Орбан и Фицо се „крстеа“ во Трамп, сега трпат големи последици од царините

Унгарскиот премиер Виктор Орбан вети дека враќањето на неговиот „драг пријател“ Доналд Трамп на функцијата претседател на САД ќе донесе нова „златна ера“. Но, откако Трамп ги објави новите трговски тарифи, катастрофа ја очекува автомобилската индустрија во Унгарија и Словачка. 

Синдикалистот Золтан Ласло тврди дека реалноста во унгарската автомобилска индустрија е токму спротивна откако САД објавија нови царини – откажани нарачки и нарушени работни ритми што стануваат секојдневна појава за работниците.

Со зголемувањето на царините од 2,5% пред враќањето на Трамп, на околу 25%, а потоа на 15%, „американската царинска вртелешка“ донесе само хаос во автомобилскиот сектор, вели Ласло, кој ги претставува вработените во унгарската фабрика на мексиканскиот производител на автоделови Немак.

Во последниве години, Унгарија и соседна Словачка станаа европски производствени центри за глобалните производители на автомобили кои бараат пониски трошоци за работна сила, вклучувајќи ги британскиот „Јагуар Ленд Ровер“, германскиот „Мерцедес“ и јапонскиот „Сузуки“. Но, поради нивните извозно ориентирани автомобилски сектори, кои делумно го опслужуваат и американскиот пазар, овие земји од ЕУ се меѓу најтешко погодените од новите царини, кои стапуваат на сила на 7 август. Иако го пофали враќањето на Трамп и го посети двапати во неговиот имот Мар-а-Лаго минатата година, Орбан – неговиот најблизок сојузник во ЕУ – не беше поштеден од ударот.

Црвен аларм

Словачкиот премиер Роберт Фицо, чија земја е најголемиот производител на автомобили во светот по глава на жител, не беше третиран подобро.Аналитичарот Матеј Хорнак вели дека претстојните царини би можеле да бидат многу штетни. Тој предупреди на пад на извозот во вредност од „неколку стотици милиони евра“ и губење на „10.000-12.000 работни места“ во секторот.

Откако беше објавен трговскиот договор меѓу ЕУ и САД, Орбан брзо ја обвини претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, велејќи дека Трамп „ја изел за појадок“. Но, уште во април, градоначалникот на унгарскиот град Ѓер, чиј економски раст е тесно поврзан со автомобилската индустрија, предупреди на можни отпуштања.

За градот, кој е дом на голем број глобални брендови и повеќе од десетина добавувачи на автоделови, новите царини се катастрофа. Германскиот производител на автомобили „Фолксваген“, еден од најголемите работодавци во Унгарија, вработува повеќе од 12.000 луѓе. Неговата главна фабрика во Ѓер, исто така, произведува автомобили со брендот „Ауди“, кои се наменети директно за американскиот пазар. Унгарската влада соопшти дека сè уште го проценува влијанието на новите царини, велејќи дека претстојните трговски договори со Вашингтон би можеле да ги ублажат негативните ефекти од политиката „Америка на прво место“.

Тешки компромиси

За Унгарија и Словачка претстојат уште повеќе предизвици, предупредува геополитичкиот аналитичар од Брисел, Ботонд Феледи.

„Кога станува збор за преговори во Европа, Трамп веќе им дава приоритет на помоќните геополитички фигури – главната опција за помалите земји како Словачка и Унгарија е да се здружат“, рече тој. Но, тој рече дека „агресивната реторика“ и протекционистичките политики што ги усвоија двете земји во последните месеци, по водството на Трамп, ги изолираа од другите членки на ЕУ и ги направија компромисите уште потешки.

Ситуацијата е особено деликатна за Орбан, чие 15-годишно владеење е под зголемен притисок од неговиот поранешен советник и сегашен ривал, Петер Маѓар, пред изборите закажани за следната пролет.

„Незадоволството од животниот стандард ги прави гласачите покритични, што се рефлектира и во рејтинзите на владејачките партии“, објасни економистот Золтан Погаца. Тој прецизираше дека „Унгарија е во состојба на речиси постојана стагнација со години“.

Економскиот „летачки почеток“ за 2024 година со кој се фалеше Орбан не се материјализираше – владата веќе ја намали својата прогноза за раст од првичните 3,4% на само 1%.

„Досега, вториот мандат на Трамп влијаеше врз унгарската економија само преку неговата царинска политика – и тоа е негативно“, додаде Погаца.

Во фабриката „Немак“ предупредувачкиот штрајк што следеше доведе до ветување од страна на менаџментот дека ќе воведе ред во непредвидливите работни распореди предизвикани од промените во трговските односи. Ласло распоредите ги опишува како „нездрави и неподносливи“. Тие водат до ситуација во која „семејниот и личниот живот стануваат некомпатибилни со работата“. (БГНЕС, АФП)