Бурна и раскошна драмедија, вели „Холивуд репортер“ за „Кајмак“

Манчевски сака неговиот филм да има лесна и вкусна конзистентност, но неговиот хумор е тежок, а неговата полова политика несигурна. Исто така, има премногу секс-сцени кои не се многу секси


 

„Бурна и раскошна драмедија“ … вели прочуеното филмско списание „Холивуд репортер“ во рецензијата за „Кајмак“ на Милчо Манчевски. „Холивуд репортер“ е меѓу трите најголеми светски филмски списанија, заедно со „Вараети“ и „Скрин интернешенал“, кој пишува рецензии за сите филмови на Манчевски, што е престиж,  а македонските медиуми ги пренесуваат.

„Донекаде забавен, но и претеран, и малку смешен, филмот следи две македонски двојки кои живеат во иста станбена куќа во главниот град на државата Скопје“, пишува во рецензијата за „Кајмак“ филмскиот критичар Џордан Минцер.

Што напиша Минцер во „Холивуд репортер“ за „Кајмак“ по светската премиера во Токио? 

„Најновиот филм на македонскиот режисер на номинираниот за Оскар ‘Пред дождот‚ ја имаше светската премиера на Меѓународниот филмски фестивал во Токио.

Дебито на македонскиот режисер Милчо Манчевски во 1994 година, ‘Пред дождот’, беше моќен и уметнички изработен приказ на насилните етнички конфликти кои ја распарчуваа неговата татковина. Филмот, чија премиера беше прикажана во Венеција, му го донесе Златниот лав и беше номиниран за Оскар, претворајќи го Манчевски преку ноќ во страшен талент за уметност .

Тоа беше пред повеќе од дваесет години, а во следните децении режисерот никогаш не успеа да го надмине својот прв долгометражен филм, завршувајќи неколку филмови – најдобриот од нив, ‘Врба’ (Willow) од 2019 година, кој освои неколку награди и беше дистрибуиран од Кино Лорбер – но не успеа да го генерира истиот целокупен ентузијазам.

Неговото најново дело, бурната и раскошна драмедија ‘Кајмак’, се чини дека е предодредена за истата судбина. Донекаде забавен, но и претеран, и малку смешен, филмот следи две македонски двојки кои живеат во иста станбена куќа во главниот град на државата Скопје.

Потекнуваат од различни општествени класи, двојките речиси и не се вкрстуваат освен кога врескаат еден на друг низ прозорецот. Но, тие споделуваат нешто заедничко, а тоа е дека и двата се во средината на средовечни кризи, што резултира со многу секс, малку насилство и многу насловна храна од филмот – кајмак – што се купува, се консумира, па дури и се шири по голо тело.

Манчевски јасно сакаше неговиот филм да ја има истата лесна и вкусна конзистентност, но неговиот хумор е тежок, а неговата полова политика несигурна, дури и ако женските ликови доминираат во наративот. Исто така, има премногу секс-сцени кои не се многу секси, што му дава на филмот гранична вулгарна страна на која ѝ недостасува широка привлечност. По светската премиера во Токио, тешко дека ќе патува многу далеку.

Сценариото има поделба горе/долу, што на почетокот е интригантно, иако Манчевски никогаш не го носи никаде: во чудесниот пентхаус на зградата живеат богатата банкарка Ева (Камка Тоциновски) и нејзиниот сопруг Методи (Филип Трајковиќ), кои имаат сè освен што немаат можност да зачнат дете. Тие се согласуваат да ангажираат млада роднина од село, Доста (Сара Климоска), да биде сурогат мајка, но ситуацијата го превртува нивното домаќинство кога Доста сака да игра повеќе улога во животот на бебето отколку што Ева е подготвена да ѝ ја даде.

Во меѓувреме, во тесниот стан на приземје живее работничката двојка Карамба (Александар Микиќ) и Данче (Симона Спировска). Тој е стар чувар во банката каде работи Ева, а таа се работи во пекара. Нивната врска живее во ритам, но сето тоа се менува кога Карамба ќе почне да има афера со локалната продавачка на храна – и продавачка на кајмак – Виолетка (Ана Стојановска), која постепено завршува и ја трансформира двојката во среќна, откачена тројка, ама само привремено.

Филмот скока напред-назад меѓу двете триа, кои ретко комуницираат до фатална средба кон крајот. Манчевски користеше сличен метод во својата претходна работа, следејќи ги ликови чии судбини се испреплетуваат во различни точки од истата приказна, дозволувајќи му да се зафати со тема – како што е ефектот на југословенските војни врз Македонија (сега официјално позната како Северна Македонија) во ‘Пред дождот’ – од различни агли.

Но, овде методот не успева да даде ништо толку силно како во дебито на режисерот, при што секоја од тројките достигнува бесмислени нивоа на хистерија додека зовриваат сексуалните и брачните тензии.

Појавата на Ева, откако нејзиниот план да има бебе по секоја цена ѝ се враќа како контраефект, е и предвидлив, особено кога таа уринира во јавност за време на нервен слом. Палавите лудории на групата не се попривлечни, а Карамба наскоро останува сам кога двете жени во неговиот живот лудо се вљубуваат. Тој на крајот се претвора во нивен понижен слуга, кој им носи кафе во ништо друго освен престилка и со гол газ. Сериозно, кој сака да го види тоа?

Изгледа дека Манчевски коментира за тоа како потребите на поединецот и оние на двојката се вечно во конфликт, но неговите набљудувања често се наведнуваат на ниво на карикатура. Применувајќи некои од стилските средства присутни во неговите други филмови – презаситени бои, извонредна  камера, многу пресек меѓу приказните – тој никогаш не успева да го претвори ‘Кајмак’ во привлечна врска. И покрај целиот секс, домашна драма и барем една смрт до крајот, филмот на крајот изгледа како анегдотски – минорна работа од режисер кој некогаш ни дал нешто големо“.