Бугарската блокада го стопира европскиот пат на Северна Македонија

Петнаест години откако ЕУ и го додели на земјава статусот на кандидат за членство во Унијата, во март годинава Европскиот совет донесе одлука за старт на пристапните преговори, па и во услови на пандемијата со Ковид-19 се очекуваше тие да започнат до крајот на годинава.

Но, кога се чинеше дека по приемот во НАТО, годинава Северна Македонија ќе ги почне и преговoрите за членство во ЕУ, „на сцената стапи“ Бугарија која ја блокираше одлуката на Советот на Унијата за одржување на првата меѓувладина конференција со земјава, што официјaлно требаше да го означи стартот на преговарачкиот процес.

Софија ваквата своја одлука одбива да ја нарече „вето“, тврдејќи дека е за почеток на преговорите со земјава, но дека, како што образложи шефицата на бугарската дипломатија Екатерина Захариева, „во моментов Бугарија не може да одобри нивно отпочнување“ затоа што земјава наводно не го почитува Договорот за добрососедство, пријателство и соработка, склучен меѓу двете држави во 2017 година.

Кога Скопје и Софија  го потпишаа Договорот тој беше поздравен од највисоките претставници на ЕУ. Тогашната високата претставничка за надворешна и безбедносна политика на ЕУ, Федерика Могерини и еврокомесарот за проширување Јоханес оценија дека тој претставува „инспирација за целиот регион“, а германски министер за надворешни работи Зигмар Габриел изјави дека документот испраќа „важна порака за успешната билатерална и регионална соработка на Балканот ”. Но, токму тој Договор, Бугарија го искористи за го блокира стартот на преговорите на земјава со ЕУ, тврдејќи дека земјава не го почитува.

Што бара Бугарија

Дека Бугарија (можеби) ќе биде новиот кочничар на европскиот пат на земјава, можеше да се насети уште со усвојувањето на Декларацијата за преговори на ЕУ со Северна Македонија од страна на бугарскиот Парламент во октомври 2019 година.

– Бугарија поддржува иницирање претпристапни преговори на Република Северна Македонија и Албанија со Европската Унија. Ова не треба да се сфати како гаранција за членството во ЕУ, туку како поттик за забрзување на реформите, зајакнување на владеењето на правото и за одржување на добрососедските односи. Поддршката за европска интеграција не смее да биде на штета на историските настани, документи и артефакти, како и улогата и ставовите на личности од бугарската историја, наведе бугарското Собрание во Декларацијата.

Меѓу условите кои треба да ги исполни земјава за да добие „зелено светло“ од Бугарија за почетоок на преговорите беа неведени ефикасно и неодложно спроведување на Договорот за пријателство, добрососедство и соработка од 2017 година, како и строго придржување до членот 8 од Договорот за формирање „Заедничка мултидисциплинарна експертска комисија за историски и образовни прашања, на паритетна основа, за да придонесе за објективно и засновано на автентични и на докази засновани историски извори и научно толкување на историските настани“ и „целосно спроведување на договорите што ги постигна заедничката мултидисциплинарна експертска комисија за историски и образовни работи и нивно вклучување во образовни планови и материјали“.

Понатаму Софија бара „воздржување од дејствија со кои што се поддржуваат и поттикнуваат тврдењата за признавање на т.н. македонско малцинство во Бугарија, вклучувајќи и во меѓународни организации“, „рехабилитација на жртвите репресирани поради бугарска самосвест“, „строго придржување до клаузулата во врска со официјалниот јазик на Република Северна Македонија, утврдена и ратификувана од парламентите на двете земји, запирање на говорот на омраза кон Бугарија и граѓаните на Република Северна Македонија со бугарска самосвест и реставрација и одржување на бугарските воени гробишта и споменици на територијата на Република Северна Македонија“.

По ова и бугарската Влада усвои документ во кој се посочува дека Бугарија „нема да дозволи“ интеграцијата на земјава во ЕУ „да биде придружена од европска легитимација на државно спонзорирана идеологија на антибугарска основа и на антибугарската идеолошка конструкција на југословенскиот тоталитаризам”.

