Средоземното море се претвора во „супа“, на места водата достигна 30 степени!

Топлинските бранови не се само во воздухот. Топлотниот бран што ја зафати Западна Европа во текот на изминатата недела се манифестира и во водите на Средоземното Море. На Балеарските Острови и покрај јужна Франција, температурата на водата е 5-6 степени над нормалата веќе една недела, достигнувајќи 30 степени на одредени места.

Овој феномен, познат и од минатото лето, станува норма. Тој не само што ги загрозува локалните микроорганизми од флората и фауната, туку и најавува повторување на минатогодишните поројни дождови и поплави во Централна Европа.

Температурите на површината на морето во Медитеранот летово практично го достигнаа највисокото ниво досега забележано за јуни. Најинтензивното затоплување е забележано во западниот медитерански басен, вклучувајќи го Балеарското Море и Тиренското Море. Со сегашните временски услови, научниците велат дека температурите веројатно нема да паднат во скоро време.

Медитеранот се смета за едно од најранливите „жаришта на климатските промени“ во светот, затоплувајќи се многу побрзо од глобалниот просек. Без преземање мерки за ограничување на климатските промени, експертите предупредуваат дека постојаните морски топлотни бранови – продолжени периоди на ненормално високи температури на океанот – би можеле да го променат регионот до непрепознатливост. Морските топлотни бранови би можеле да го уништат животот во Средоземното Море. Морските научници предупредуваат дека ситуацијата што се развива би можела да донесе катастрофални влијанија врз биодиверзитетот, рибарството, аквакултурата, па дури и временските обрасци низ јужна Европа и Северна Африка.

„Морските топлотни бранови од овој обем во Средоземното Море имаа големи ефекти врз морскиот живот“, вели д-р Кетрин Смит од Здружението на морски биолози на Велика Британија.

„Во минатото, видовме влијанија како масовна смртност на безрбетници, изумирање на леите со морска трева и епидемии на болести во фармите за школки. Веројатно е дека ќе видиме слични влијанија од овој настан.“

Овие настани веќе ги намалија популациите на корали за 90 проценти и ја доведоа благородната школка на работ на истребување. Потоплите води содржат помалку кислород, што доведува до масовни изумирања на риби, како оние што се видени во Тоскана во 2024 година. И, како што рибите нуркаат подлабоко за да избегаат од топлината на површината, морските птици не можат да ги достигнат, кои потоа умираат масовно.

Поплавите од морските топлотни бранови се протегаат и на копно. Топлите мориња поттикнуваат екстремни временски услови, како што беше забележано за време на бурата Даниел во 2023 година, во која загинаа речиси 6.000 луѓе. Високите температури на површината на морето во Медитеранот беа 50 пати поверојатни и 50 проценти поинтензивни. Поплавите во Валенсија во 2024 година, кои однесоа над 200 животи, исто така се поврзани делумно со високите температури на површината на морето. Морските топлотни бранови сега се десет пати поинтензивни отколку во прединдустриското време и траат три пати подолго.

„Климатските промени се одговорни за глобалното зголемување на фреквенцијата, времетраењето и интензитетот на морските топлотни бранови“, вели д-р Алистер Хобдеј, директор за истражување на Програмата за одржлива морска иднина на Организацијата за научни и индустриски истражувања на Комонвелтот (CSIRO).

Средоземното Море постојано се затоплува од 1980-тите, со нагло забрзување во текот на изминатата деценија. Во текот на последните 40 години, од доживување на еден морски топлотен бран годишно во дефинирани области, се зголеми во просек на четири годишно, кои го покриваат речиси целото море. Температурите постојано се над просекот во последните пет години.

„Овој широк топлотен бран што се шири во западниот Медитеран сега бара внимателно внимание“, вели д-р Карина фон Шукман, виш советник во „Меркатор Оушн Интернешнл“.

Научниците нагласуваат дека само брзото намалување на глобалните емисии може да го запре овој тренд. Без итна акција, ова климатско жариште би можело трајно да се трансформира.