Анализа: Зошто Израел ги освои гласовите на публиката на Евросонг 2025 ? 

Базел -Австрискиот пејач Џеј Џеј победи на Изборот за песна на Евровизија во Базел, Швајцарија,  и во последен момент ја победи фаворитката Јувал Рафаел од Израел која заврши втора. Што ќе беше ако Израел победеше, во вакви гео-политички услови? Дали ЕБУ ќе дозволеше натпревар, и дали земјите-учеснички ќе го бојкотираа настанот кој годинава беше со учество на 37 земји , а околу 60.000 гледачи ги следеа настапите во живо. Минатата година, дури 160 милиони луѓе го следеа натпреварот на телевизија, а 7 милиони преку социјални мрежи. Како и да е, Израел има тенденција да добие голем број гласови во гласањето на публиката на Евровизија и многу помалку гласови од националните жирија.

Ова беше особено точно во саботата навечер, на финалето на 69. Евросонг, бидејќи Јувал Рафаел, претставничката на Израел, водеше по бројот на гласови на публиката со нејзината песна „New Day Will Rise“ .

Таа заврши со 297 гласови од милионите гледачи низ целиот свет, највисокиот резултат од публиката на вечерта. Кога ќе се додадат на нејзините 60 гласови од меѓународните жирија, гласовите на публиката ѝ дадоа конечен вкупен број од 357, што ја стави на второто место во генералниот пласман.

Слично како контроверзноста во САД околу гласањето на народот наспроти Изборниот колеџ, Израел има тенденција да добие голем број гласови во гласањето на публиката на Евровизија и многу помалку гласови од националните жирија.

Разликата воопшто не е изненадувачка кога ќе се погледне контекстот. Во коментарите за време на финалето на Евровизија, јавните радиодифузери во Европа го критикуваа Израел поради војната што ја води против Хамас во Газа. Шпанија дури емитуваше и картичка со наслов на која пишуваше, на шпански и на англиски јазик, „Кога човековите права се во прашање, тишината не е опција. Мир и правда за Палестина“.

Јавните радиодифузери на Ирска и Шпанија повикаа на дискусија за тоа дали да се дозволи Израел воопшто да учествува пред натпреварот, или со други зборови, сакаа да разговараат за забрана на Израел. Седумдесет поранешни учесници на Евровизија побараа исклучување на израелскиот радиодифузер Кан поради наводна комплицитетност во она што го нарекуваат “геноцид” и продолжената окупација на палестинските територии. Тие тврдат дека новинарите на Кан ги поддржуваат воените акции во Газа, што според нив е спротивно на принципите на неутралност на Евровизија. Покрај тоа, победникот на Евровизија 2024, Немо, јавно повика на исклучување на Израел од натпреварот, наведувајќи дека конфликтот во Газа е во спротивност со вредностите на Евровизија.

Во исто време, ЕБУ се соочува со критики за двојните стандарди во своето однесување. По инвазијата на Русија во Украина, ЕБУ ја исклучи Русија од учество на Евровизија, наведувајќи дека вклучувањето на рускиот настап би ја довело конкуренцијата во прашање. Меѓутоа, истите мерки не беа применети кон Израел, што предизвика прашања за доследноста на организацијата во спроведувањето на своите правила.Песната која ja изведe Рафаел, првично наречена “October Rain”, беше изменета по барање на ЕБУ поради наводните политички референци во текстот. Песната сега се викаше  „New Day Will Rise“ и беше одобрена од страна на ЕБУ за учество на натпреварот.

Но, љубителите на музиката ширум светот се чувствуваа многу поинаку, што беше очигледно од нивните гласови за Израел. Приказната беше слична минатата година, кога „Ураганот“ на Еден Голан се најде на второто место во гласањето на публиката, но се пласираше само на петтото место во генералниот пласман поради ниските гласови од националните жирија.

Меѓународната публика покажува поддршка за Израел

Публиката во Шведска, Шпанија, Швајцарија, Белгија, Австралија, Португалија и Обединетото Кралство му дадоа на Израел „дузина поени“ или нивниот највисок резултат. Израел, исто така, доби 12 поени од гласачите за „Остатокот од светот“.

Додека јавните радиодифузери може да го презираат Израел, публиката ширум светот или уживаше во песната, беше трогната од приказната за преживување на Рафаел, или и двете.

Јувал Рафаел е една од преживеаните од терористичкиот напад на фестивалот Supernova, одржан во близина на појасот Газа на 7 октомври 2023 година. За време на нападот, таа преживеала така што се преправала дека е мртва, лежејќи меѓу телата на убиените повеќе од осум часа. Од вкупно присутните, само единаесет лица преживеале. 

Како што авторот и коментатор Хен Мациг го напиша на X/Twitter: „Гласањето на јавноста на #Eurovision вели: социјалните медиуми не се реалниот живот“.

Ова е важен факт што треба да се има предвид. Иако одредени делови од населението на европските земји може да го презираат Израел, стотици милиони гласачи ги ставија своите пари таму каде што беа нивните гласови – и го избраа Израел.

Израел досега на Евросонг учествувал 47 од своето деби во 1973 година. Израел победи на Евровизија четири пати и беше домаќин на натпреварот во Ерусалим во 1979 и 1999 година, како и во Тел Авив во 2019 година.

Оваа ситуација ја поставува Евровизија пред нови предизвици во одржувањето на својата мисија за инклузивност и неутралност, додека истовремено се соочува со реалноста на глобалните политички конфликти.

Израелската армија спроведува брутална офанзива во Газа од 7 октомври 2023 година, во која што се убиени над 53.000 Палестинци, повеќето од нив жени и деца.

Меѓународниот кривичен суд во ноември издаде налози за апсење на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху и неговиот поранешен министер за одбрана Јоав Галант за воени злосторства и злосторства против човештвото во Газа.

Израел се соочува и со тужба за геноцид пред Меѓународниот суд на правдата за своите воени дејства во енклавата.