Зеленски потпиша контроверзен закон. Најголеми протести од почетокот на војната

Украина во среда ја ограничи автономијата на своите две антикорупциски агенции кои се од централно значење за спроведување на реформите, потег што Брисел го опиша како „сериозен чекор назад“ и изрази „длабока загриженост“.

Справувањето со ендемската корупција е услов за Киев да се приклучи на Европската Унија, како и обезбедување милијарди долари западна помош. Независните истражители во последните месеци ги посрамотија високите функционери со обвинувања за корупција.

Амандманите усвоени вчера му даваат на генералниот обвинител, назначен од претседателот, строга контрола врз Националното биро за борба против корупцијата на Украина и Специјализираното обвинителство за борба против корупцијата (НАБУ и САПО), изјавија неколку пратеници.

Зеленски го потпиша законот синоќа
Гласањето предизвика остри критики од раководителите на двете агенции и од високите европски претставници и предизвика најголеми јавни протести од руската инвазија во 2022 година.

Илјадници демонстранти се собраа во Киев, Лвов, Днепар и Одеса синоќа за да се спротивстават на новиот закон. И покрај барањата на граѓаните Володимир Зеленски да стави вето на законот, претседателот го потпиша законот синоќа додека протестите беа во тек.

Демонстрантите се собраа и во 20 часот по локално време во близина на театарот „Иван Франко“ во центарот на Киев, само неколку блока од Претседателската палата. Главната порака беше упатена кон Зеленски, а луѓето скандираа: „Вето на законот“.

Учасники акції вигукують "Вето на закон".
Відео – Володимир Тунік-Фриз pic.twitter.com/Lt4FjErwnG

— Українська правда ✌️ (@ukrpravda_news) July 22, 2025

Споредби со Јанукович
„Ако не стави вето, тоа е плукање во лицето на секоја мајка, жена и дете што изгубиле близок на фронтот. Тоа е газење врз споменот на сите оние што загинаа за нашата слобода, достоинство и независност“, изјави Марина, 40-годишна адвокатка, за Kyiv Independent.

„Денес во суштина се враќаме на 16 јануари 2014 година – време кога нашата земја се соочи со заканата од диктатура“, продолжи таа, осврнувајќи се на денот кога украинскиот парламент, предводен од тогашниот претседател Виктор Јанукович, донесе закони со кои се забрануваат масовните протести и слободата на говорот за време на револуцијата на Евромајдан.

Јанукович потоа беше соборен од власт по нешто повеќе од еден месец. „За жал, ова се случува повторно сега, без никакво објаснување за јавноста. И сето ова се случува во услови на вонредна состојба, кога многу граѓани не се во можност да ги заштитат своите права“, рече Марина.

„Ги знаеме имињата на пратениците што гласаа“
Завиткани во украински знамиња, многу демонстранти стоеја рамо до рамо, држејќи високи транспаренти украсени со мешавина од сатира и гнев. Транспарентите се движеа од „Доста ни е“ до „Тргни ги рацете од НАБУ“.

Скандирањата „Вето на законот“, „Украина не е Русија“ упатени до Андриј Јермак, началникот на кабинетот на Зеленски, беа доволно гласни за да стигнат до зградата каде што се наоѓа Кабинетот на претседателот.

„Ако законот се донесе, ќе биде потешко да се приклучиме кон Европската Унија. Ќе се вратиме на диктатура. Не сакаме да бидеме како Русија. Зеленски е сè уште наш претседател. Но, кога ќе прави погрешни работи, ние ќе го кажеме тоа“, рече демонстрантката Саша Казинцева.

Нејзината пријателка Татјана Кукуруза носеше картонски знак со пораката: „Дали си луд?“

„Ова е прв пат од 2022 година да излеземе на улица. Ги знаеме имињата на претставниците кои гласаа за овој закон. Не велам дека се корумпирани. Но, тие имаат интереси“, додаде таа.

BREAKING: Mass protests have erupted in Kyiv, Ukraine against President Volodymyr Zelensky.

This is the first known major protest against the Ukrainian leader.

Thousands of people have turned out in the streets of Kyiv to protest moves by Zelensky’s government to block… pic.twitter.com/lmyGobPgu5

— Kyle Becker (@kylenabecker) July 22, 2025

Двајца службеници на НАБУ беа уапсени во понеделник поради наводни врски со Русија
Руслан Кравченко, главниот обвинител на Украина, кој е лојален на Зеленски, сега ќе може да ги префрли истрагите за корупција на потенцијално попослушни истражители. Во своето обраќање синоќа, Зеленски ја критикуваше ефикасноста на антикорупциската инфраструктура на Украина, велејќи дека случаите „лежат неактивни“.

„Нема рационално објаснување зошто кривичните постапки вредни милијарди „висат“ со години“, предупреди тој. Додаде дека главниот обвинител ќе обезбеди „неизбежна казна“ за оние што го прекршиле законот.

Гласањето за новиот закон дојде само еден ден откако агенцијата за внатрешна безбедност на Киев уапси двајца службеници на НАБУ под сомнение за врски со Русија и спроведе обемни претреси на вработените во агенцијата од други причини.

Шефот на НАБУ, Семен Кривонос, го повика Зеленски да не го потпишува брзиот закон, кој го опиша како обид за „уништување“ на антикорупциската инфраструктура на Украина.

Предупредување од Брисел
Комесарот за проширување на ЕУ, Марта Кос, напиша на X Network дека е „сериозно загрижена“ од развојот на настаните. „Отстранувањето на клучните заштитни мерки што ја штитат независноста на НАБУ е сериозен чекор назад“, предупреди таа, потсетувајќи дека владеењето на правото е „во самото срце“ на преговорите за пристапување со Унијата.

In Kyiv, Ukrainian protests continue against the government of Volodymyr Zelensky

Defying an imposed curfew, the demonstrations persist against the passing of a new bill that hands over corruption oversight bodies to the Prosecutor General. pic.twitter.com/7GeNEgXrLy

— MintPress News (@MintPressNews) July 22, 2025

НАБУ и САПО беа основани по револуцијата на Мајдан во 2014 година, со која беше соборен прорускиот претседател, а Киев се сврте кон Западот. Двете агенции ја засилија својата работа за време на војната, покренувајќи обвиненија против пратеници, министри и поранешниот заменик-шеф на администрацијата на Зеленски.

Активистите против корупцијата се вознемирени откако властите овој месец обвинија водечки активист против корупцијата за измама и избегнување на воена служба. Критичарите ги прикажаа обвиненијата како политичка одмазда за разоткривање на корумпираните службеници.