсуството на дипломатско решение логично води кон дополнително влошување на оваа криза со воено решение кое веќе се гледа како излез“.

Самуел Чарап, висок политиколог во корпорацијата РАНД, истакна дека НАТО дури и не ѝ понудил на Украина акционен план за членство, а камоли за членство.

„Да се најде начин да се каже тоа, што е политички остварливо, ќе биде многу тешко, се разбира, но истото ќе биде и војна“, рече тој.

Што планира Русија?

Но, аналитичарите велат дека и покрај застрашувачките сигнали, невозможно е да се прочитаат мислите на рускиот претседател Владимир Путин.

За Мари Думулен, директорка на програмата „Поширока Европа“ при Европскиот совет за надворешни односи (ЕЦФР), „одлуката дали да се продолжат или не овие разговори ќе ја донесе Владимир Путин и никој не знае во моментов што ќе биде тоа“.

Франсоа Хајзбур, специјален советник на Фондацијата за стратешки истражувања (ФРС) во Париз, рече дека „ситуацијата е целосно нестабилна“ и „ризикот од војна висок“.

Чарап рече дека е „отворено прашање“ дали разговорите со САД едноставно биле „вежба за купување време“ за Русија.

„И не знам дали е тоа така и мислам дека никој од нас навистина не знае“.

Каква форма би имала воената акција?

Дури и ако Русија се одлучи за воена акција, тоа можеби нема да се сведе на целосна инвазија на Украина.

Според истакнатиот руски безбедносен аналитичар Максим Сучков, Путин би можел да се осврне на одговорите како што се распоредување руски ракети во регионот Донбас во источна Украина или Крим, контролиран од сепаратистите.

Хајзбур тврди дека друга опција може да биде ограничена „територијална добивка“ која би го поврзала регионот Донбас со Крим.

Американските разузнавачки извори посочија дека Русија не донела конечна одлука. Француски дипломатски извор, кој побара да остане анонимен, додаде: „Не верувам дека има подготовки за итна инвазија“.

Какви би биле последиците?

Русија постојано беше предупредувана од западните сили за „масивни“ последици доколку повторно ја нападне Украина, иако тие најверојатно ќе бидат во форма на санкции наместо каков било воен одговор.

Москва и Западот ќе претрпат криза без преседан од Студената војна, што веројатно дополнително ќе го зацврсти растечкото руско партнерство со Кина, како и нејзиниот сојуз со автократскиот режим на Белорусија, кој граничи со три држави на ЕУ.

За Думулен, „Русите дуваат топло-ладно“ и вршат „максимален притисок да добијат повеќе“ отстапки од Западот во врска со архитектурата на европската безбедност во државите од поранешниот комунистички блок.

„Сценариото за воена интервенција не е најверојатно“, бидејќи нејзината „цена, воена, политичка, финансиска и човечка“ би била значителна, рече таа.

Харинг тврдеше дека Путин ќе ја нападне Украина „на начин без војна“, што ја натера Европа „да ги стисне рацете, но да престане да го ослободува својот остар пакет санкции“.