Враќањето на турцизмот

Турција– Нешто повеќе од една деценија пред распаѓањето на Отоманската Империја, интелектуалецот Јусуф Акчура тврдеше дека има три алтернативни идеологии кои би можеле да ја обединат мултиетничка, мултирелигиозна држава што бледнееше: отоманизмот, исламизмот и турцизмот.

Неверојатно модерен концепт, отоманизмот имаше за цел да создаде нација од многуте религиозни и етнички групи на империјата, обединети под знамето на османлискиот идентитет.

Но главниот проблем со отоманизмот, како што истакна Акчура, е тоа што Турците нема да прифатат споделување на еднаков статус со припадниците на другите етнички и религиозни групи кои ги владееле со векови.

Повеќе од еден век подоцна, сегашната политика во Турција не е различна.

Мустафа Кемал Ататурк се обиде да ја турцифицира новата Република Турција што ја основа во 1923 година, но проектот беше потресуван од нестабилност. Поточно, најголемото малцинство во земјата, Курдите, останаа несреќни партнери во новата нација држава.

Исламизмот се појави како друг извор на спротивставување на кемалистичкиот проект. И Курдите и исламистите демонстрираат неуспех на кемалистичкиот проект.

И покрај своите резерви во врска со кемализмот, владејачката партија во Турција постигна одреден успех во својата прва деценија на власт од 2002 година во обидот да го хармонизира исламизмот со кемалистичките прозападни вредности. Партијата за правда и развој беше постојан бранител на реформите во ЕУ во тие години и беше пофалена што покажа дека исламот и демократијата не се некомпатибилни.

Но востанијата од Арапската пролет од 2011 година практично го уништија брендот на исламизмот АКП бидејќи не успеа да се вкорени во земјите од Блискиот Исток.

Турција одговори со тоа што направи остар пресврт и го прифати турцизмот. Голема коалиција на елитата, вклучително и исламисти и кемалисти, се чини дека веруваат дека курдската закана бара некаков турцизам, како во домашната така и во надворешната политика.

Партиите со толку различни идеологии како секуларната Републиканска народна партија (ЦХП) и исламистичката опозициска партија Среќа го прифатија турцизмот со турската воена офанзива во Сирија овој месец. Политиката се претвори во конкуренција меѓу различните национализми: екстремнодесничарскиот национализам, кемалистичкиот национализам и исламистичкиот национализам.

Партијата Среќа, која вообичаено се залага за исламистички универзализам, решително ја поддржува турската воена офанзива против сириските Курди. Твитовите на лидерот на партијата, Темел Карамолаоглу, откриваат дека таа пред сè е националистичка партија.

Воениот упад на Турција во Сирија против Курдите уште еднаш покажа дека национализмот е заедничката основа врз која се основани турските партии. Различните карактеристики како што се исламот или секуларизмот се на второ место.

Авторитарниот пресврт што го презеде Турција во последниве години, практично ја уништи историската динамика на „западизација“, како и од инспирираните универзалистички елементи од исламот во рамките на АКП. Турцизмот излезе на виделина како единствена алтернатива за владетелите на новата Турција. (Ахвал)