ЕУ бара да се садат што повеќе дрвја, бетонираните градови не знаат каде

Тие ги ладат улиците, го намалуваат загадувањето на воздухот и го подобруваат менталното здравје на урбаните жители, но европските градови сè уште се борат да засадат повеќе дрвја.

Бидејќи климатските промени предизвикуваат покачување на температурите во градовите ширум ЕУ, локалните лидери се под зголемен притисок да најдат начини да ги одржат урбаните пејзажи кул. И водечките климатски научници велат дека дрвјата се дел од решението. Создавањето урбани шуми и зголемувањето на дрвјата долж градските улици би помогнало „да се ублажат климатските промени директно преку складирање на јаглерод и индиректно преку создавање ефект на ладење што ја намалува побарувачката на енергија и ја намалува потрошувачката на енергија за третман на вода“, напиша Меѓувладиниот панел за климатски промени.

Во документот, кој се базира на над 18.000 истражувања, се вели дека зголемувањето на бројот на дрвја во градовите ќе помогне во борбата против урбаните „топлински острови“, ќе го намали загадувањето на воздухот и ќе го зајакне менталното здравје. Но, иако придобивките од садењето повеќе дрвја се јасни, градските власти и експертите велат дека тоа не е толку лесно како што изгледа, наведувајќи ги високите трошоци и скриените предизвици поврзани со инфраструктурата како паркинзи и подземен јавен превоз.

Во Лисабон, секое ново дрво претставува инвестиција од околу 2.000 евра, според Ана Луиса Соарес, пејзажна архитектка во ботаничката градина Аџуда во португалскиот главен град, која е автор на голем број студии за економијата на урбаното зеленило.

„Дел од тоа се трошоците за самото дрво, а остатокот се трошоците за одржување што ќе треба да ги потрошите во текот на следните пет години, кога новото дрво бара посебно внимание за да преживее“, рече таа. „Затоа садењето дрвја долж една авенија може да биде голем трошок за градот и дополнителна грижа за администрациите додека одиме во тешки економски времиња“.

Напредокот во зазеленувањето на градовите всушност оди наназад. Според податоците собрани од ОЕЦД, градовите во ЕУ ја губат покривката од дрвја во последните децении. Тоа делумно се должи на урбаниот развој и проширувањето на патиштата, рече Соарес, но и поради тоа што илјадниците дрвја засадени за време на кампањите за урбано разубавување во 19-тиот и почетокот на 20-тиот век, кога зазеленувањето на улиците беше во мода, го достигнуваат крајот на својот живот.

За да го спречи падот, Европската комисија предлага во земјите на ЕУ најмалку 10 отсто од сите градови, населби и предградија да бидат покриени со зелена покривка до 2050 година, а  исто така земјите да обезбедат дека ќе нема нето загуба на урбаните зелени површини. Но, додека градовите бараат да ја заменат и прошират покривката на дрвјата за да се справат со предизвиците на климатските промени, цената на почетната инвестиција може да ги премисли, рече Соарес.

Крајните придобивки далеку ги надминуваат трошоците, тврди таа: „На основно ниво, дрвјата го подобруваат квалитетот на воздухот и ја намалуваат температурата на улиците, а студиите покажуваат дека тие исто така прават жителите на градот да се чувствуваат подобро“. Освен нивниот ефект на ладење, дрвјата доаѓаат и со други поволности, додаде таа. „Туристите се собираат по улици со дрвја, а вредноста на имотот е повисока на позелените улици“, рече таа. „Тоа се мудри инвестиции.

Големиот  трошок не е единствената пречка за зголемување на бројот на дрвјата во градовите, каде што локалните лидери можат да ги најдат рацете врзани како резултат на децениската инфраструктура.

„Главното барање што го слушаме од сите граѓани е дека сакаат повеќе зелени површини и особено дрвја“, рече архитектот Хозе Луис Инфанзон Приоре, раководител на јавните простори и инфраструктурата за градот Мадрид. „За жал, тоа не е секогаш можно поради технички проблеми“.

Тоа е особено точно за големите плоштади , рече тој, посочувајќи го примерот на Плаза Мајор во Мадрид која е без дрвја.Да се ​​засади голем број дрвја таму би било речиси невозможно, објасни тој, поради огромниот паркинг под него – заеднички проблем на многу јавни плоштади низ Европа.

На дрвјата им треба „најмалку еден метар  длабочина под почвата, помеѓу бетонските конструкции и земјата, објасни Инфанзон. Засадувањето на голем број дрвја ќе бара целосно рушење на подземните површини и нивна обнова со поголема потпорна конструкција – комплициран и скап процес.

Паркингите не се единствената пречка. „Многу плоштади…сега имаат транспортна инфраструктура под нив“, рече Инфанзон, наведувајќи го плоштадот Пуерта дел Сол во шпанската престолнина – под кој има метро и регионални железнички станици.

„Поновите транспортни центри, како оној во Плаза де Еспања, беа изградени многу подалеку со многу подземје оставено за дрвја“, рече тој. „Но, во другите делови на градот тие беа изградени без да се земат предвид површинските услови“.

Во Брисел, кој се обврза да сади околу 300 дрвја секоја година до 2030 година, предизвик се и тесните улици на градот.

„Една од работите што ги разгледуваме е дали дрвјата ќе го отежнат минувањето на возилата на брза помош или ќе го отежнат преминот на лицата со намалена подвижност“, рече Зубида Џелаб, градски управник за зелени површини. „Често е доста тешко да се гарантираат овие две работи.

Создавањето простор за дрвја, исто така, може да создаде локални тензии, истакна таа:

„Понекогаш единственото место за засадување нови дрвја е во делови од јавниот простор што моментално се окупирани од автомобили“, рече таа. „Политички не е секогаш лесно да се отфрли паркинг  во корист на дрво“.

Сепак, и покрај потенцијалните придобивки за жителите, некои области треба да останат целосно забранети за нови дрвја, тврди Инфанзон.

„Нема големи плоштади во европските градови кои биле дизајнирани да вклучат“, рече тој, наведувајќи ги како пример плоштадот Свети Марко во Венеција, парискиот плоштад  Конкорд и бриселскиот Гранд Плас.

„Овие плоштади беа дизајнирани да импресионираат и да бидат простори со голем пристап за пешаци, со мали или никакви визуелни пречки“, рече тој, додавајќи дека законите за културно наследство забрануваат се што би ги блокирало погледите на иконските фасади.

Но, тоа не значи дека не може да има голем напредок на друго место во градовите, тврди Инфанзон.

„Градот треба да биде избалансиран“, рече тој. „Место на историски плоштади [каде] не можеме да садиме дрвја треба да се фокусираме на над 90 проценти од урбаните простори што можат и треба да се зазеленуваат“, вели тој.