Пропадна средбата за отворање нови гранични премини на Кипар

НИКОЗИЈА – Состанокот меѓу двајцата лидери во етнички поделениот Кипар заврши без договор во понеделникот, при што двете страни не успеаја да постигнат одлука за договор со цел градење доверба, кој вклучуваше отворање на нови премини преку тампон зона контролирана од ОН.

Никос Христодулидес, претседателот на кипарските Грци на земјата и Ерсин Татар, лидерот на отцепените кипарски Турци, во заедничка изјава рекоа дека им наложиле на своите претставници да продолжат со разговорите и дека ќе се сретнат „во наредните денови“.

Лидерите разговараа речиси два часа во официјалната резиденција на Колин Стјуарт, шеф на мисијата на мировните сили на ОН во Кипар, за да постигнат договор за отворање нови премини на одредени точки долж 180 километри од ОН- контролирана тампон зона која го пресекува островот.

Но, лидерите го напуштија состанокот без да најават отварања на премини. Тие потврдија во заедничката изјава дека „и двајцата веруваат дека отворањето на нови премини е од клучно значење за промовирање на контактите меѓу луѓето, зајакнување на економските врски и градење доверба“.

Се чини дека спорот е околу локацијата на премините, што би било од взаемна корист. Христодулидес по состанокот рече дека Татар отфрлил одредена локација на премин и „не бил подготвен“ да се договори за пакет од осум иницијативи за градење доверба кои вклучуваат формирање на заеднички комитети за младински прашања, како и комисија за вистина и помирување.

„Сè зависи од тоа кога турската страна е подготвена“, рече Христодулидес.

Ерсин рече дека отворањето на повеќе премини ќе биде клучно за олеснување на сообраќајниот метеж на единствениот премин во главниот град за возила. Пред втората недела од февруари е планирана дополнителна средба со Христодулидес, рече тој.

Има осум премини долж целата должина на тампон зоната, овозможувајќи им на луѓето од секоја страна да поминуваат секојдневно – многумина, пред се кипарските Турци, да работат – откако првите такви премини беа отворени во април 2003 година.

Но, луѓето од двете страни сакаат да видат повеќе отворени премини за да се олесни и забрза нивното патување преку линијата на поделба која беше зацементирана во 1974 година кога Турција изврши инвазија неколку дена по пучот што го направија поддржувачите на обединувањето на островот со Грција.

Декларацијата за независност на кипарските Турци ја признава само Турција, која има повеќе од 35.000 војници во северната третина на островот.

Договорот за премин би го дал неопходниот поттик на напорите на ОН да започнат формални разговори за решавање на етничката поделба на островот и повторно да функционираат по седумгодишна пауза. Обединетите нации ќе ги пречекаат Христодулидес и Татар заедно со високи функционери од таканаречените гаранти на островот – Грција, Турција и Обединетото Кралство – во Швајцарија во март за да се обидат како да ги вратат преговорите на вистинскиот пат.

Но, инсистирањето на Турција и кипарските Турци да се откажат од планот одобрен од ОН за повторно обединување на Кипар како федерација составена од зони на кипарските Грци и кипарските Турци и наместо тоа да бараат договор со две држави, ги намали надежите за мировен договор.

Кипарските Грци нема да потпишат никаков договор со кој формално се дели островот и тие се спротивставуваат на секоја клаузула, како што бара Турција, за трајно стационирање турски трупи на островот и давање права за воена интервенција на Анкара. (АП)