Австрија покажува дека задолжителната вакцинација не е веќе незамислива

Во изминатите неколку недели, Австрија стигна до многу нови рекорди со Ковид-19 – ниту еден од нив не е добар. На 18 ноември беа регистрирани 15.145 нови случаи, што е најголем број забележан од почетокот на пандемијата. И седумдневниот просек за нови потврдени случаи на милион луѓе е 1.395, што е повеќе од двојно од стапките во земји како Германија, Франција и Велика Британија.

Во петокот австрискиот канцелар, Александар Шаленберг, го објави четвртото национално заклучување на земјата, кое започнува денес и ќе трае помеѓу 10 и 20 дена. Ова ја прави Австрија само втората европска земја, по Латвија, која воведе мерки за заклучување откако вакцините станаа широко достапни на почетокот на оваа година. Одејќи уште подалеку, Шаленберг објави дека Австрија, исто така, ќе биде прва во Европа што ќе воведе задолжителна вакцинација почнувајќи од 1 февруари 2022 година.

Шаленберг и неговиот министер за здравство, Волфганг Мукштајн, претходно рекоа дека мерките за заклучување ќе се вратат само за невакцинираните. Тие се надеваа дека ова може да биде доволно за да се зголеми стапката на вакцинација и да се намали бројот на случаи. Додека процентот на Австријци кои ги примале првите дози се искачи на 69%, од под 60% на почетокот на август, откако единиците за интензивна нега во покраините Горна Австрија и Салцбург станаа полни, уште едно национално заклучување стана неизбежно. И задолжителната вакцина – некогаш незамислива опција – беше објавена.

Јавната дебата за задолжителната вакцина започна во текот на летото. Но, поранешниот канцелар Себастијан Курц се спротивстави на идејата, претпочитајќи да се потпре на апелите за одговорност и индивидуален избор. Сепак, до крајот на летото, земјата се чинеше дека заглави на „максимум вакс“, а нејзиниот дел од населението целосно вакцинирано против Ковид-19 падна под просекот на ЕУ.

Како би можело да се спроведе широка задолжителна вакцинација останува нејасно – иако непочитувањето може да значи казна од дури 3.400 февра, рече владината министерка Каролина Едштадлер – и може да биде подложна на оспорување на уставни основи или на домашно или на европско ниво.

Неодамнешното истражување на јавното мислење покажува дека тенко мнозинство во Австрија ја поддржува задолжителната вакцинација. Кога беа прашани да изберат помеѓу евентуални контрамерки за Ковид-19, 41% од Австријците побараа задолжителна вакцинација – најпопуларна мерка пред заклучувањето, ноќниот полициски час и задолжителна вакцинација за одредени професии. И 53% од гледачите на информативниот канал Пулс24 рекоа дека се за задолжителна вакцинација, а 44 отсто против.

Но, иако мнозинството граѓани всушност може да ја поддржат задолжителната имунизација, австриското општество е длабоко поделено меѓу оние кои досега ги прифатија мерките за вакцинација и тврдокорниот, невакциниран остаток заробен во теории на заговор и лажни информации и привлечен од екстремно десничарската политика.

Во саботата, демонстрациите во Виена против новото заклучување и најавите за задолжителна вакцинација привлекоа 40.000 луѓе, според проценките на полицијата. Осудениот неонацист Готфрид Кусел и идентитарниот лидер Мартин Зелнер беа меѓу оние кои учествуваа. Неколку демонстранти носеа жолти Ѕвезди на Давид или носеа плакати кои задолжителната вакцинација со холокаустот.

Ниската стапка на вакцинација во Австрија и ударите на анти-вакс и скептични чувства кон Ковид се рефлектираат во нејзината партиска политика. Австрија нема една, туку две отворени скептични партии за ковид: Партијата на слободата (ФПО) и новото движење, партијата Народна слобода-Фундаментални права (МФГ), која доби застапеност во покраинскиот парламент на Горна Австрија на регионалните избори во септември. Водачот на ФПО, Херберт Кикл – склон кон исфрлање поими како што се „вакцински апартхејд“ и „двокласно општество“ – го промовираше ветерринарниот лек за коњи „ивермектин“како третман. Кикл поентираше со неговиот невакциниран статус, а минатата недела откри дека бил позитивен на тестот за Ковид-19.

Но, постојат и посебни политички, географски и културни разлики што ја предизвикуваат релативно ниската стапка на вакцинација против Ковид-19 во Австрија. Владата охрабруваше, но никогаш во ниту еден момент не се обиде да ги натера невакцинираните да ги засукаат ракавите. Ова беше особено видливо за време на септемвриските избори во Горна Австрија, каде што невакцинираните формираа голем број потенцијални гласачи и задолжителната вакцина се сметаше за проблем со губење гласови, рид на кој ниту една партија не сакаше да умре.

Има особено ниски стапки на вакцинација во поизолирани и исклучени рурални области и помалку богати, надворешни области на Виена во кои процентот на жители родени надвор од Австрија е поголем. Исто така, вреди да се напомене дека Австријците користат алтернативни лекови, од хомеопатијата до домашните лекови, многу повеќе отколку во Британија. Министерот за здравство, на пример, е општ лекар и квалификуван лекар на традиционалната кинеска медицина. Иако австрискиот систем заснован на јавно осигурување дава подобри здравствени резултати од британскиот здравствен систем, тој не е почитуван на ист начин.

Австрија претходно беше предвесник на европската политика за Ковид-19. На 8 ноември, во залуден обид да ги стави под контрола бројките на нови случаи, воведе таканаречено правило „2G“ на места како што се ресторани, кина и спортски сали, што значи дека таму можеа да влезат само оние кои имаат двојна доза или закрепнале од Ковид-19 во претходните шест месеци. Онаму каде што водеше Австрија, следеа други, вклучително и многу германски покраини. Нациите кои продолжуваат да се борат со епидемии и тврдоглаво ниски стапки на вакцинација, внимателно ќе го следат спроведувањето на задолжителната вакцинација во Австрија, веројатно како патоказ на работите што доаѓаат.

(Лијам Хоаре е уредник за Европа на американскиот магазин „Момент“ и автор на билтенот „Виена брифинг“. Текстот е објавен во „Гардијан“)