Почнува нова „трка на субвенции“: ЕК подготвува одговор на американскиот закон за намалување на инфлацијата

Објавен е нацрт-документ што Европската комисија ќе го претстави утре, откривајќи ги мерките што ЕУ планира да ги искористи за да се спротивстави на американскиот закон за зелени субвенции.

Во нацрт-документот, за кој известува Еурактив, се наведени мерките што Европската комисија треба да ги предложи утре како реакција на американскиот закон за намалување на инфлацијата (ИРА).

Документот покажува дека ЕК би сакала, меѓу другото, да предложи цели за индустриските капацитети, помал регулаторен товар за воведување нови технологии и да дозволи повеќе национални субвенции и даночни кредити за чисти технологии, пренесува Танјуг.

Европскиот парламент и лидерите на ЕУ ќе разговараат за предлозите кога ќе се сретнат во Брисел на 9 и 10 февруари. Претходно овој месец, претседателката на ЕК Урсула фон дер Лајен презентираше навестувања за, како што го нарече „Индустриски план за зелениот договор“, а нацрт-документот од 17 страници, насловен „Индустриски план за зелен договор за нулта возраст“, ​​ги проширува овие коментари и дефинира како планот ќе се применува на регулаторната средина, пристапот до финансии, вештините и трговијата.

ЕК сака да „идентификува цели за индустриски капацитети до 2030 година онаму каде што е неопходно за да се осигура дека стратешките зависности не ја доведуваат во опасност зелената транзиција“, пишува Еурактив.

Исто така се предлагаат полесни процеси за лиценцирање со „дефинирање на специфични временски ограничувања за различните фази на лиценцирање“ и воведување „сѐ на едно место“ во земјите-членки.

Заедничките стандарди низ Европа ќе овозможат побрзо излегување на технологиите на пазарот, нови синџири на снабдување во индустријата, а сето тоа ќе им даде на европските производители „конкурентна предност, дури и на глобално ниво“.

Строгите правила на земјите-членки за помош или субвенции беа олеснети на почетокот на пандемијата, а дополнително и поради војната во Украина, а сега ЕК сака дополнително да ги поедностави тие правила како одговор на американскиот закон за зелени субвенции.

Предвидени се и даночни олеснувања кои би привлекле нови инвеститори, како и продолжени рокови за завршување на проектите за обновливи извори на енергија, а ЕК сака да го намали процесот на отворени тендери за нови технологии поврзани со одржливост.

Во нацрт-документот, ЕК го признава ризикот поврзан со фактот дека придобивките од поголемата државна помош најмногу ќе ги почувствуваат земјите кои секако имаат голема фискална моќ. Дополнително, во документот се наведува дека ЕК е решена да обезбеди структурен одговор на инвестициските предизвици со помош на Европскиот фонд за суверенитет.

Овој фонд е предлог во рамки на ревизијата на долгорочниот буџет на ЕУ, а се планира да се реализира пред летото 2023 година, но во документот не е прецизирано колкав би бил овој фонд и од каде точно би доаѓале средствата за него. 

Нацрт-документот открива дека ЕК има намера да формира Клуб на критични суровини со партнери, што ќе овозможи „безбедно, одржливо и достапно снабдување“ на материјали за зелената и дигиталната транзиција.

Зелени субвенции: Прифатете ја трката

Во текот на изминатите неколку месеци, реакцијата на ЕУ на американскиот Закон за намалување на инфлацијата (ИРА) се чинеше дека наизменично се менуваше меѓу паниката за судниот ден и носталгијата за минато време на мултилатерална трговија. Време е да се соочиме со фактите и да ја прифатиме трката кон почиста индустрија.

Кога САД ја усвоија ИРА во летото 2022 година, вложувајќи значително повеќе пари за позеленување на својата индустрија, европските креатори на политиката беа фатени неподготвени. Сепак, попромислен поглед на САД можеше да го спречи изненадувањето.

„Враќајќи се на средината на 2020 година, кампањата на Бајден ги објави своите планови за проширување на еден вид агенда „Произведено во Америка“, која вклучуваше големи субвенции за локалното производство“, изјави за „Еуроактив“ Тод Такер, директор за индустриска политика и трговија во Институтот „Рузвелт“.

Во нивните јавни реакции, претставниците на ЕУ се држеа до старите мултилатерални трговски принципи.

Кога европскиот комесар за трговија Валдис Домбровскис ја пречека американската трговска претставничка Кетрин Таи во Брисел претходно овој месец, тој – повторно – предупреди на „трка за субвенции“.

Но, сè појасно е дека САД навистина не се грижат за трката за субвенции. Ако ништо друго, таа сака ЕУ да се трка заедно.

„Трката е да се развијат сите овие индустрии и да се развие целиот овој зелен индустриски капацитет“, вели Такер. „Треба да се движиме брзо, а каков било вид процедурален приговор што го забавува ова ја пропушта задачата што ни претстои“.

Според Џонатан Барт од Институтот Зои, европски економски тинк-тенк, мерките на САД се за поздравување. „ЕУ со години се жали дека САД не прават доволно“, изјави тој за „Еуроактив“.

Всушност, ЕУ одигра доста важна улога во започнувањето на оваа трка кон позелена индустрија.

„ЕУ се движи брзо во рамки на механизмот за прилагодување на границите на јаглеродот и принуди на разговор за политиката во Соединетите држави“, рече Такер.

Вообичаено, опасноста од големите индустриски субвенции е што доведуваат до неефикасна хиперпродукција. Сепак, сегашните индустриски капацитети не се ни блиску до нивоата потребни за зелената транзиција.

„Оддалечени сме неколку децении од преголема понуда на овој пазар“, вели Такер.

Затоа, на пазарот кој се развива брзо , дополнителните инвестиции во САД не мора да значат помали инвестиции во ЕУ.

И ова исто така значи дека ЕУ и САД не се нужно во трка да се наддаваат меѓусебно, иако можеби е во интерес на индустријата да ја обликува дискусијата на овој начин. ЕУ само треба да се погрижи дека е атрактивно да се инвестира и во ЕУ.

Според Барт, ЕУ може да научи од индустриската политика на САД. Додека ЕУ главно се потпираше на иновациската политика, регулатива и дестимулации, на пр. со ставање цена на јаглеродот, сега треба да инвестира повеќе во зголемување на производството.

Сепак, ЕУ мора да го направи тоа паметно.

Користејќи ја метафората на тркачкиот автомобил во оваа трка кон зелена индустрија, Барт вели:

„Мораме да внимаваме тркачкиот автомобил да се држи заедно. Не можеме да ги имаме најмоќните членки на ЕУ да се тркаат напред, додека понемоќните остануваат позади“, рече тој, загрижен за ризиците од фрагментација во ЕУ.

Во меѓувреме, Такер тврдеше дека ЕУ треба да научи од нејзиниот одговор на пандемијата за да се справи со овој предизвик на индустриската политика.

„Мобилизирањето на повеќе ресурси преку Европската инвестициска банка и преку институциите на ЕУ ќе ја направи ЕУ многу подобар партнер не само во областа на климатската политика, туку и во областа на економската политика“, рече тој.

Утре, Европската комисија треба да соопшти како точно има намера да реагира на ИРА.

Според нацрт-документот што го виде „Еуроактив“, не може да се очекуваат многу специфики за новите европски фондови. Сепак, се зборува за целите на производството и оди многу подалеку во индустриската политика од кога било досега со релаксирани правила за државна помош.

Полека, ЕУ почнува да ја прифаќа трката кон позелена индустрија. (Еуроактив)