Опозицијата го нападна Туск: Парите за Ковид од ЕУ потрошени за јахти и свингерски клуб

ВАРШАВА — Коалицијата на Доналд Туск се бори откако лошо проценетата кампања за транспарентност откри дека дел од долгоочекуваните пари од ЕУ за закрепнување на Полска од Ковид биле наменети за проекти што ги креваат веѓите, вклучувајќи клуб за свингери, пицерија со солариум и синџир барови за вотка.

Вревата која избувна откако владата објави интерактивни онлајн мапи на приматели на грантови во обид да покаже отвореност, ѝ даде на крајно десничарската партија Закон и правда (PiS) неодолива цел.

Кликнувањето низ податоците откри дека програмата од 1,2 милијарди злоти (282,3 милиони евра) наменета за оживување на хотели, ресторани и културни места погодени од пандемијата, исто така финансирала јахти, пицерија што додала солариуми и, во еден широко споделен случај, бизнис во јужна Полска регистриран на истата адреса како и секс клуб.

ПиС, која ја користи секоја можност да го врати моментумот откако ја изгуби власта во 2023 година, не губеше време да го претстави спорот како доказ за кронизмот и расипништвото од ерата на Туск.

„Еден од најголемите скандали од 1989 година“, грмеше европратеникот на ПиС, Тобијас Боченски, изведувајќи трик во саботата пред канцеларијата на премиерот со лажна плоча за фиктивното „Министерство за харинга и вотка“ – поздрав до еден примател на грант. Партијата вети парламентарни инспекции и испраќање обвинители за да се проследи секоја „врска, зависност и синџир на донесување одлуки“.

Шемата HoReCa од 1,2 милијарди злоти е дел од 254 милијарди злоти (59,8 милијарди евра) што Полска треба да ги добие од Националниот план за закрепнување на ЕУ. Брисел ги замрзна средствата за време на владеењето на ПиС поради загриженост за владеењето на правото, а нивното отклучување беше централно ветување на изборната кампања на Туск во 2023 година. Парите од HoReCa беа наменети да им помогнат на малите и средните туристички и угостителски бизниси да се диверзифицираат за да можат да преживеат уште една криза. Наместо тоа, мапата брзо ја трансформираше програмата од презентација во политичка главоболка.

Еден сопственик на ресторан во Лоѓ, чиј грант беше доделен за финансирање на две јахти, го  бранеше купувањето како легитимен начин за диверзификација на својот бизнис во случај на идни блокади.

„Не ги добивме овие пари за одмори“, изјави Гжегож Урбанијак за порталот Money.pl, тврдејќи дека бродовите може да се изнајмуваат на туристи кога рестораните се затворени.

Сопственикот на бизнисот регистриран на истата адреса како клуб за свингери рече дека со неговиот грант платил за машини за обработка на метал, а не за забава за возрасни.

Официјалните лица нагласуваат дека многу од купувањата што ги креваат веѓите ги исполнија програмските правила договорени од владата на ПиС во 2021 година, што дозволи трошење на средства за проекти за „диверзификација“, како што се туристички изнајмувања или еколошки атракции.Туск вети „нулта толеранција“ за злоупотреба на средствата од ЕУ.

„Вложивме премногу напор за да ги ослободиме овие милијарди за да дозволиме некој да ги троши“, рече Туск во саботата на X, ветувајќи дека „секој што направил грешки ќе се соочи со последици, без оглед на нивната позиција или партиска припадност“. Обвинителите отворија прелиминарни истраги, а Министерството за финансии вели дека ревизијата ќе ги даде првичните резултати до крајот на септември.

За Туск, спорот натрупува нов притисок врз веќе преполната агенда. Министерството што ги надгледува средствата го води Полска 2050, коалициски партнер предводен од претседателот на парламентот Шимон Холовња. Неговата партија со 31 место е клучна за мнозинството на Туск, но имаше свои главоболки во односите со јавноста, вклучително и летен скандал околу средбата доцна во ноќта со лидерот на ПиС, Јарослав Качински.

За ПиС, превирањата станаа начин да се доведе во прашање способноста на Туск да управува со својата коалиција и да се истакнат тензиите меѓу премиерот и Холовња. Контроверзноста го привлече вниманието кон улогата на Полска 2050 во надгледувањето на програмата и му даде можност на ПиС да ги критикува двајцата лидери одеднаш.

Спорот за трошењето доаѓа само неколку недели откако Туск го реконструираше својот кабинет во обид да го врати моментумот по поразот на претседателските избори, преструктуирање што ја истакна и кршливоста на неговата коалиција и тешкотијата да се одржи усогласена.

На претседателските избори националистот Карол Навроцки го победи претпочитаниот кандидат на Туск, градоначалникот на Варшава, Рафал Тржасковски, резултат што нанесе голем удар на реформската агенда на владата и се очекува да го отежни донесувањето закони многу повеќе. (Политико)