Делот на бугарските услови се однесува на работата на мешовитата комисија за историски прашања, која, според Софија, треба да се усогласи за личности и настани од „заедничката историја до 1944 година”, меѓу кои се набројуваат „Гоце Делчев, ВМРО и Илинденското востание“. Откако Комисијата ќе ги усогласи тие ставови, тие ќе треба „да се пресликаат на информативни табли и други ознаки на историски и културни споменици“, од учебниците и спомениците да се исфрли терминот „бугарски фашистички окупатор“, како да се договорат и конкретни датуми за одбележување на заеднички настани и личности, при што „политичките претставници, претставниците на државните институции во Република Северна Македонија, како и медиумите финансирани од државниот буџет мора да ги засноваат своите изјави и коментари на текстовите кои ќе ги договори Комисијата”.

Дополнително како забелешки беа посочувани и „отсуството на напредок во реализиција на прокетите од Коридорот 8“, како и наводно „блокирање и опстукции на бугарски инвестиции“ во земјава.

Покрај предусловите за почеток на преговорите, Софија излезе со свои предлози и за самиот тек на преговарачкиот процес, предлагајќи освен поглавјата 23 и 24, кои се отвораат на стартот на преговорите и остануваат отворени до крајот на процесот, отворено да остане и Поглавјето 35 (Други прашања), во кое би била обврската да се следи почитувањето на Договорот за добрососедство. Клучното барање во овој дел е никаде во документите на ЕУ да не фигурира „македонски јазик“, односно да се користи терминот „официјален јазик на Република Северна Македонија“, а доколку „постои апсолутна неопходност да се користи терминот „македонски јазик“ во документи и ставови на ЕУ, со ѕвездичка во фусноста да се појаснува дека е тоа согласно Уставот на Република Северна Македонија“. Според бугарското обрзложение, „јазичната норма која е прогласена за уставен јазик во Република Северна Македонија, е поврзана со еволуцијата на бугарскиот јазик и неговите наречја со неговата кодификација во 1944 година”.

„Објаснувачки“ меморандум

Во септември минатата година Софија испрати т.н. „Објаснувачки“ меморандум до земјите на ЕУ во пресрет на одлуката за отпочнувањето на преговорите со Унијата, со кој на шест страници со долги историски образложенија за „државна антибугарска идеологија“ во Северна Македонија, бара поддршка од остантите 26 членки за својата позиција во однос на македонскиот идентитет и јазик.

Во документот Бугарија ги класификува спорните прашања во четири категории: заедничка историја, јазик, тврдења за малцинство и прашање за името.

Софија нагласува дека земјите кандидати не треба да внесуваат отворени спорови во ЕУ и смета дека несогласувањата со Скопје претставуваат нерешен конфликт кој „би можел при зачленувањето на Република Северна Македонија негативно да влијае врз носењето одлуки во ЕУ“.

Бугарските власти ја повикуваат Северна Македонија „да изнајде долготрајни решенија со искрена политичка волја и храброст“ и да „раскине со идеолошкото наследство од комунистичка Југославија“, кое, според Бугарија, е причина за „етнички инженеринг“ во земјава.

Што се однесува до јазикот, Софија ја доведува во прашање кодификацијата на македонскиот јазик и го повотрува својот став дека тој е регионален дијалект на бугарскиот.

Во меморандумот се наведува и дека формирањето на македонската нација е „проект на Белград за поткопување на бугарскиот идентитет“.

Официјална Софија поставува услови и во однос на малцинствата, а бара и користење на „долгото име“ на државата – Република Северна Македонија во сите официјални докумнети на ЕУ, наместо „краткото име“ – Северна Македонија.

Реагирајќи на „Објаснувачкиот“ меморандум Владата оцени дека Договорот за пријателство, добрососедство и соработка создава правна рамка и нуди инструменти за менаџирање на билатералните прашања и земјава останува посветена на неговата имплементација.

Во реакцијата се потенцираше дека правото на самоопределување и самоидентификација се темелни европски вредности и цивилизациски придобивки и дека посебноста на македонскиот јазик и македонски етнички идентитет се неспорен факт.

– Македонскиот јазик е составен дел од личната карта на Северна Македонија во Обединетите нации и дел од многуте прифатени и признати модерни јазици кои се изучуваат на универзитети во целиот свет. Во 21-от век во Европа, прифаќањето на минатото, но и на сегашноста се одраз на одговорна и зрела политика и вистинско пријателство, смета Владата.

Според Владата, тврдењата и изјавите кои содржат навреди не водат кон пријателство.

