Нова грижа за европските лидери: Што ако победи Украина?

БЕРЛИН – Во последното продолжение на Изборот за песна на Евровизија, Европејците ја искористија можноста да покажат солидарност со Украина и да му удрат по нос Владимир Путин. Но, подалеку од ентузијазмот за победничкиот влез на Украина на тој фестивал на камперски игри, плитка симболика и лош англиски јазик, најмоќните престолнини на континентот почнаа да пеат  друга песна.

По недели поминати во загриженост за тоа што ќе се случи ако Русија ја скрши Украина, западноевропските лидери сега се загрижени – што би можело да се случи ако Украина навистина победи? Неодамнешниот успех на Украина во протерувањето на руските трупи од некои окупирани територии ги поттикна лидерите на Франција, Германија и Италија да заклучат дека некогаш незамисливата украинска победа сега е можност.

И покрај тоа што европските лидери јавно сочувствуваат со борбата на Украина и во некои случаи направија многу за да ја поддржат земјата, тие исто така стравуваат дека она што францускиот претседател Емануел Макрон минатата недела го нарече „понижување“ на Русија може да создаде сосема нов сет на проблеми. 

Една голема загриженост е дека победата на Украина може да ја дестабилизира Русија, што ќе ја направи уште понепредвидлива и ќе ја стави нормализацијата на енергетските врски подалеку од дофат. Затоа, некои западноевропски престолнини тивко се залагаат за „спасување на образот“ преку решавање на конфликтот, дури и ако тоа ја чини Украина одредена територија.

И покрај тоа што Макрон и германскиот канцелар Олаф Шолц постојано велат дека Украина ќе ги одреди условите за прекин на непријателствата, тие неодамна ја истакнаа својата наклонетост за прекин на огнот, порано отколку подоцна.

„Ние не сме во војна со Русија“, рече Макрон во обраќањето во Европскиот парламент во Стразбур минатата недела, нагласувајќи дека „должност на Европа е да застане со Украина за да постигне прекин на огнот, а потоа да изгради мир“.

Макрон, исто така, изјави дека, откако ќе се постигне мир, Европа ќе мора да изгради „нови рамнотежи на безбедноста“ – тип на фраза што го активира алармот во земјите од Централна и Источна Европа, каде што таа реторика се смета за код за наградување на Путин со тоа што ќе му се даде право да каже  што да се случува на нивната територија.

Шолц упати слична порака за време на долгиот телефонски разговор со рускиот претседател Владимир Путин во петокот. По повикот, Шолц преку Твитер рече дека посочил три точки со Путин, од кои првата е: „Мора да има прекин на огнот во Украина што е можно побрзо“.

Барањето Русија веднаш да се повлече и да ги повлече сите свои сили од украинската територија не беше меѓу трите точки. Во интервјуто за германскиот медиум „Т-Онлајн“ викендот, Шолц, кој го одложи испраќањето тешко вооружување во Украина, рече дека Германија ќе продолжи да ги поддржува санкциите против Русија, истовремено повторувајќи го неговиот повик за дипломатско решение. По состанокот со американскиот претседател Џо Бајден во Вашингтон минатата недела, италијанскиот премиер Марио Драги исто така рече дека е време да се почне да се размислува за мировен договор.

„Се согласивме дека мора да продолжиме да ја поддржуваме Украина и да вршиме притисок врз Москва, но исто така да почнеме да се прашуваме како да изградиме мир“, им рече тој на новинарите, додавајќи дека напорите мора да ја опфатат и Украина.

„Луѓето … сакаат да размислуваат за можноста за постигнување прекин на огнот и повторно започнување на некои веродостојни преговори. Таква е ситуацијата во моментов. Мислам дека треба длабоко да размислиме како да го решиме ова“, изјави Драги.

Дури и кога тие ја нагласуваат својата поддршка за Украина, фактот што лидерите на трите најголеми земји на ЕУ усвоија речиси идентични точки за разговор за мировните преговори, исто како што Киев го има главниот збор во неговата борба, сугерира дека тројката се обидува да изврши притисок врз украинските лидери за преговори. Засега, украинскиот претседател Володимир Зеленски нема ништо од тоа.

„Сакаме руската армија да ја напушти нашата земја – ние не сме на руска почва“, рече Зеленски во интервју за италијанската јавна телевизија РАИ во четвртокот. „Нема да му помогнеме на Путин да го спаси лицето со плаќање со нашата територија. Тоа би било неправедно“, рече Зеленски порачувајќи дека Макрон „залудно“ бара „излез за Русија.Украинските власти тврдат дека секоја територијална отстапка кон Москва  – вклучувајќи го и Крим – ќе ја отвори вратата за идни руски упади на нивната територија.

Повикот на европските лидери за разговори со Русија е во спротивност со политиката на САД. Секретарот за одбрана Лојд Остин по посетата на Киев на крајот во април изјави дека Вашингтон верува дека Украина „може да победи“.

Одговарајќи на прашање во врска со повикот на Драги за мировни преговори, Карен Донфрид, помошник државен секретар за Европа, рече дека додека САД веруваат дека конфликтот на крајот ќе се реши преку дипломатија, но приоритет на администрацијата останува да и помогне на Украина да се брани.

„Нашиот фокус денес е да ја зајакнеме раката на Украина што е можно повеќе на бојното поле, така што кога ќе дојде време, Украина има што е можно повеќе моќ на преговарачката маса“, им рече таа на новинарите во петокот. Засега, Вашингтон не е загрижен дека европската поддршка за коалицијата предводена од САД што ја поддржува Украина слабее. Висок американски функционер истакна дека ваквите европски дебати не се нови и дека сè уште постои севкупно единство на целта, укажувајќи на подготвеноста на земјите од Словачка до Германија да и дадат оружје на Украина.

„Се разбира дека се грижиме, но мислам дека сојузниците исто така разбираат што е во прашање тука“, рече официјалниот претставник. „Погледнете ја ЕУ. Со години се расправаат за руската нафта и гас, но одеднаш мислат дека можат да стигнат до забрана? Тоа е историско“.

И покрај тоа, поделбите меѓу најголемите европски земји, источните членки на ЕУ и САД се забележливи и не се ограничени само на политичката класа. Една неодамнешна анкета во 27 западни земји покажа дека поддршката за континуиран дипломатски ангажман со Русија е значително посилна во Италија, Германија и Франција отколку во САД или Полска. Истиот тренд беше очигледен и за прашањето за помош во оружје за Украина, со послаба поддршка во големите западноевропски земји.

Џузепе Конте, поранешниот италијански премиер кој сега го предводи Движењето „5 ѕвезди“ во земјата, членка на широката коалиција на Драги, рече дека на ЕУ ѝ треба поосмислена стратегија.

„Целата ЕУ, по оваа почетна фаза кога помогнавме со воена помош, треба да се концентрира на преговори и да изврши притисок за политичко решение“, рече тој за Политико. Иако е важно Европа да не ја „спушти својата стража“ во однос на Путин, Конте рече дека ЕУ исто така не треба да ја изгуби од вид основната реалност: „Русија е таму и ќе остане таму“. (Политико)