Во Турција ќе се станува пензионер и со 43 години

Над 2 милиони Турци ќе можат да заминат во пензија во секое време доколку работеле најмалку 7.200 дена. Критичарите предупредуваат на опасните последици од овој предизборен потег на претседателот Реџеп Таип Ердоган, пишува Дојче веле.

Вратата на Канцеларијата за пензиско и социјално осигурување во истанбулскиот кварт Ункапани е заклучена. Сепак, на тротоарот пред неа се создаде долга колона – луѓето чекаат да заврши паузата за ручек. 49-годишниот продавач на играчки Мурат, кој е меѓу оние што чекаат, почнал да работи на 13 години. Сега сака да знае дали може веднаш да се пензионира. „Всушност, 49 е прерано“, признава тој. „Но, ако државата ви даде таква можност, треба да ја искористите, нели“, додава тој.

И Ајшеѓул дојде за истото. Работам од 16 години, вели жената. „Признавам: пензионирањето на 43 години е рано. Но, во оваа земја е крајно исцрпувачки, особено за мајките кои работат“, вели таа. „Затоа што не е само работното место – работиме и во домаќинството и со децата. Таа лично се чувствува многу исцрпена од тоа.

Слични редици во моментов се гледаат на многу места откако претседателот Реџеп Таип Ердоган најави дека ќе се укине минималната возраст за пензионирање. Според него, тоа ќе погоди околу два милиони луѓе. Досега жените имаа право на пензија на 58, а мажите на 60 години. Од средината на јануари ќе се води сметка само за одработеното време. Тоа значи дека 7.200 дена стаж ќе ги исполнуваат условите за пензионирање.

Луѓето кои чекаат во ред го поздравуваат сето ова. Фатма е уште еден пример: „Среќна сум бидејќи во спротивно ќе чекав уште три години“, вели 54-годишната Турчинка. „Мојот сопруг е пензионер, но што фајде од пензија? Сепак, Господ да го благослови Таип Ердоган! Да, се поскапе, но не е тој крив“, вели таа.

На такви гласови турскиот претседател ќе смета на претстојните парламентарни и претседателски избори. Но, многу луѓе – за разлика од Фатма – ја обвинуваат неговата влада за очајната економска ситуација во земјата. Нејзината валута пропаѓа, а инфлацијата е најмалку 80 проценти. Пензиите многу често не се доволни.

Во моментов, Фирдевс го поминува сето ова на грбот на своето семејство. Нејзиниот татко штотуку отишол во пензија и добива околу 200 евра. Таа вели дека тешко врзува крај со крај. “Среќен сум поради него затоа што сега има шанса да добие пензија и дополнително да работи. Така ќе има повеќе приходи“.

Доста луѓе во Турција продолжуваат да работат и по земањето пензија. Така си помагаат да се издржуваат. Сопругот на Фатма работи прекувремено, а Мурат од редот кај пензиското биро размислува и дали да го прави истото. Млада жена, која не сака да биде именувана, се приклучи на редот за нејзиниот вујко. Тој смета дека ова што се случува е неправедно.

„Многу луѓе продолжуваат да работат иако добиваат и пензија. Тоа е измама. Само што завршив со образованието и барам работа“, вели таа. Според неа, работните пензионери треба да го ослободат пазарот на трудот.

Друг проблем е што колку порано луѓето добиваат пензии, толку порано престануваат да плаќаат придонеси во осигурителниот систем. Значи долгорочно тој е во опасност да пропадне, вели жената која не сакаше да биде именувана. „Ова е на сметка на идните генерации“, изјави економистот Шенол Бабушку за турската телевизија Карар. „Колкава штета им правиме на идните генерации, останува да видиме“.

Сè уште не се познати и претстојните трошоци на турската држава. Но, министерот за труд предвиде дека сметката ќе достигне најмалку 5 милијарди евра.

Тоа не е прва скапа мерка во пресрет на изборите летово. Владата на Ердоган неодамна ја зголеми минималната плата и платите во државната администрација. Економистот Бабуску го гледа предвременото пензионирање како подарок за гласачите. „За победа на изборите, речиси 2,5 милиони луѓе добија право на предвремена пензија“, посочува тој. „Дали тоа е правилно или погрешно е друго прашање“.

Ниту една законска измена се уште не е стапена во сила за предвремено пензионирање. Тоа допрва треба да биде доставено до парламентот во средината на јануари. Но, по ветувањето на Ердоган, се чини дека гласањето е само формалност.