Унгарија се врти против Орбан
Падот на Орбан, според бројките, ќе биде тотален - на национално, на локално и на европско ниво
Помалку од една година пред најзначајните избори во Унгарија во една генерација, неговата политичка империја се урива на секое ниво – во Парламентот, во градските собранија и низ целата европска сцена. Некогаш највкоренетиот автократ во ЕУ, Виктор Орбан сега се соочува не само со пораз, туку и со понижување.
Бројките се непоправливи. Нова анкета од Истражувачкиот институт 21 ја покажува неговата владејачка партија Фидес со 34%, додека бунтовничката партија Тиса на Петер Маѓар се искачи на 52% меѓу посветените гласачи. Таа разлика од 18 поени не е предупредување. Тоа е пресуда.
Дури и долгогодишните набљудувачи на наместениот изборен систем на Унгарија признаваат дека разликата е преголема за да се поправи.
„Ова е надвор од маргината на надоместување“, напиша аналитичарот Јанос Мартон. И со парламентарните, општинските и можеби изборите за ЕУ кои се приближуваат во 2026 година, падот на Орбан ќе биде тотален – национален, локален и континентален. Човекот кој ги преобликуваше институциите на Унгарија за да му служат на неговата моќ сега стои на земја која е премногу нестабилна за да го спаси. И тој го знае тоа.
Од силен човек до сурогат
Во последните недели, Орбан ги засили нападите врз Украина, ја блокираше поддршката од ЕУ и ги повторуваше наративите на Кремљ со зголемен интензитет. Тоа повеќе не е дипломатско оградување. Тоа е порака за Москва. Префрлувањето на Орбан не е идеолошко – туку е преживување. Како што неговата домашна база се распаѓа, неговите антиукраински испади се читаат помалку како надворешна политика, а повеќе како молба: очаен апел до Владимир Путин за помош, заштита или релевантност.
Односот е добро воспоставен. Рускиот гас, пропагандата и тајното влијание долго време го поткрепуваа владеењето на Орбан. Но, денес, неговата зависност е откриена. Тој повеќе не е независен архитект на „нелиберална демократија“. Тој е последниот одржлив агент на Кремљ во ЕУ и се мачи.
Напредокот на Тиса
Во меѓувреме, Петер Маѓар и партијата Тиса не само што се издигнуваат – тие се подготвуваат да владеат. Откако освои 30% на европските избори во 2024 година, Тиса брзо ја консолидираше поддршката низ цела Унгарија. Она што започна како протест стана политичка неизбежност. Бројките сега укажуваат на победа од целосен спектар: парламентарна контрола, општински преземања и реконфигурација на делегацијата на Унгарија во ЕУ. Руралната стратегија на Тиса – некогаш територија на Фидес – функционира. А, фрагментираната опозиција што не успеа во 2022 година отстапи место на единствена, обединета сила. Дури и институциите што некогаш се сметаа за недопирливи – државните медиуми, судовите, изборната комисија – сега изгледаат изолирани, повеќе не се заштитени со јавен консензус. Темелите се исчезнати.
Крајот на Орбан
Изборите во 2026 година нема само да ја променат Унгарија. Тие ќе го докрајчат Орбан. Неговиот модел – централизирана моќ, клиентелистички мрежи, институционално заробување – бара огромна контрола. Ќе има маневри во последен момент. Правни трикови и кампањи на страв. Но, ова не е 2014 или 2022 година. Ѕидовите се затвораат. Она што започна како бавна ерозија се претвора во колапс. И додека Орбан се нафрла на Украина и се држи до Путин, Унгарија се подготвува да го остави зад себе. (Киевски инсајдер)