15 март во историјата – Јулиј Цезар е убиен за време на Мартовските Иди

Јулиј Цезар, диктаторот на Рим, е избоден до смрт во римскиот Сенат од 60 заговорници предводени од Маркус Јуниус Брут и Гај Касиј Лонгинус на 15 март.

Цезар, роден во Јулиевците, старо, но не особено истакнато римско аристократско семејство, ја започна својата политичка кариера во 78 п.н.е. како обвинител на антипатрициската Народна партија. Тој доби влијание во партијата поради неговите реформистички идеи и ораторски вештини и ги помогнал римските империјални напори со собирање приватна војска за борба против кралот на Понт во 74 п.н.е. Тој беше сојузник на Помпеј, признатиот шеф на Народната партија, и во суштина ја презеде оваа позиција откако Помпеј го напушти Рим во 67 п.н.е. да стане командант на римските сили на исток.

Во 58 п.н.е., на Цезар му биле дадени четири римски легии во Цисалпска Галија и Илирик, а во текот на следната деценија покажал брилијантни воени таленти па ја проширил Римската империја и неговата репутација. Меѓу другите достигнувања стои и дека Цезар ја освоил цела Галија, ги направил првите римски навлегувања во Британија и добил посветени поддржувачи во неговите легии. Сепак, неговите успеси, исто така, ја разбудиле љубомората на Помпеј, што довело до колапс на нивниот политички сојуз во 53 п.н.е.

Во 63 п.н.е., Цезар беше избран за pontifex maximus, или „првосвештеник“, наводно со тешко мито. Две години подоцна, тој беше поставен за гувернер на Далечна Шпанија и во 60 п.н.е. се врати во Рим, амбициозен да стане конзул. Конзулатот, во суштина највисоката функција во Римската Република, ја делеа двајца политичари на годишно ниво. Конзулите командуваа со армијата, претседаваа со Сенатот и ги извршуваа неговите декрети и ја претставуваа државата во надворешните работи. Цезар формира политички сојуз – таканаречен Прв триумвират – со Помпеј и Маркус Лициниј Крас, најбогатиот човек во Рим, а во 59 п.н.е. беше избран за конзул. Иако генерално мнозинството од римскиот Сенат му се спротивстави, земјишните реформи на Цезар му донесоа популарност кај многу Римјани.

Во 58 п.н.е., на Цезар му биле дадени четири римски легии во Цисалпска Галија и Илирија, а во текот на следната деценија покажа брилијантни воени таленти додека ја проширил Римската империја и нејзината репутација. Меѓу другите достигнувања, Цезар ја освои цела Галија, ги направи првите римски навлегувања во Британија и доби посветени поддржувачи во неговите легии. Сепак, неговите успеси, исто така, ја разбудија љубомората на Помпеј, што доведе до колапс на нивниот политички сојуз во 53 п.н.е.

Римскиот Сенат го поддржа Помпеј и побара од Цезар да се откаже од својата војска, што тој одби да го стори. Во јануари 49 п.н.е., Цезар ги водеше своите легии преку реката Рубикон од Цисалпска Галија до Италија, со што објави војна против Помпеј и неговите сили. Цезар направи рани придобивки во последователната граѓанска војна, победувајќи ја војската на Помпеј во Италија и Шпанија, но подоцна беше принуден да се повлече во Грција. Во август 48 п.н.е., со Помпеј во потера, Цезар застана во близина на Фарсал, поставувајќи камп на стратешка локација. Кога сенаторските сили на Помпеј се судрија со помалата војска на Цезар, тие беа целосно разбиени, а Помпеј побегна во Египет, каде што беше убиен од офицер на египетскиот крал.

Цезар потоа беше назначен за римски конзул и диктатор, но пред да се насели во Рим тој патуваше низ империјата неколку години и ја зацврсти својата власт. Во 45 п.н.е., тој се врати во Рим и беше доживотен диктатор. Како единствен римски владетел, Цезар започнал амбициозни програми за реформи во рамките на империјата. Најтрајно од нив беше неговото воспоставување на јулијанскиот календар, кој, со исклучок на малата измена и прилагодување во 16 век, останува во употреба и денес. Планирал и нови царски проширувања во централна Европа и на исток. Среде овие огромни дизајни, тој беше убиен на 15 март 44 п.н.е., од група заговорници кои веруваа дека неговата смрт ќе доведе до обновување на Римската Република. Како и да е, резултатот од „Мартовските Иди“ беше да се втурне Рим во нова рунда граѓански војни, од кои Октавијан, внук на Цезар, ќе се појави како Август, првиот римски император, уништувајќи ја републиката засекогаш.