Дали Трамп ќе ја добие Нобеловата награда? „Навикнати сме да работиме во заклучена соба“

Утре ќе биде објавен добитникот на Нобеловата награда за мир, а американскиот претседател Доналд Трамп и неговата администрација постојано јасно ставаат до знаење дека тој ја заслужува наградата.

Трамп со години води не толку суптилна кампања за Нобеловата награда, почнувајќи од неговиот прв мандат, кога рече дека „многу луѓе“ мислат дека ја заслужува. Во февруари оваа година, за време на состанокот со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во Белата куќа, тој рече: „Никогаш нема да ми ја дадат Нобеловата награда за мир. Ја заслужувам, но никогаш нема да ми ја дадат“.

Трамп во неколку наврати сугерираше дека имал инструмент во запирањето на неколку војни. „Завршив шест војни. Ако ги погледнете шесте договори што ги склучив оваа година, сите беа во војна. Тие не беа прекини на огнот“, рече тој на 18 август за време на самитот со украинските и европските лидери.

Следниот ден, во интервју за Фокс њуз, тој го ревидираше бројот на седум војни. Тоа е тврдење што го повтори минатиот месец, тврдејќи дека никој „никогаш не направил нешто слично“.

Повеќе од 10 лица го номинираа Трамп за наградата

Д-р Самир Пури, директор на Центарот за глобално управување и безбедност во лондонскиот тинк-тенк „Чатам Хаус“, претходно изјави за „Скај њуз“: „Постои апсурдност во тврдењата на Трамп, но како и во многу негови тврдења, во таа апсурдност понекогаш има зрна вистина“.

Пури тврди дека постои „огромна разлика помеѓу запирање на борбите на краток рок и решавање на основните причини за конфликтот“ и дека интервенциите на Трамп честопати се сведуваат на „управување со конфликти“, а не на решавање на конфликти.

Повеќе од 10 лица го номинираа Трамп за Нобелова награда. На пример, тој беше номиниран од израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, камбоџанскиот премиер Хун Манет, украински политичар, пратеници од САД, Шведска и Норвешка…

Нетанјаху го номинираше во јули, велејќи дека Трамп „само создава мир“ во голем број земји и региони. Тоа се случи откако Трамп ја презеде заслугата за завршување на „12-дневната војна“ меѓу Иран и Израел.

Аналитичар: Трамп започна трговска војна против старите пријатели

Аналитичари како Нина Грегер, директорка на Институтот за мировни истражувања во Осло, сугерираат дека успешното вршење притисок врз Русија да ја прекине војната во Украина или врз Израел да ја прекине војната во Газа би го направило Трамп одржлив кандидат.

Израел и Хамас се согласија за првата фаза од планот на Трамп за Газа, договор за прекин на огнот и заложници што би можел да го отвори патот за крај на крвавата двегодишна војна на Блискиот Исток.

Сепак, аналитичарите го гледаат Трамп како неверојатен победник. Во тестаментот на Алфред Нобел, основачот на наградата, се наведува дека наградата треба да му припадне на лицето „кое направило најмногу или најдобро за да ја унапреди каузата на човештвото“.

„Тоа е нешто што Трамп не го прави. Тој ги повлече САД од Светската здравствена организација и од Парискиот договор за климата, тој започна трговска војна против старите пријатели и сојузници. Тоа не е баш она што го помислувате кога ќе помислите на мирољубив претседател или некој што е навистина заинтересиран за промовирање на мирот“, рече Грегер.

За време на неговиот втор мандат, Трамп, исто така, предложи мерки за кои критичарите велат дека ќе го попречат образованието и научните истражувања, две области кои се сметаат за столбови на Нобеловата награда.

Тие вклучуваат намалување на буџетот за Националните институти за здравство, најголемиот финансиер на биомедицински истражувања во светот, и планови за распуштање на Министерството за образование за да се намали улогата на федералната влада во образованието во корист на поголема контрола од страна на државите.

