Хрватска влегува во клубот на еврото на 1 јануари 2023

Хрватска е на пат да ја усвои единствената валута почнувајќи од 2023 година, откако ќе исполни голем број поставени критериуми, објавија во средата Европската комисија и Европската централна банка.

„Денес е историска пресвртница на европското патување на Хрватска, што ги одразува решителните напори што хрватските власти ги направија за исполнување на критериумите за влез во еврозоната“, рече комесарот за економија Паоло Џентилони во изјавата.

„Хрватска е во рамките на референтните вредности на критериумите за конвергенција“, напиша ЕЦБ во сопствениот извештај кога издаде „позитивна оценка за Хрватска во поглед на можното прифаќање на еврото на 1 јануари 2023 година“.

Хрватска ќе стане 20-та членка на ЕУ што ќе ја усвои единствената валута. Одлуката се очекува да биде формализирана од главните градови на ЕУ на 12 јули, откако лидерите на ЕУ ќе го дадат својот политички знак на самитот во јуни, а Европскиот парламент ќе го потпише на почетокот на јули.

Влегување во клубот

Комисијата и ЕЦБ имаат заеднички задача да ја проценат подготвеноста на земјите од ЕУ да се приклучат на еврозоната според бројни правни и економски критериуми. Оценката ја разгледува и интеграцијата на земјите со еврозоната.

Земјите мора да имаат 12-месечна просечна стапка на инфлација под онаа на трите најдобри резултати во ЕУ, плус маржа од 1,5 процентни поени. Во својата проценка, Комисијата ги искористи Финска, Франција и Грција, давајќи референтна вредност од 4,9 отсто. Земјите со 1,5 процентни поени под 12-месечната просечна стапка на инфлација во ЕУ се сметаат за одвоени и исклучени од овој репер. Исклучени беа Малта и Португалија, кои имаат стапка за 2,2 и 1,7 процентни поени пониска од просекот на ЕУ од 4,4 отсто, соодветно.

Згора на тоа, земјите мора да имаат долгорочни каматни стапки под истите најдобри резултати, плус маржа од 2 процентни поени, што дава репер од 2,6 проценти. Тие, исто така, треба да покажат релативна стабилност на девизниот курс и да го набљудуваат Европскиот механизам за девизен курс II на блокот две години, додека се држат настрана од таканаречената процедура за прекумерен дефицит.

Конечно, земјите мора законски да ја гарантираат независноста на нивната централна банка и да го забранат монетарното финансирање.

Долготрајни грижи

Иако Комисијата сè уште има одредена загриженост во врска со деловното опкружување и корупцијата во земјата, висок функционер на ЕУ рече дека „Хрватска се преземени и имплементирани обврски за подобрување на деловното опкружување“.

И покрај зеленото светло, ЕЦБ повика на континуирани напори на Загреб да се подготви за неговото членство во клубот. Конкретно, тој ја наведе загриженоста за тоа дали конвергенцијата на стапката на инфлација во земјата е одржлива на подолг рок, и истакна дека „за да се спречи создавањето на прекумерни ценовни притисоци и макроекономски дисбаланси, процесот на конвергенција мора да биде поддржан со соодветни политики“.

За да го стави соодносот долг-БДП на долготрајна надолна патека, Хрватска мора да ги спроведе фискалните реформи барани според планот за закрепнување на ЕУ, напиша ЕЦБ, истовремено повикувајќи на „економски политики ориентирани кон стабилност и широки структурни реформи“.

Другите кандидати за еврозоната не ги исполнија бараните критериуми, при што Бугарија не ги исполни барањата за стабилност на цените — поради просечната стапка на инфлација од 5,9 отсто — а Романија не исполни ниту еден.

Извештајот на ЕЦБ, исто така, го оценува напредокот постигнат од шесте други земји на ЕУ кои сè уште не ја усвоиле единствената валута. Тој заклучи дека Бугарија, Чешката Република, Унгарија, Полска, Романија и Шведска постигнале ограничен напредок од последниот конвергентен извештај во 2020 година.

„Ова главно се должи на предизвикувачките економски услови“, заклучува ЕЦБ.  (Политико)