– Пријателството е двонасочна улица и најмногу зависи од нас самите од нашето почитување на европските вредности и принципи. Договорот за пријателство, добрососедство и соработка е одраз на взаемното почитување и пријателство и подразбира и бара одговорност и учество од двете страни, потенцира Владата во реакцијата.

Бугарските ставови не наидоа на разбирање во ЕУ

Ставовите на Софија на наидоа на прифаќање од страна на Европската комисија и останатите членки на ЕУ, кои не прифатија бугарските барања да станат дел од преговарачката рамка за земјава.

Германија, која претседаваше со Унијата во втората половина од 2020 година, најавуваше дека очекува до крајот на нејзиното претседавање со ЕУ да биде одржана првата Меѓувладина конференција и да почнат пристапните преговори со Северна Македонија. Ставот на Берлин беше дека земјава „испорача со исполнување на сите поставени услови“ и дека е „виситнско време и ЕУ да испорача со почеток на пристапните преговори“, при што во повеќе наврати посочуваше дека билатералните спорови не може да бидат дел од преговарчкиот процес и дека треба да бидат решени во духот на добрососедските односи.

Германскиот министер за Европа Михаел Рот во авторски текст за весникот „Велт“ оцени дека Софија не може да го држи во заложништво проширувањето на Европската Унија, порачувајќи дека „ЕУ мора да си го исполни ветеното и да испорача“, а Бугарија не може да ги наметнува своите билатерални барања на европско ниво.

– Пристапниот процес не смее да се одложува во недоглед затоа што една единствена членка на ЕУ од него прави заложник на сопствените билатерални барања, наведе Рот.

Берлин, кој упорно инсистираше на отпочнување на преговорите со земјава во текот на неговото претседавање со ЕУ, се обиде да изнајде компромисна формулација во заклучоците за проширувањето вметнувајќи ја реченицата дека „договорите со Грција и Бугарија треба да им стават на крај на барањата поврзани за погрешното толкување на историјата“.

Но, кога се чинеше дека овој компромис ќе биде прифатлив за Софија и дека ќе бидат усвоени заклучоците за проширување, кои не се однесуваат само на земјава, туку и на останатите држави аспиранти за членство од регионот, на ваквата формулација се спротивставија Чешка и Словачка, кои оценија дека реченицата „погрешното толкување на историјата“ е еднаква на „фалсификување на историјата“ и потсетија дека не е на ЕУ да суди како се идентификува една земја, ниту кој јазик го говори. Според Прага и Братислава, ваквата реченица оди предалеку во мешањето на билатералните спорови и би можела да претставува опасен преседан за процесот на проширување во иднина.

По ова заклучоците не беа усвоени, а дипломатите во Брисел посочија дека не паметат кога последен пат годината завршила без заклучоци за проширувањето на ЕУ.

Скопје: Продолжуваме со засилена комуникација и консултација на политичко ниво со Бугарија

И по ваквите чекори на официјална Софија и недонесувањето одлука за старт на преговрите, Владата во Скопје излезе со став дека „Република Северна Македонија како и досега, ќе продолжи со засилена комуникација и консултација на политичко ниво со Република Бугарија и со сите релевантни чинители во ЕУ, при што клучната порака ќе биде дека беше започнат исклучително важен и сложен процес на дијалог кој претполага зближување и градење пријателство, низ заемно почитување, како меѓу две соседни европски држави“.

– Во оваа смисла, почитувањето на идентитетот и достоинството, европските интеграции и добрососедските односи се целосно комплементарни и заемни интереси. Европските интеграции на целиот регион, претставуваат интерес на двете земји и тоа беше постојано потенцирано од страна на официјалните претставници на двете земји. Република Бугарија и досега ги подржувала европските и евроатлантските интеграции на Република Северна Македонија и очекуваме оваа поддршка да продолжи и во иднина, беше наведено во реакцијата.

Според властите во Скопје, токму Договорот за пријателство, добрососедство и соработка е рамката за решавање на долготрајните билатерални разлики во толкувањето на историски прашања кои ги оптоваруваат односите помеѓу Северна Македонија и Бугарија децении наназад, посочувајќи дека земјава останува и натаму целосно посветена во добра волја на негова имплементација, која е двострана обврска за двете држави.

Отако стана јасно дека Бугарија нема да се откаже од ветото на старт на преговирите на земјава и дека првата меѓувалдина конференција нема да се одржи до крајот на 2020 година, премиерот Зоран Заев во обраќање до јавноста оцени дека Софија се однесува на „неевропски начин“ и дека „нејзиниот став е целосно ирационален и навредлив за Македонците и за целиот наш народ“.

