26 мај во историјата – Крунисан е рускиот цар Николај II
Николај II, последниот цар, е крунисан за владетел на Русија во старата Успенската катедрала во Москва на 26 мај 1896.
Николај ниту бил обучен, ниту бил склон да владее, што не ѝ помогнало на автократијата што тој се обидувал да ја зачува во ерата очајна за промени. Роден во 1868 година, тој го наследи рускиот престол по смртта на неговиот татко, царот Александар III, во ноември 1894 година. Истиот месец, новиот цар се ожени со Александра, принцеза родена во Германија, која имала големо влијание врз нејзиниот сопруг. По период на жалост за неговиот покоен татко, Николај и Александра биле крунисани за цар и царица во мај 1896 година.
Како владетел на Русија, Николај се спротивставил на повиците за реформи и настојуваше да го одржи царскиот апсолутизам; иако му недостигаше силата на волјата неопходна за таква задача. Катастрофалниот исход на Руско-јапонската војна доведе до Руската револуција од 1905 година, која Николај ја разби дури откако го одобри претставничкото собрание – Думата – и вети уставни реформи. Царот наскоро ги повлече овие отстапки и постојано ја распушта Думата, придонесувајќи за зголемената јавна поддршка што ја уживаа болшевиците и другите револуционерни групи.
Во 1914 година, Николај ја водешел својата земја во друга скапа војна – Првата светска војна – и незадоволството растеше бидејќи храната стана оскудна, војниците се уморија од војната, а разорните порази од Германија ја покажале неефикасноста на Русија под Николај. Во 1915 година, царот лично ја презеде командата на армијата, оставајќи ја царицата Александра да ги контролира работата дома. Во нејзиниот непопуларен двор доминираше рускиот мистик Распутин, кој ги замени надлежните министри и службеници на царот со сомнителни кандидати.
Во март 1917 година, армискиот гарнизон во Петроград им се придружи на работниците кои штрајкуваа барајќи социјалистички реформи, а Николај II беше повикан да абдицира. На 15 март, тој се откажа од тронот во корист на неговиот брат Михаил, чие одбивање на круната донесе крај на царската автократија во Русија. Николај, неговата сопруга и децата беа задржани во палатата Царско Село од страна на руската привремена влада, а во август беа префрлени во Тоболск во Западен Сибир под притисок на Петроградскиот совет, моќната коалиција на војници и работнички совети кои ја делеа привремената влада во првата фаза од Руската револуција.
Во ноември 1917 година, болшевиците предводени од Владимир Ленин ја презедоа власта во Русија и започнаа да ја основаат првата комунистичка држава во светот. Во април 1918 година, Николаји неговото семејство беа префрлени во Екатеринбург на Урал, што ја запечати нивната пропаст. Граѓанската војна избувна во Русија во јуни 1918 година, а во јули антиболшевичките „бели“ руски сили напредуваа кон Екатеринбург за време на кампањата против болшевичките сили. На локалните власти им било наредено да го спречат спасувањето на Романови, а по тајниот состанок на советот во Екатеринбург, на царското семејство му била одредена смртна казна.
Нешто по полноќ на 17 јули, на Николај, Александра, нивните пет деца и четворица семејни чувари им било наредено брзо да се облечат и да слезат во подрумот на куќата во која биле сместени. Таму, семејството и слугите биле наредени во два реда за фотографија на која им било кажано дека е направена за да ги смират гласините дека избегале. Одеднаш, десетина вооружени мажи упаднаа во просторијата и го застрелаа царското семејство со дожд од огнено оружје.
Посмртните останки на Николај, Александра и три од нивните деца беа ископани во шума во близина на Екатеринбург во 1991 година и позитивно беа идентификувани две години подоцна користејќи отпечатоци од прсти mtDNA. Престолонаследникот Алексеј и една ќерка на Романови не биле меѓу нив, што ја поттикна упорната легенда дека Анастасија, најмладата ќерка Романови, го преживеала погубувањето на нејзиното семејство. Од неколкуте „Анастасии“ кои се појавија во Европа во деценијата по Руската револуција, најубедлива беше Ана Андерсон, која почина во САД во 1984 година. Меѓутоа, во 1994 година, научниците користеа mtDNA за да докажат дека Ана Андерсон не е Анастасија туку Полјачка по име Франциска Шанцковска.