Лидерите на НАТО ја означија Русија како „директна закана“ во новата стратегија

МАДРИД – Лидерите на НАТО на состанокот во Мадрид во средата усвоија нов стратешки план со кој Русија отворено ја означува како „најзначајна и директна закана за безбедноста на сојузниците и за мирот и стабилноста во евроатлантската област“.

Етикетирањето на Русија како јасна и присутна опасност во новиот „стратешки концепт“ на НАТО – плански документ што се случува еднаш во една деценија – ја претставува формалната пресуда на лидерите за бруталната инвазија на претседателот Владимир Путин на Украина, која донесе војна од целосни размери во Европа за прв пат во 21 век.

На прес-конференцијата на која ги објави првичните одлуки на лидерите на НАТО на нивниот состанок во Мадрид, генералниот секретар Јенс Столтенберг ја поздрави значајната одлука на Финска и Шведска да се откажат од децениското неврзување и да се приклучат на НАТО.

Столтенберг триумфално ги пречека двете нордиски земји, кои во вторникот вечерта добија зелено светло за приклучување кон алијансата по неколкунеделни опструкции од Турција. Столтенберг рече дека очекуваното проширување покажало дека војната на Путин постигна спротивен ефект и дека рускиот диктатор не успеал во својата цел да го спречи алијансата да додаде нови членки.

„Одлуката да се поканат Финска и Шведска да станат членки покажува дека вратата на НАТО е отворена“, рече Столтенберг. „Тоа покажува дека претседателот Путин не успеал да ја затвори вратата на НАТО. Вратата на НАТО останува отворена. И, исто така, покажува дека го почитуваме сувереното право на секоја нација да го избере својот пат“.

Се разбира, главниот приговор на Путин беше да ја спречи Украина да се приклучи на Алијансата. И, барем засега, тој успеа да ги поништи сите долготрајни аспирации во Киев да се приклучи на алијансата.

Силите на НАТО, предводени од САД, јасно ставија до знаење дека не сакаат да бидат вовлечени во директен конфликт во Русија, делумно поради стравот дека Путин ќе употреби нуклеарно оружје. И додека сојузниците инсистираат на тоа дека, теоретски, Украина го има целосното право да се залага за членство во НАТО, нема шанси земјата опустошена од војната да може да се приклучи наскоро, ако воопшто се случи тоа некогаш. Тоа е затоа што клаузулата за колективна одбрана на НАТО, позната како член 5, веднаш ќе бара од сојузниците да се приклучат во борбата против Русија.

Столтенберг, на својата прес-конференција, рече дека украинскиот претседател Володимир Зеленски се приклучил на дискусиите на лидерскиот самит преку видео врска и дека НАТО се обврзал да продолжи да ја поддржува Украина во војната.

„Претседателот Зеленски јасно стави до знаење дека Украина се потпира на нашата континуирана поддршка“, рече Столтенберг. „И нашата порака до него беше подеднакво јасна. Украина може да смета на нас – онолку долго колку што е потребно“.

Тој јазик ја повтори декларацијата на самитот објавена во вторникот од индустријализираните демократии на Г7 на самитот на нивните лидери во Елмау, Германија. (Сите земји на Г7, освен Јапонија, се членки на НАТО.)

Столтенберг рече дека НАТО ќе преземе нови чекори за да помогне во модернизацијата на војската на Украина, но не е јасно дека помошта ќе биде доволна или ќе пристигне доволно брзо за да ја сврти војната во корист на Киев.

„Сојузниците ќе продолжат да обезбедуваат голема воена и финансиска помош“, рече Столтенберг. „И денес, лидерите се согласија да ја зајакнат нашата поддршка со договор за ‘Сеопфатен пакет помош’ за Украина. Ова вклучува безбедни комуникации, гориво, медицински материјали и панцир. Опрема за борба против мини и хемиски и биолошки закани и стотици преносливи системи против беспилотни летала“.

Во претходниот стратешки концепт, усвоен во 2010 година, сојузниците ја нарекоа Русија „стратешки партнер“ и немаше воопшто референца за Кина. Во новото издание, тие ја опишаа Кина како предизвик за „интересите, безбедноста и вредностите“ на сојузниците.

И тие не штедеазборови за опасноста што ја гледаат во воената агресија на Путин.

Русија, напишаа тие, „се стреми да воспостави сфери на влијание и директна контрола преку принуда, субверзија, агресија и анексија“.

Во документот се наведува употребата на Москва и на традиционалната и на дигиталната агресија, се предупредува за „модернизирачките“ нуклеарни сили на земјата и се наведуваат нејзините нуклеарни закани – сето тоа направено со непочитување на „меѓународниот поредок заснован на правила“.

„Тоа има за цел да ги дестабилизира земјите на нашиот исток и југ“, се додава. „На Високиот Север, неговата способност да го наруши засилувањето на сојузниците и слободата на навигација преку Северен Атлантик е стратешки предизвик за Алијансата“.

Во исто време, сојузниците тврдат дека не сакале да бидат во такви непријателски односи.

„НАТО не бара конфронтација и не претставува закана за Руската Федерација“, напишаа лидерите. „Ќе продолжиме да одговараме на руските закани и непријателски дејствија на обединет и одговорен начин“.

Во планот, сојузниците ја објавија својата намера да развијат уште посилно одбранбено присуство на источното крило на алијансата, но тврдат дека остануваат отворени за каква било промена од Москва.

„Не можеме да ја сметаме Руската Федерација за наш партнер“, напишаа тие. „Сепак, ние остануваме подготвени да ги задржиме отворените канали за комуникација со Москва за да управуваме и да ги ублажиме ризиците, да спречиме ескалација и да ја зголемиме транспарентноста“. (Политико)