Заменик-шеф на Нобеловиот комитет: Навикнати сме да работиме во заклучена соба

Илва Енгстром, потпретседател на Кралската шведска академија на науките, која доделува три од шесте Нобелови награди, по хемија, физика и економија, верува дека промените на Трамп се непромислени и би можеле да имаат „разорни последици“.

„Академската слобода е еден од столбовите на демократскиот систем“, тврдеше таа. Администрацијата на Трамп негира задушување на академската слобода, тврдејќи дека нејзините мерки ќе го намалат отпадот и ќе ги поттикнат научните иновации.

Асле Тоје, заменик-претседател на сегашниот норвешки Нобелов комитет, посочи дека лобистичката кампања на Трамп за наградата можеби имала спротивен ефект врз неговите шанси за победа.

„Овие видови кампањи за влијание имаат повеќе негативен отколку позитивен ефект. Бидејќи за тоа зборуваме во комитетот. Некои кандидати се трудат многу и тоа не ни се допаѓа. Навикнати сме да работиме во заклучена просторија без да се обидуваме да влијаеме. Доволно е тешко да се постигне договор меѓу нас без повеќе луѓе да се обидуваат да влијаат врз нас“, нагласи тој.

Повеќе кандидати оваа година отколку минатата

Комитетот за награди не објавува список на кандидати пред да ги објави победниците, но потврди дека оваа година имало 338 номинирани, од кои 244 се поединци, а 94 се организации. Тоа е зголемување од минатата година, кога имало 286 кандидати.

Кладилниците го сметаат украинскиот претседател Володимир Зеленски за еден од потенцијалните фаворити, заедно со Јулија Навални, вдовицата на рускиот опозициски лидер Алексеј Навални, кој почина откако наводно бил отруен во руски затвор.

Хуманитарните организации како што се суданските служби за итни случаи и „Лекари без граници“ се исто така силни кандидати. Комитетот би можел да ја додели наградата на институциите на ОН, како што е Меѓународниот суд на правдата или на ОН како целина, која годинава ја слави својата 80-годишнина.

Тој би можел да ја додели и на Комитетот за заштита на новинарите или на „Репортери без граници“ за да се одбележи годината во која се убиени повеќе медиумски работници од кога било досега, главно во Газа.

Иако не се очекува воените разговори на Трамп да бидат доволни за да се обезбеди наградата, таа би можела да им припадне на локалните медијатори кои преговараат за примирје и помагаат во пристапот до конфликти, како што се Комитетите за мир на Централноафриканската Република, Западноафриканската мрежа за градење мир или Комитетот за старешини и медијација во Ел Фашер.

Обама ја доби Нобеловата награда девет месеци по стапувањето на функцијата

Четири американски претседатели во минатото ја добиле Нобеловата награда за мир: Теодор Рузвелт (1906), Вудро Вилсон (1919), Џими Картер (2002) и Барак Обама (2009).

Сите претседатели ја добиле наградата додека биле на функција, освен Картер, иако Нобеловиот комитет изјавил дека требало да ја добие во 1978 година, додека бил претседател, кога успешно посредувал во мировен договор меѓу Египет и Израел.

Обама ја доби наградата само девет месеци по неговото претседателствување за „извонредни напори за зајакнување на меѓународната дипломатија и соработка меѓу нациите“.

Во својот говор за прифаќање, тој ја призна контроверзноста околу него, велејќи: „Во споредба со некои од великаните на историјата кои ја добиле оваа награда, Швајцер и Кинг, Маршал и Мандела, моите достигнувања се мали“.

Трамп во 2019 година рече: „Му ја дадоа на Обама. Тој дури и не знаеше за што ја добива. Беше таму околу 15 секунди и ја доби Нобеловата награда. Веројатно никогаш нема да ја добијам“.

На митингот пред неговата втора изборна победа во 2024 година, тој им рече на поддржувачите во Детроит: „Да се ​​викав Обама, ќе ја добиев Нобеловата награда за 10 секунди“. (Извор: Индекс.хр)