Израел и Хамас склучија примирје за крај на војната во Газа

Постигнат е договор за прекин на огнот за ставање крај на 15-месечните борби во Појасот Газа, изјавија извори од Хамас и израелските власти во средата.

Тешко постигнатиот договор, исто така, ќе ослободи десетици заложници држени во Газа, како и Палестинци во израелските затвори, со што ќе го донесе првиот вистински прекин на насилството по истекувањето на еднонеделното примирје на 1 декември 2023 година.

Ова следи по неколкунеделните разговори со посредство на Соединетите Држави, Катар и Египет, во услови на брутална зима за цивилите во Газа, како и драматични случувања низ Блискиот Исток што му нанесоа удар на Иран, израелскиот непријател.

Израел и Хамас официјално не објавија договор, иако високиот функционер на Хамас Басем Наим потврди за агенциите дека милитантната група се согласила со тоа.

„Многу сме среќни што денеска постигнавме договор за запирање на агресијата врз нашиот народ, но за жал успеавме да го постигнеме истиот договор минатиот мај“, рече Наим.

Друг извор со директно познавање на разговорите и израелски функционер информиран за договорот, исто така, ја потврди веста.

Претседателот Џо Бајден во средата рече дека ова било „многу добро попладне“ откако тој официјално го објави договорот меѓу Израел и Хамас набргу по постигнувањето на привремениот договор за прекин на борбите во Газа и постепеното ослободување на заложниците и палестинските затвореници.

„Тоа е многу добро попладне, бидејќи конечно можам да објавам прекин на огнот и постигнат е договор за заложници меѓу Израел и Хамас по повеќе од 15 месеци конфликт што започна со бруталниот масакр на Хезболах на 7 октомври“, рече Бајден, погрешно говорејќи која група го започна нападот на 7 октомври 2023 година.

Тој додаде: „Повеќе од 15 месеци терор за заложниците, нивните семејства, израелскиот народ. Повеќе од 15 месеци страдање на невиниот народ во Газа. Борбите во Газа ќе престанат. И наскоро заложниците ќе се вратат дома кај нивните семејства“.

Забелешките на Бајден во Белата куќа, опкружен со потпретседателката Камала Харис и државниот секретар Антони Блинкен, започнаа додека премиерот на Катар потврдуваше дека е постигнат договор.

Катарскиот премиер Мохамед бин Абдулрахман Ал Тани рече дека посредниците очекуваат договорот за прекин на огнот меѓу Израел и Хамас да стапи на сила во недела на 19 јануари.

Говорејќи на прес-конференција во катарската престолнина Доха, премиерот им се заблагодари на претставникот на американскиот претседател Џо Бајден, Брет Мекгурк и на претстојниот претставник на претседателот Доналд Трамп, Стив Виткоф, кој беше во просторијата додека зборуваше премиерот.

Новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп вели дека со склучен договор за прекин на огнот и ослободување заложници, неговата претстојна администрација тесно ќе соработува со Израел за да се погрижи Газа „НИКОГАШ повеќе да не стане безбедно засолниште на терористите“ и да го прошири Абрахамовите договори.

„Со овој договор, мојот тим за национална безбедност, преку напорите на специјалниот пратеник на Блискиот Исток, Стив Виткоф, ќе продолжи тесно да соработува со Израел и нашите сојузници за да се осигураме дека Газа никогаш повеќе нема да стане безбедно засолниште на терористите“, напиша Трампна Truth Social.

Според планот, Израел ќе ги повлече своите сили кон исток од густо населените области на Газа, според дел од договорот споделен од Хамас и напишан на англиски јазик.

Хамас, пак, ќе ослободи 33 заложници во замена за 100 палестински затвореници со доживотни казни, се наведува во текстот. Израел, исто така, ќе ослободи 1.000 палестински затвореници кои не беа вклучени во нападите на 7 октомври, се вели во текстот, а неодреден број палестински затвореници исто така ќе бидат ослободени во странство или во Газа.

Во соопштението, канцеларијата на Нетанјаху го промовираше она што го карактеризира како компромис од страна на Хамас.

„Во светло на цврстиот став на премиерот Нетанјаху, Хамас отстапи од своето барање во последен момент да го промени распоредувањето на силите на коридорот Филаделфи, израелското име за тесниот појас на земја меѓу Газа и Египет.

Сепак, во контурите има уште неколку нерешени клаузули и се надеваме дека деталите ќе бидат финализирани вечерва“, додаваат од кабинетот на премиерот.

Претходно, дипломатски извор во Вашингтон изјави за Ен-Би-Си дека израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху се подготвува да се сретне со неговиот безбедносен кабинет, каде што се очекува брзо одобрување на договорот. Потоа тој ќе го однесе пактот до целосниот кабинет, кој исто така се очекува да го одобри.

Врховниот суд на Израел ќе има 24 часа да дозволи жалба, така што најраниот прекин на огнот би можел да стапи во сила во петок, рече изворот. Првата група заложници ќе излезе во недела, додаде лицето.

Израел ја започна својата воена кампања во палестинската енклава по терористичкиот напад на Хамас на 7 октомври, во кој загинаа 1.200 луѓе, а 250 беа земени како заложници. Само повеќе од 100 беа ослободени кон крајот на ноември 2023 година за време на паузата во непријателствата, во замена за 240 палестински затвореници.

Војната ја уништи инфраструктурата на Газа и го расели поголемиот дел од нејзиното население. Здравствените власти во енклавата велат дека повеќе од 46.000 Палестинци биле убиени од израелските сили – повеќето од нив цивили.

Шансите за прекин на огнот се чинеа многу мали по многу лажни најави во последните месеци.

Администрацијата на Бајден повика на последен напор пред претседателот да ја напушти функцијата, а многумина во регионот и во Вашингтон ја сметаа инаугурацијата на Трамп во понеделникот како неофицијален рок.

Трамп минатиот месец вети дека „ќе избие целиот пекол“ доколку Хамас не вети дека ќе ги ослободи заложниците до 20 јануари и неговиот пратеник на Блискиот Исток, Стив Виткоф, се приклучи на разговорите во регионот за да се заложи за договор.

На меѓународно ниво, најцврстите сојузници на Израел во голема мера застанаа на негова страна за време на неговата војна во Газа, но таа поддршка беше придружена со најсилните критики во една генерација и широко распространетите повици за прекин на огнот од Соединетите Држави и други.

Светските лидери, исто така, остро ги осудија инцидентите на сексуално насилство за време на нападот на Хамас врз Израел, како и наводите за сексуална злоупотреба на палестински затвореници од страна на членови на израелската војска, за која Израел соопшти дека ја истражува.

Во ноември, Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење против Нетанјаху за наводни воени злосторства и злосторства против човештвото. Амнести интернешенел и Лекари без граници во декември го обвинија Израел дека извршил геноцид во Газа.

Израел ги отфрли тие обвинувања како лажни и антисемитски.

Статусот на десетици заложници што сè уште ги држи Хамас го разочара израелското општество, а семејствата на преостанатите заложници водат кампања за притисок врз владата да постигне договор. Но, Нетанјаху, исто така, се соочи со спротивен внатрешен притисок, при што некои високи министри го отфрлија договорот како „предавање“, бидејќи делови од израелското општество се залагаат за потврдокорен пристап. (Според агенциите)