– Бугарија стави вето, го прекрши Договорот за добрососедство и пријателство и со тоа застана на патот на нашата европска интеграција за која во повеќе наврати институциите на ЕУ и земјите членки, вклучувајќи ја и Бугарија, потврдија дека целосно ги исполнуваме условите. Тоа не е европски начин. За жал, Бугарија не собра сила да се однесува европски. Бугарија дозволи, да испорача гест кој не покажува ни пријателство, ни братство. Ставот на Бугарија е целосно ирационален и навредлив за Македонците и за целиот наш народ. Во 21 век, не е европски, ниту демократски, да му кажете на друг како да се чувствува, како да се самоопределува. Не е европски да му ја пишувате историјата на друг народ. Да му наметнувате идентитет на друг народ и да го убедувате дека треба да го прифати, порача премиерот Заев.

Тој при тоа нагласи дека Владата не дозволува да се чепка во столбовите на македонскиот идентитет – македонскиот народ и македонскиот јазик и нема да дозволи да биде доведена во прашање антифашистичката борба, оти таа е темелот на македонската државност.

– За некои работи, едноставно, не се разговара. Темелите на нашата државност се во антифашизмот на АСНОМ, како што темелите на нашиот идентитет се во македонскиот народ и македонскиот јазик. Тоа се нашите столбови од минатото. Тоа се нашите столбови за иднината. Ние сме свои на своето. Чисти пред себе и пред светот. Знаеме кои сме и точно знаеме каде одиме. И точно знаеме за што смее, а за што не смее ниту да се преговара ниту да се разговара. Ние одбивме да преговараме за работи за кои не смее ни да се разговара! Преговори со ЕУ да, но не по цена на ревизија на македонскиот идентитет. Не под условите кои сега ги наметнува Бугарија, истакна Заев.

Со цел да се интенизвира комуникацијата со Софија, Владата го именуваше поранешниот премиер Владо Бучковски за нејзин специјален претставник за Бугарија, кој набрзо по именувањето замина во бугарскиот главен град на разговори со премиерот Бојко Борисов и шефицата на дипломатијата Захариева.

При престојот во Софија, Бучковски на бугарските власти им предаде нон-пејпер, на кој се уште нема одговор од страна на Бугарија, но се очекува тоа да се случи по празниците, а дотогаш според шефот на дипломатијата Бујар Османи, овде треба да се седне и да се анализира тоа што се случи и која би била следната динамика на разговори.

Премиерот Заев во новогодишното интервју за МИА потенцира дека комуникацијата со официјална Софија продолжува во насока на изнаоѓање решение, нагласувајќи дека очекува веднаш по празниците специјалниот претставник Бучковски и министерот за надворешни работи Бујар Османи да ја продолжат комуникацијата со шефицата на бугарската дипломатија Екатерина Захариева.

– Ниту билатералните прашања не треба да бидат пречка за европските процеси, па ниту изборите во Бугарија не треба да бидат пречка за решавање на билатералните разлики, порача Заев.

Според него, тргнувајќи од претходните искуства и добро познавајќи ги балканските политички околности, решение е можно само ако од него и двете страни излезат како победници и затоа се бара „вин-вин“ позиција.

– За жал, во овој момент не сме стигнати дотаму со Бугарија, но продолжуваме да разговараме. Комуникациите останаа и нема зошто да бидат прекинати. Имам редовна комуникација со премиерот Борисов и му се заблагодарив за одлуката на нивната влада да резервираат дел од нивните вакцини за граѓаните на нашата земја. Секогаш кога има потреба, ние сме на линија. Нема да ги рушиме мостовите што ги изградивме. Оваа Влада и Северна Македонија светот ги препознава како градители на добри односи, на отворени односи, на пријателски врски и нема да отстапиме од тоа, вели Заев во интервјуто.

Според Османи, целта на нашите предлози е да се врати довербата во процесот, да се создаде предвидливост во Договорот, со што ќе се создаде чувство дека тој се имплементира со добра волја меѓу двете држави за да се надминат различните толкувања и да се најдат точки на зближување и на заедничко одбележување на историски настани и фигури.

