„Дексаметазон“ можеби е дел од загатката на Ковид-19, но тој не е магичниот лек

Овој лек е ефикасен само кај оние паценти кои веќе се во критична фаза. Лекот што ќе ја смени играта треба да го запре преминувањето на умерените симптоми во тешка состојба кај луѓето

По огромниот наплив на оптимистички вести дека евтиниот лек „дексаметазон“ можеби е дел од решението за лекување на болните од корона вирусот, многу научници се јавија со предупредување дека јавноста гладна да се спречи пандемијата на Ковид-19 можеби и пребрзува со своите заклучоци. Еден од нив е и професорот Деви Сридар, кој е раководител на катедрата за глобално јавно здравје на Универзитетот во Единбург, Велика Британија. Еве што напиша за лондонскиот весник „Гардијан“.

„Сега сите можевме да слушнеме добри вести, а таа дојде вчера во форма на ‘дексаметазон’. Овој евтин стероид може значително да ја намали смртноста кај пациенти кои се тешко болни од Ковид-19 за една третина за оние кои се на респиратори и за една петтина на оние кои се на кислородна поддршка. Лекот се чини дека ја спречува штетата од тешката имунолошка реакција, наречена ‘цитокинска бура’, за која истражувачите сè повеќе веруваат дека е одговорна за предизвикување на некои пациенти да имаат повеќекратна слабост на органите и на крајот да умрат. Доколку бевме во можност да го користиме ‘дексаметазонот’ од почетокот на епидемијата во Велика Британија, научниците проценуваат дека можеле да се спасат и до 5.000 животи.

Како резултат на овие резултати, Националниот здравствен систем (НХС) објави дека протоколите за третман на пациенти со Ковид-19 сега го вклучуваат и овој лек, кој е широко и лесно достапен. Ова исто така ќе има големо влијание во земјите со ниски и средни приходи бидејќи. За разлика од скапиот нов патентиран лек што би бил над нивниот финансиски дострел, ‘дексаметазонот’ навистина е евтин.

И покрај тоа што беа поздравени со славење од страна на владата на Велика Британија и светскиот печат, научниците беа повнимателни, со оглед на одвлекувањето на трудовите со висок профил за Ковид-19 во списанија како ‘Лансет’ за ефикасноста на хидроксихлорокинската терапија. Истакнатиот лекар на Харвард, Атул Гаванд, најдобро ги изрази овие проблеми во својот твит: ‘После сите повлекувања и чекорење назад, неприфатливо е резултатите од студијата да бидат објавени преку соопштение за печатот без објавување на студијата“.

Да ги оставиме настрана овие грижи и да ги земеме наодите според номиналната вредност, науката може да испорача решенија, и со употреба на традиционални мерки на јавно здравје, како што се социјалната дистанца и трагањето по контакти, владите го купија виталното време. Од почетокот на пандемијата во Кина, има огромни празнини во она што научниците го знаат за овој вирус во однос на имунитетот, развојот на ефективни лекови и вакцини и долгорочните здравствени последици за луѓето кои се опоравуваат. Во оваа неизвесност, државите кои активно работат на сузбивање на вирусот и задржуваат ниски бројки, спасија животи, додека градат повеќе информиран одговор. Ова вклучува учење од научните достигнувања што доаѓаат и ќе продолжат да се појавуваат, за да им помогнат на лекарите да управуваат со пациентите со Ковид-19 и да обезбедат подобри клинички исходи.

Но, не треба да размислуваме и за ‘дексаметазон’ како волшебен куршум. Овој лек изгледа ефикасен само кај оние пациенти кои веќе се во критична состојба. Вистинскиот менувач на играта ќе биде лек што ги спречува луѓето да преминат од лесни симптоми во тешка состојба. Со таков лек, заедно со широко распространето тестирање и рано откривање, пациентите може да се лекуваат во клиниките во заедницата и во амбулантите.

Исто така, тој не се осврнува на долгорочните здравствени проблеми поврзани со вирусот за оние со лесни и сериозни симптоми, со оглед на тоа што тој влијае на толку многу делови од телото, вклучувајќи го мозокот, белите дробови, срцето, бубрезите и крвните садови. НХС процени дека од сите пациенти со Ковид-19 кои се хоспитализирани, на 45 отсто ќе им треба постојана медицинска помош, на 4 проценти ќе им треба болничка рехабилитација и 1 отсто ќе бараат долготрајна акутна нега. Исто така, сѐ поголем е бројот на млади и претходно здрави луѓе кои, по Ковид-19, се борат со повторливи болки, треска, замор и гастро-интестинални проблеми, кои во САД се нарекуваат „долги превозници“. Овие се слични проблеми што претходно се идентификуваа со појавата на Сарс и Мерс, два смртоносни корона вируси.

Светот чека вознемирено да ги слушне резултатите од неодамнешните човечки испитувања на разни вакцини што би можеле да бидат готови во текот на следната година. Ние, исто така, сè уште учиме за природниот имунитет, и дали ако се заразиме со вирусот и развиваме антитела има некаков ефект во траење на време. Колку долго пред некој да може да се врати повторно со Сарс-КоВ-2?

Идентификацијата за подобар клинички третман на пациенти со Ковид-19 со сериозни симптоми не треба да ги менува основните стратегии за јавно здравје на владите за да ја запрат и сузбиваат оваа зараза. Тоа е уште едно клучно парче во загатката во управувањето со оваа пандемија, и уште еден чекор напред на долгиот пат на човештвото кое ќе учи да живее со овој вирус за наредните месеци и години“. (Гардијан)