Некои видови храна создаваат зависност како алкохолот
Овие намирници создаваат зависност како никотинот и алкохолот, а научниците додаваат дека треба да се означат посебно.
Означувањето на некои намирници како потенцијално зависни може да им помогне на луѓето да ја променат исхраната, велат научниците, бидејќи проценките покажуваат дека секој седми возрасен и едно од осум деца би можеле да станат зависни од индустриски високо обработена храна (UPF).
Истражувачите рекоа дека начинот на кој некои луѓе консумираат храна богата со масти и јаглени хидрати може да ги „исполнат критериумите за дијагноза на нарушување кое предизвикува зависност“.
Однесувањата што го исполнуваат овој критериум вклучуваат, меѓу другото, интензивна желба, симптоми на повлекување, помала контрола врз внесот и континуирана употреба и покрај последиците како што се дебелина, нарушување на прекумерната исхрана, полошо физичко и ментално здравје и понизок квалитет на живот.
Тим меѓународни истражувачи укажува на мета-анализа на 281 студија од 36 различни земји. Овие анализи покажуваат дека „зависноста од ултра-обработена храна“ се јавува кај 14 проценти од возрасните и 12 проценти од децата.
„Со оглед на тоа колку е распространета оваа храна – таа сочинува 58 проценти од калориите што се консумираат во Соединетите Држави – има толку многу што не знаеме“, рече коавторот Александра ди Фелисијантонио, доцент на Институтот за биомедицински истражувања Фралин во САД.
Авторите на трудот, објавен во The BMJ, дадоа пример за порција лосос и парче чоколадо – лососот има однос на јаглени хидрати и масти од приближно 0 спрема 1.
Спротивно на тоа, чоколадната лента има сооднос 1 спрема 1 на јаглени хидрати и масти, што се чини дека го зголемува потенцијалот за зависност на храната.
– Многу ултра-обработена храна имаат повисоки нивоа на двете. Таа комбинација има поинаков ефект врз мозокот – додаде проф. Ди Фелисеантонио.
Истражувачите од САД, Бразил и Шпанија истакнуваат дека „рафинираните јаглени хидрати или масти предизвикуваат слични нивоа на екстрацелуларен допамин во стриатумот на мозокот како оние што се гледаат со супстанции кои создаваат зависност како што се никотин и алкохол“.
– Врз основа на овие бихејвиорални и биолошки паралели, храната која содржи високо ниво на рафинирани јаглехидрати или додадени масти се силни кандидати за супстанција која создава зависност – додаваат тие.
Адитивите во храната исто така можат да придонесат за „зависноста од UPF“, велат тие.
Иако адитивите, кои се додаваат во храната за вкус и „подобрување на чувството во устата“, веројатно нема самите да предизвикаат зависност, тие би можеле „да станат моќни засилувачи на калориските ефекти во цревата“, напишаа тие.
Сепак, научниците нагласуваат дека не секоја храна има потенцијал да создаде зависност.
– Иако е потребно дополнително внимателно истражување за да се одреди точниот механизам со кој овие храни предизвикуваат одговор на зависност, UPF со висока содржина на рафинирани јаглехидрати и масти јасно се гледаат во шемите на зависност и доведуваат до негативни здравствени исходи. Ултра-обработената храна богата со рафинирани јаглехидрати и додадени масти е привлечна и компулсивно конзумирана и може да предизвика зависност, заклучуваат истражувачите.