– Договорот е решението, да се вратиме на Договорот, да го спасиме Договорот, да создадеме предвидливост – акциски план, чекори, координатор, следење со цел да се испорача. Никој не бега од обврските од Договорот, истакна Османи.

Според најавите, акцискиот план ќа ги адресира загриженостите што Бугарија ги изнесува во јавност за начинот и динамиката на спроведување на договорот од 2017 и би требало да предвиди динамика за забрзување на изградбата на Коридор 8, за запрање на говорот на омраза и забрзување на темпото на работа на историската комисија, се во насока на воспоставување доверба во процесот.

„Тоа вето, не е вето“

На заедничката прес-конференција со Бучковски по нивната средба во Сoфија, Захариева излезе со став дека не може да се зборува за „вето“ на европскиот пат на земјава од страна на Бугарија, туку само станувало збор за „неодобрување на преговарачката рамка“.

– Погрешно е ова да се нарекува вето, бидејќи станува збор за неодобрување на преговарачката рамка. Ние сме во деликатна фаза од нашите односи, изјави Захариева.

Таа при тоа уште еднаш ги повтори бугарските ставови за наводно „едностраното блокирање и политизирање на комисијата за историски и образовни прашања, за административни пречки за бугарскиот бизнис, за неофицијална поддршка на организации на македонското малцинство во Бугарија, за застој во реализацијата на Коридорот 8“, како и за постојана антибугарска кампања и говор на омраза.

– Тврдењето дека Бугарија го оспорува идентитетот е манипулативно и неточно. Државите не признаваат народи и јазици, туку држави. Проблемот е што тие ја градат државноста на антибугарска основа. Таму се добиваат избори на антибугарска реторика и тоа не може да биде така. Поколенијата не треба да се воспитуваат на омраза, а тоа продолжува таму. Имаше периоди кога се избегнуваше да се каже дека имаме заедничка историја. Историската комисија треба да работи на професионална основа, а не политичарите да ги пишуваат текстовите. Да не се користи комисијата за политички цели. Во договорот од 2017 стои нејзиниот мандат, порача Захариева.

Во едно од последните интервју минатата година премиерот Заев уште еднаш повтори дека немаме никакви претензии и не се закануваме на никого.

– Низ Договорот за пријателство и добрососедство со Бугарија тргнавме да станеме браќа и се движевме кон атмосфера да станеме браќа, како што се вика кон најдобро пријателство. Но, наеднаш тие решија да ни станат татковци, и тука се појавува проблемот. Обидувајќи се да градиме братство, нашите пријатели решија да ни станат татко, а тоа не е така. Сите ние имаме своја национална посебност, свои национални корења, имаме наша чест и достоинство. Никаде во светот не се преговара за идентитет и јазик. И ние не преговаравме, истакна Заев.

Тој посочи дека актуелниот однос на Бугарија кон нашата земја станува проблематичен, бидејќи нашите идентитетски атрибути официјална Софија сака да ги поврзе со нивното толкување на историјата.

– Дел од историјата ни е заедничка, дел нормално ни е посебна. Низ вековите имаме дел од историјата којашто ни е заедничка. Во географскиот регион Македонија живееле и Македонци кои зборуваат македонски јазик, Бугари што зборуваат бугарски јазик. Тоа и денес го има. Тоа е така и немаме дилема околу тоа. Но, низ времето се јавиле двата современи народи – македонскиот и бугарскиот народ со свои современи и стандардни литературни јазици – македонскиот и бугарскиот јазик. Не можете да ја присвојувате историјата еден на друг, истакна премиерот Заев, додавајќи дека е недозволиво еден народ да му наметнува историја на друг.

Тој оцени дека причина за ваквата реторика од страна на Бугарија и блокадата која ни ја наметна на патот кон Европската Унија, се парламентраните избори во земјата закажани за во март 2021 година, поради што, како што рече „за жал некогаш се прават и нерационални потези“.

Дали со блокадата Бугарија го прекрши Договорот за добрососедство

Во членот 2 став 2 од Договор за пријателство, добрососедство и соработка се наведува дека „двете договорни страни ќе ја развиваат соработката помеѓу себе во областа на европската и евроатлантската интеграција, насочена кон успешна подготовка на Република Македонија за нејзиното пристапување кон Европската Унија и НАТО. Бугарската страна ќе го сподели своето искуство со цел да и помогне на Република Македонија да ги исполни неопходните критериуми за членство во Европската Унија и ќе ја поддржи Република Македонија за добивање на покана за членство во НАТО согласно соодветните одлуки од средбите на врвот на НАТО“.

