Светски берзи: Една од најлошите години во историјата

Илјадници милијарди долари вредност избришани од акциите, големи промени на пазарите на обврзници, валути и стоки и колапс на неколку крипто империи – 2022 година беше можеби најтурбулентната година што инвеститорите ја виделе досега.

Собирањето на конечните бројки е корисно, но не може ни приближно да ја раскаже целата приказна, се вели во написот на Ројтерс за карактеристиките на овогодинешните глобални финансиски пазари.

Глобалните акции изгубија вредност од околу 14 илјади милијарди долари, што ја прави оваа втора најлоша година во историјата, а имаше речиси 300 зголемувања на каматните стапки, што ги направи промените на финансиските пазари неверојатни.

Главните двигатели беа војната во Украина, во комбинација со неконтролираната инфлација, додека економиите ширум светот се мачеа да излезат од пандемијата, а Кина остана окована од неа.

Американските и германските обврзници, одредниците на глобалните должнички пазари и традиционалните средства во тешки времиња, загубија 16, односно 24 отсто, пресметано во долари.

Џефери Гундлах од DoubleLine Capital, наречен „крал на обврзниците“ на пазарите, вели дека условите биле толку лоши во одредени фази што неговиот тим бил речиси невозможно да тргува со денови.

„Дојде до штрајк на купувачите. Разбирливо, бидејќи до неодамна цените само паѓаа“, рече тој.

Драмата започна веднаш штом стана јасно дека Ковид нема повторно да ја затвори глобалната економија, а највлијателната централна банка во светот, американската ФЕД, беше сериозна за зголемување на каматните стапки.

Приносите на 10-годишните државни обврзници скокнаа од помалку од 1,5 отсто на 1,8 отсто, намалувајќи го индексот на светските акции на MSCI за 5 отсто само во јануари.

Тој принос сега изнесува 3,68 отсто, акциите паднаа за 20 отсто, додека цената на нафтата порасна за 80 отсто пред нагло да падне.

Банката на федерални резерви ги зголеми клучните каматни стапки за вкупно 400 базични поени, а Европската централна банка за рекордни 250 базични поени, и покрај тоа што минатата година ова време изјави дека е малку веројатно да ги зголеми.

На пазарите во развој, проблемите со инфлацијата и монетарната политика во Турција ја чинеа лирата дополнителни 28 отсто, но нејзината берза е најдобра во светот.

Тешко притиснатиот Египет ја девалвираше својата валута за повеќе од 36 отсто. Цедито во Гана падна за 60 отсто, исто како и рупијата на Шри Ланка.

Иако е далеку под највисоките нивоа во јуни, руската рубља сè уште е втора валута со најдобри резултати во светот оваа година, благодарение на државната контрола на капиталот. Првично потона по инвазијата на Украина.

„Ако ме прашате што ќе се случи следната година, навистина не би можел да ви кажам“, рече Роберт Алстер, главен инвестициски директор во Close Brothers Asset Management, кој, како и многумина, го наведе падот на фунтата и британските пазари на обврзници на време кога владата на Лиз Трас предлагаше зголемена државна потрошувачка без дефинирани извори на финансирање.

Приносите на десетгодишните британски обврзници скокнаа за повеќе од 100 базични поени, а фунтата изгуби 9 отсто за неколку дена, што ретко се гледа на големите пазари.

Ненадејното зголемување на каматните стапки збриша околу 3,6 илјади милијарди долари од вредноста на акциите на технолошките гиганти. Акциите на Facebook и Tesla загубија повеќе од 60 отсто, додека цените на акциите на Alphabet и Amazon паднаа за 40, односно 50 отсто.

Кинеските акции ги намалија загубите само кон крајот на годината, благодарение на индикациите дека деновите на нивната стратегија за нулта толеранција против Ковид се одбројани, но тие сè уште се намалени за 25 проценти оваа година.

Со други зборови, највисоката инфлација во последните неколку децении и агресивното зголемување на каматните стапки од страна на централните банки во светот, годинава на невиден начин ги потресоа светските финансиски пазари. И инвеститорите на светските пазари оваа година ќе ја паметат долго – на лош начин.