Лидерството на Путин исчезна на маргините во корона вирусот

Рускиот претседател знае како да владее со земјата како автократ. Но во борбата со невидливиот непријател тој се повлече во својата дача надвор од Москва

Москва – Тоа мора да се чинеше како идеја што ќе го воодушеви рускиот претседател Владимир Путин: неговата слика во срцето на мозаик во огромната нова катедрала на вооружените сили на Русија, што треба да биде отворена оваа недела.

Но, култот на личноста може да биде непостојана работа.

Неколку дена пред отворањето, црквата се обиде да го отстрани мозаикот, откако Путин рече дека е прерано за тоа.

Средината на пандемиската и економската криза не е идеален момент за такво поклонување. Случаите на Ковид-19 во Русија се искачуваат за повеќе од 10.000 на ден, но сепак претседателот е чудно отсутен. Тој се затвори во своето прибежиште надвор од Москва, учествувајќи во мрачните видео конференции каде зголемувањето на бројот го потенцира размерот на кризата и бирократите залудно пребаруваат оптимистичка нота.

Путин ја делегираше борбата на подредените, обидувајќи се да избегне какви било директни последици од непопуларни мерки за изолација. Меѓутоа, регионалните водачи останаа на една нога кога тој им даде задача да се справат со она што може да стане најголемата криза на Русија од хаосот во 1990-тите години по падот на Советскиот Сојуз.

Во минатото, Путин имаше некои од своите највпечатливи моменти кога влоговите беа високи – проширувајќи ја геополитичкиот моќ на Русија или кога се соочи со светскиот бес по анексија на Крим од Украина во 2014 година.

Но, коронавирусната криза го остави Путин да изгледа чудно намален и ја изложи една од неговите клучни слабости: склоност кон здодевна, ситно-грозна работа за подобрување на животот на Русите, како што е зајакнување на рахитичниот здравствен систем во далечните региони.

За Путин времето не може да биде полошо бидејќи тој планира национално гласање за уставни измени кои треба да го задржат на власт, потенцијално до 2036 година.

Според портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, Путин се насмевнал кога дознал за планот за инсталирање на неговата слика во катедралата, велејќи дека идните генерации ќе бидат вечно благодарни за неговите достигнувања, но дека е мошне рано за мозаикот.

Можеби тоа е затоа што суровите бројки не му одат во прилог во моментов.

Рејтингот на популарност на Путин паѓа, и нема лесно закрепнување, бидејќи минатите височини се поврзуваа со растот и високата цена на нафтата или неговата анексија на Крим. Меѓународниот монетарен фонд очекува бруто домашниот производ на Русија да се намали за 5,5 проценти во 2020 година, а невработеноста би можела да порасне од 2,5 милиони на осум милиони, според Алексеј Кудрин, претседател на Руската сметководствена комора, која го надгледува федералниот буџет.

Путин не можеше да проектира чувство на лидерство кога станува збор за пандемијата.

Аналитичарот Стивен Пифер од институтот „Брукингс“ го спореди него со претседателот Доналд Трамп, како го минимизира обемот на кризата и доцно менување на курсот. Како и Трамп, Путин се чини дека сака да избега од ограничувањата на изолација и видео конференција и да ги замени со удобни настани што се на центарот на сцената, особено оние со воен вкус.

Се чини како многу одамна кога Путин застана на палубата на крстосувачот „Маршал Устинов“ во март, носејќи капа и облечен во јакна обложена со крзно како ги гледа руските ракети што трепкаат над Црното Море. Кон крајот на декември, тој се возеше покрај инженерот на возот за да ја отвори контроверзната железничка врска преку рускиот Кримски мост.

„Ова е нешто што навистина е надвор од искуството на Путин, и тој тешко се справува со тоа“, рече Пифер. „Тој е подобар на меѓународната сцена отколку што е на домашен терен“.

Другите погрешни чекори додадоа на впечатокот дека Путин е надвор од ситуацијата. Во март тој ги запрепасти Русите кога изјави за новинската агенција Тасс дека 70 проценти од населението е „средна класа“ затоа што тие заработувале 11,30 долари или повеќе на ден.

Секретарот за печат Песков минатата недела рече дека нема планови за конкретно помагање на средната класа на Русија во кризата, „ниту, пак, треба да има“. Постојат мерки за поддршка на целото население, рече тој.

Одлуката за борба со цената на нафтата со Саудиска Арабија ја продлабочи економската криза на Русија. Путин вети голема помош на големите, стратешки компании, но помошта за малите бизниси беше ограничена и дојде предоцна за да спаси многу од банкрот.

Московскиот економист Евгениј Гонтмахер изјави дека Русија е огромна, тешко управувачка нација во најдобрите времиња. Сега, некои слаби регионални гувернери потфрлаат, но Путин не може да ги замени „во криза“, рече тој.

Татјана Становаја од Московскиот центар Карнеги тврди дека регионалните газди заборавиле како да донесуваат одлуки во систем под контрола на Путин, преплашени од неуспех и разрешување. Но, Путин ги гледа мерките за регионална контрола како локалните карантини како „претседателска агенда“.

„Тој е навикнат да се фокусира на прашања што, како што ги гледа, ја одредуваат иднината на земјата во глобалната арена, нејзината геополитичка позиција“, напиша таа во коментарот.

Националното гласање за уставните измени за продолжување на претседателството на Путин беше закажано за 22 април. Требаше да се засили со огромни архивски снимки на државната телевизија на хаотичните постсоветски 1990-ти години под претседател Борис Елцин, со цел да се зацрта наследникот Путин како гарант за стабилност и просперитет.

Очекуваното одобрување на населението – дозволувајќи му на Путин да остане и по неговиот мандат кој истекува во 2024 година и да се кандидира на уште два избори – требаше да биде опфатен со триумфална воена парада по повод 75-годишнината од Денот на победата, со врвни лидери од многу делови на светот, вклучувајќи ги кинеските Ши Џинпинг и францускиот Емануел Макрон. И двата настани беа одложени.

Опаѓачките рејтинзи на популарноста на Путин го рефлектираат незадоволство на многу Руси со политичка класа за која сметаат дека е насочена кон збогатување и останување на власт. Дури и државниот анкетар на јавното мислење ВТсИОМ имаше лоши вести во март. Кога Русите беа запрашани на кого му веруваат да реши важни прашања, само 28 отсто рекоа Путин, што е најнизок резултат за 14 години.

Според независната анкетна агенција Левада, одобрувачкиот рејтинг на Путин е 63 проценти, висок според западните стандарди – без домашни политички ривали.

Според аналитичарот Максим Трудољубов, пишувајќи на блогот „Русија“ на Вилсон центар, базата на Путин е државни службеници, кои сочинуваат 40 проценти од работната сила, така што тој не чувствува притисок да ги спаси малите бизниси. Но, тоа може да предизвика протести од оние кои најмногу се повредени од економските притисоци.

„Навистина е ризично, затоа што ако немате пари да купите леб за семејството, оваа личност може да биде многу опасна“, рече економистот Гонтмахер. „Тој ќе започне отворено да ги тестира владата и Путин. Мислам дека е многу опасна, многу ризична ситуација за нашите власти“. (Вашингтон пост)