Во член 11 став 1 се посочува дека „ниту една од договорните страни нема да презема, поттикнува и поддржува дејствија, насочени против другата земја, кои имаат непријателски карактер“.

Постапките на Бугарија го покрена прашањето дали таа го прекршува Договрот за добрососедство.

Покрај премиерот Заев, кој во обраќањето до јавноста истакна дека со ветото Бугарија „го прекрши Договорот за добрососедство и пријателство“, и претседателот Стево Пендаровски во интервју за Дојче Веле оцени дека Декларацијата на бугарското собрание и „Објаснувачкиот“ меморандумот до ЕУ „излегуваат надвор од рамките на Договорот“.

Според шефот на државата, тука немаме маневарски простор, затоа што барањата на Бугарија се однесуваа на прашања за кои не се преговара.

– Имено, ако не влегувате со добра верба при потпишување на Договорот, секогаш може да измислите причина за да не го почитувате, а комплексноста на процесот на европски интеграции дава доволно процедурални можности за такви опструкции, смета претседателот на Републиката.

За Скопје нема алтернатива на европскиот пат и европеизацијата на земјата

Дури и откако стана јасно дека земјава уште една година ќе остане само кандидат за членство и дека за старт на преговорите ќе мора да се надмине спорот со Софија, македонските власти не отстапија од ставот дека за земјава нема алтернатива на членството во Европската Унија.

Така премиерот Заев, нагласувајќи дека земјава заслужува како никогаш досега и како ниту еден друг кандидати за членство да биде членка на Унијата, изрази надеж дека ЕУ ќе го продолжи патот на своето проширување, а дека земјите од Западен Балкан ќе продолжат со својата европеизација.

Тој посочи дека Владата нема да отстапи од европскиот пат и оти европеизацијата на државата нема да застане, изразувајќи надеж дека во првата половина од 2021 година во многу порелаксирани околности Скопје и Софија ќе може да изнајдат решение со цел „да продолжат и формалностите во делот на одржувањето на првата меѓувладина конференција“.

Премиерот и во новогодишното интервју за МИА посочи дека европските стандарди не се некаков подарок од ЕУ, туку тие треба да се одработат, да се стекнат и да се создадат.

– Ние веќе сме со брзи чекори во внесувањето стандарди во владеење на правото, во борбата против корупцијата, во заштитата на животната средина, во подобрувањето на јавното здравство. Кој не спречува во тоа? Никој. Ние и во изминатите три години направиме многу на полето на реформите, а преговорите не беа почнати. Затоа си дадовме задача и обврска пред граѓаните со „Акција 21“. Таму се јасно утврдени темите на кои во 2021 година ќе направиме сѐ што треба за да ја направиме татковината поубаво место за живеење, преку 10 приоритети со кои носиме европски стандарди дома, потенцира Заев во интервјуто.

Вицепремиерот за европски прашања Никола Димитров, кој до септември ја извршуваше функцијата министер за надворешни работи, пак, порача дека и по ветото од страна Бугарија треба да бидеме смирени и трезвени и не треба да ја повториме грешката од по Самитот на НАТО во Букурешт во 2008 година.

– Нашиот вистински пораз е ако дигнеме раце или ако толку се фокусираме на ова прашање кон Бугарија, па заборавиме зошто нам ни треба пристапниот процес, а тоа е процес со кој треба Европа да си ја донесеме дома, изјави Димитров.

Според него, ќе направиме грешка ако ја насочиме целата енергија кон тој однос со Бугарија, бидејќи главната енергија треба да ја насочиме на спроведување на реформската агенда, да ги засукаме ракави и да работиме за да бидеме во добра реформска кондиција тогаш кога ќе се променат околностите.

Тој смета дека ефектот на одложувањето на стартот на преговорите го прави уште поголем предизвикот да се задржи европскиот курс.

– Ја имаме визијата за европска Северна Македонија и се држиме до неа. Ако тоа може да се направи со помош на пристапните преговори – одлично, но дури и без нив мораме и понатаму да работиме за да ги реализираме европските стандарди во нашата земја. Верувам дека тоа можеме да го направиме со помош на нашите пријатели во европските престолнини, а ова ќе помогне во обезбедувањето на перспектива за нашиот народ, оцени Димитров.