Русите што се против војната масовно ја напуштаат земјата, го наполнија Киргистан

БИШКЕК, Киргистан – Кога пријателите на Кирил Шамиев почнаа да зборуваат за воена состојба, тој сфати дека е време да ја напушти Русија.

Една недела од руската инвазија на Украина, Шамиев – 29-годишен докторанд од Санкт Петербург – почна да се грижи дека тој самиот може да биде мобилизиран или едноставно да биде заробен во Русија.

„Слушнав од некои пријатели кои се поврзани со власта дека ќе има воена состојба, а границите ќе се затворат“, рече Шамиев.

Со брзата распродажба на авионски билети за Турција, Ерменија и Персискиот Залив, Шамиев остана со единствена рута за излез од Русија: лет до градот на Урал, Екатеринбург, потоа врска до Бишкек, главниот град на централноазиската република Киргистан.

„Овде е евтино, а луѓето се пријателски расположени кон Русите“, рече Шамиев, кој оттогаш замина во земја од Европската унија.

Илјадници антивоени Руси ја напуштија својата татковина, бидејќи властите ги притиснаа со новите драконски закони против антивоено несогласување и засилена домашна репресија. Но, со оглед на тоа што воздушниот простор на европските земји сега е затворен за руски летови, повеќето од новите емигранти од Русија се упатуваат кон земјите од поранешниот советски простор.

Тоа беше минатата недела, кога гласините за претстојната воена состојба и затворање на границите се вртеа во Москва, кога многу Руси почнаа да се обидуваат да излезат.

Веб-страницата „Медијазона“, сега блокирана во Русија, објави дека мажи на возраст за служење војска биле опширно испрашувани од службата за безбедност на ФСБ на границата, при што на некои полицајците им ги читале СМС пораките.

Со затворен европски воздушен простор и сега санкционирани руски авиокомпании кои ги прекинаа меѓународните летови откако лизинг компаниите почнаа да бараат враќање на нивните авиони, зголемената побарувачка за бегства наиде на нагло опаѓање на понудата.

Билетите во еден правец за Дубаи беа по цена од речиси 4.000 американски долари, додека летовите за Ереван, Ерменија беа по цена од 1.840 долари, според агрегаторот на летови SkyScanner, кој оттогаш објави дека ги запира операциите во Русија.

Грузиската влада соопшти дека во последните денови во земјата влегле дури 25.000 Руси, бидејќи бранот на емиграција е забрзан.

На социјалните мрежи, некои го нарекоа главниот град на Ерменија Ереван како „нов Константинопол“, мислејќи на името на Истанбул од отоманската ера, каде што многу руски емигранти побегнаа по Октомвриската револуција и граѓанската војна во 1920-тите.

Билетите за Бишкек, град исполнет со дрвја, изграден за време на Советскиот Сојуз, во голема мера непознат за повеќето Руси, беа многу поевтини, по околу 300 долари.

И покрај тоа, кога репортер од „Москва тајмс“ полета за Бишкек минатиот четврток, авионот „боинг 777“ со капацитет од речиси 400 седишта, беше преполн, главно со Руси.

На аеродромот во Бишкек, необновен од советската ера, богатите семејства од средната класа со деца во колички и боемски млади, некои со гитари, рекоа дека им олесна што ја напуштиле својата татковина и дека се загрижени за нивниот нов живот како политички емигранти.

Бидејќи многумина заминаа набрзина, Русите интервјуирани од „Москва тајмс“ рекоа дека релативно евтината и претежно рускојазичната политика на Киргистан – која им овозможува на руските граѓани да останат на неодредено време – е главната атракција.

Низ Бишкек, град со 1 милион жители, опкружен со планини покриени со снег, приливот на Руси беше очигледен.

Хотелите и рестораните во Бишкек беа полни со новодојденци.

Еден од нив беше Илја Јарошенко, 26-годишен инвеститор во криптовалути, кој побегнал од Санкт Петербург преку Москва, исплашен од гласините за воена состојба.

„Војната очигледно е целосно непристојна“, рече Јарошенко, посветен противник на Владимир Путин, кој помина време во затвор минатата година поради присуство на протести за поддршка на затворениот критичар на Кремљ, Алексеј Навални.

„Решив да заминам откако разговарав со моите родители по телефон“, рече Јарошенко, кој по потекло е од руската балтичка ексклава Калининград, која е отсечена од копното од Полска и Литванија.

„Тие кажуваа како Путин бил во право и како тоа е само брза операција за уништување на украинските фашисти. Тоа ме натера да сфатам колку е сè збркано“.

Додека поплавата од руски емигранти се пробиваше низ пасошката контрола на аеродромот, киргистанските власти изгледаа речиси збунети од новите пристигнувања.

Запрашана за целта на нејзината посета, една 20-годишна Русинка предизвика звучна насмевка од полицаецот на границата кога рече дека дошла како турист.

„Туризам… сега за сега“, мрмореше таа.

И покрај тоа, Киргистан не е целосно безбедна територија за противниците на руската војна во Украина.

Силно економски зависна од Русија, каде живеат и работат околу 1 милион од нејзините 6 милиони граѓани, киргистанската влада направи сѐ за да не ја навреди Москва, иако локалната валута забележа големи загуби во однос на доларот.

Традиционално најдемократската земја во Централна Азија, која претрпе три револуции од 2005 година, Киргистан затвори два опозициски медиуми поради нивното покривање на војната.

Според соопштението на Кремљ од разговорот со киргистанскиот претседател Садир Јапаров – популист дојде на власт во револуцијата во октомври 2020 година – Бишкек го поддржал потегот на Москва против Киев.

Како одговор, за време на видео обраќањето на 1 март, украинскиот претседател Володимир Зеленски облечен во маскирно го отповика амбасадорот на неговата земја од Киргистан.

На улиците на Бишкек, каде што јавното мислење е главно проруско, повремено имаше докази за противење на војната.

Од почетокот на војната, мала група про-киевски демонстранти протестираат пред руската амбасада, мрачна зграда од советската ера на централната улица во Бишкек.

Во саботата, „Москва тајмс“ беше сведок на растерување на демонстрантите под закана од апсење, додека беа паркирани полициски комбиња и мажи во цивилна облека го снимаа малиот собир.

„Ние сме против оваа империјалистичка војна“, рече еден од демонстрантите, пензионер кој се претстави како Марат и рече дека има брат во Киев.

„Путин мора да биде запрен по секоја цена“.

Ниту на иселениците им е лесен животот далеку од дома.

Во текот на викендот, издавачите на кредитни картички поддржани од САД објавија дека ги блокираат картичките издадени во Русија да работат во странство, додека им дозволуваат да продолжат да функционираат во Русија. Тоа е потег што ќе ги отсече Русите кои побегнале во странство од нивните банкарски сметки.

Меѓутоа, со ескалацијата на политичката репресија во Русија, многу емигранти сметаат дека престојот во странство е попогоден отколку да се остане дома.

Инвеститорот во криптовалути Јарошенко рече дека планира да остане во Киргистан во догледна иднина и рече дека размислува да се смести во блискиот Алмати, Казахстан..

„Би сакал да се вратам во Русија доколку има некоја драматична промена таму“, рече тој.

„Но, мислам дека тоа не е особено веројатно во моментов“. (Москва тајмс)