„Заборавениот“ дизајнер на арт нуво влезовите во метрото ќе добие музеј во Париз

„Заборавениот“ дизајнер на иконските влезови на метро станиците и зградите во стилот арт нуво во Париз ќе го добие своето заслужено место во историјата на градот со музеј посветен на неговото дело.

Ектор Гимар остави препознатлив белег низ француската престолнина во раните 1900-ти, создавајќи елаборирани и монументални влезови на метрото од железо и стакло што личеа на расклопени крилја од инсекти беа наречени вилински коњчиња.

Преостанатите влезови во станиците се од синусоидно леано железо, со ламби што личат на цвеќиња од крин и украсени со стилизираниот знак „Метрополитен“ што Гимар го дизајнирал, се прикажани во разгледници, туристички фотографии и книги за стил. Сепак, кога биле поставени во раните 1900-ти, многу парижани биле скандализирани.

Еден критичар ја прогласил зелената боја за „нефранцуска“, а друг рекол дека украсните знаци биле „збунувачки за децата што се обидувале да ги научат буквите… и зашеметувачки за странците“.

Арт нувото излезе од мода, а до 1913 година транспортните власти се откажаа од дизајните на Гимар. До 1942 година, кога Гимар почина на 75-годишна возраст во Њујорк, каде што тој и неговата сопруга, американска Еврејка, побараа засолниште од нацистите, тој веќе беше заборавен, а голем дел од неговите дела беа испратени на отпад.

„Можеби е изненадувачки за странските посетители, но Французите никогаш навистина не го сакаа арт нувото“, вели Фабиен Шоне, колекционер на Гимар и раководител на „Ектор Гимар Дифужн“, компанија вклучена во основањето на новиот музеј. „Имаше големо противење на влезовите во метрото на Гимар. Додека посетителите ги сметаа за прекрасни симболи на метрото во belle époque, парижаните ги критикуваа и ги нарекуваа ‘шпагети стил’ и не можеа да разберат зошто туристите ги сакаат“.

По враќањето во Париз во 1948 година, неговата вдовица, Аделин, уметница чии дела биле изложени во салонот „Бо-Ар“ во 1899 година, неуморно работеше за да го зачува и промовира наследството на својот сопруг, кое вклучувало околу 50 станбени згради.

Таа ги донирала неговите цртежи и помали креации, вклучувајќи мебел, на музеи, многу од нив во САД, и понудила да го остави во наследство домот на двојката во арт нуво стил и неговата содржина на државата, а потоа и на градот. И државата и градот ја одбија понудата и зградата беше претворена во станови, а мебелот беше расфрлан.

Во бранот на модернизам што ја зафати повоена Европа, стилот беше трезен и многу креации на Гимар беа прогласени дека немаат историска или уметничка вредност и уништени. Од 167-те влезови во метрото што тој ги дизајнираше – опишани од Салвадор Дали, кој ја наслика „Почит кон Гимар“ во 1970 година, како божествени – останаа само 88.

Шоне рече: „По војната, секој пат кога градот вршеше каква било работа на улиците, се ослободуваше од дизајните на Гимар. Дури и до 1960-тите и 70-тите години, логиката беше уништување, а не зачувување“.

Музејот ќе биде основан во пансионот Мецара, четирикатна зграда во 16-тиот париски арондисман дизајнирана од Гимар во 1910 година и во кој се претставени голем дел од неговите препознатливи железни дела, вклучувајќи спектакуларен стаклен светларник и лустери.

Зградата, првично нарачана од пријателот на Гимар, Пол Мецара, богат текстилен производител од Венеција, а подоцна купена од Министерството за образование и користена како студентски сместувачки капацитет до пред една деценија, ќе биде подложена на двегодишна реконструкција од 6 милиони евра пред да се отвори околу крајот на 2027 година.

Откако ќе се отвори, ќе бидат изложени познати креации на Гимар, вклучувајќи мебел и декорации во арт нуво, како и архива на неговите дизајни и документи.

„Апсурдно е што има признание за Гимар во музеите низ целиот свет, особено во САД, а ништо во Париз кога тој создаде некои од најважните симболи на градот“, рече Шоне.

Николас Хорио, архитект и претседател на Le Cercle Guimard, здружение создадено пред 23 години за да ги спаси дизајните и документите на Гимар, рече дека тоа била децениска битка за да се натераат државата и париските власти да го признаат делото на дизајнерот. Тој рече дека музејот ќе исправи историска неправда.

„По Втората светска војна, Гимар беше целосно заборавен. Арт нуво повеќе не ги интересираше луѓето за урбаниот дизајн од 1960-тите и многу од неговите дела беа уништени“, рече тој. „Оживувањето започна во 1970 година со изложба во Њујорк, но тоа беше процес чекор по чекор. Ние го гледаме овој музеј како исправање на неправдата што му е нанесена на Гимар“. (Гардијан)