Грчката афера е само врв на ледениот брег, корупцијата е во цела ЕУ, предупреди европската обвинителка Ковеси

Измамата со земјоделски и други субвенции од европските фондови не е проблем ограничен само на Грција или Словачка, туку ја поттикнува корупцијата низ целиот блок, предупреди во четврток главниот европски обвинител Лаура Кодруца Ковеси.

Нејзиното предупредување доаѓа откако Атина беше потресена оваа година од масовна измама во која ЕУ беше оштетена со стотици милиони евра преку неправилно исплатени земјоделски субвенции, а што доведе до оставка на неколку грчки министри и нивни заменици, пишува Политико.

Сепак, шефицата на Европското јавно обвинителство (ЕППО) нагласи во едно интервју дека Грција во никој случај не е изолиран случај. „Не би рекла дека Грција е многу различна. Забележавме измама со субвенции во речиси сите земји-членки, разликата е во тоа колку и какви случаи имаме“, рече романскиот борец против корупцијата.

Таа додаде дека грчкиот случај е уникатен по својот систематски и организиран начин на извршување.

„Во Грција, откривме дека начинот на кој се извршувала криминалната активност бил многу систематски и многу добро организиран, со вклучување на донекаде високи функционери. Но, истите работи ги гледаме и во другите земји-членки“, објасни таа.

Големите земјоделски субвенции на Европската Унија, кои сочинуваат дури една третина од вкупниот буџет на ЕУ, се привлечна цел за корупциски шеми. Ковеси, исто така, откри на прес-конференција дека добила писмо од грчки земјоделец кој тврдел дека чесните кандидати не можеле да пристапат до средствата бидејќи другите користеле мито. „Ајде да разговараме за ова: како чесните земјоделци немале пристап“, рече таа.

Друга главна цел за криминалците стана Механизмот за опоравување и отпорност, формиран по пандемијата на коронавирусот за да им помогне на економиите на земјите-членки. Европското јавно обвинителство во моментов истражува стотици случаи поврзани со овој фонд.

„Сега ги имаме овие средства од Механизмот за опоравување и отпорност. Секако, организираниот криминал го префрли својот фокус на тоа бидејќи таму можат да заработат пари“, изјави Ковеси за Политико.

Зборувајќи од царинската испостава во Пиреја, најголемото пристаниште во Грција, опкружена со илјадници запленети контејнери со кинеска стока, Ковеси испрати остра порака до криминалците. Нејзиниот тим откри масовна шема за избегнување на антидампинг давачки за увоз од Кина. „Правилата на играта се променија, нема повеќе безбедни засолништа за вас. Откривме нов континент на криминал. Организираниот криминал станува посилен со измама на буџетите на ЕУ и националните буџети“, рече таа.

За поефикасно справување со овие феномени, Ковеси се стреми да го зајакне својот тим, и во Атина и во другите земји-членки, вклучувајќи повеќе делегирани европски обвинители и специјализирани финансиски истражители. „Нема чиста земја. Секој е погоден од корупција и финансиски измами“, нагласи таа.

Истрагите на ЕППО честопати наидуваат на пречки, особено кога постои сомневање за политичка вмешаност. Во Грција, нејзиниот тим истражува десетици случаи, вклучително и наводна злоупотреба на средствата на ЕУ поврзана со трагичната железничка несреќа во Темпи, во која загинаа 57 лица. Сепак, конзервативната грчка влада го отфрли барањето на ЕППО за отворање постапка против двајца поранешни министри. „Корупцијата може да убие. Темпи е еден од тие примери“, повтори Ковеси.

Владата, исто така, ја блокираше истрагата за министрите наводно вмешани во гореспоменатата земјоделска измама. ЕППО истражува шема во која се вклучени бизнисмени, политичари и вработени во државната агенција OPEKEPE, која е одговорна за надгледување на исплатата на субвенциите од ЕУ. „OPEKEPE стана акроним за корупција, непотизам и клиентелизам“, рече Ковеси, додавајќи: „Исто како и во случајот Темпи, оваа кривична истрага не можеше целосно да се развие поради грчкиот устав“.

Според спецификите на грчкиот устав, само парламентот има овластување да истражува и да ги гони сегашните и поранешните членови на владата. ЕППО ја информираше Европската комисија и грчките власти за проблемот и, вели таа, доби уверение дека оваа уставна одредба ќе биде променета.

Запрашана за истрагата што се води во грчкиот парламент, Ковеси се осврна и на обидите за заплашување на нејзините истражители. „Правдата не може да стане ТВ реално шоу. Мачка со ѕвонче не може да лови глувци“, рече таа сликовито, заклучувајќи: „ЕЈО е тука за да остане. И покрај обидите за заплашување, ние сме многу горди на тимот на ЕЈО во Атина.“