Вакцините се јавно добро, а не корпоративен производ

АЛЕКСИС ЦИПРАС

Европа треба да се фокусира на стекнување патенти и лиценци за производство, а не само да чека да добие вакцини

Во глобалната борба против пандемијата на корона вирусот, научниците ја завршија својата работа: невиден колективен напор за декодирање на вирусот, едукација на јавноста и развојот на вакцини го донесе на повидок крајот на кризата.

Сега е време политичарите да поминат преку „ business-as-usual“ политиките и да се плашат од нарушување на корпоративните интереси, за да се осигураме дека не ја пропуштивме оваа можност. Политичките одлуки што ги донесуваме сега се прашање на живот или смрт.

Соочена со сериозна можност за недостиг на вакцина, бидејќи компаниите сега ги намалуваат или одложуваат испораките, ЕУ итно треба да го преиспита својот пристап. Одредени земји на ЕУ веќе се обидуваат да набават вакцини на национално ниво, кршејќи ги своите заложби на ЕУ.

Стратегијата на Европа да зависи од капацитетот и деловните планови на неколку фармацевтски компании за развој на вакцини за целата популација секогаш беше слаба – и практично и во принцип.

Сега сме во точка каде што најпотребниот и највреден производ во светот – чие истражување и развој беше финансиран во голема мерка од европски даночни обврзници – не може да се дистрибуира што е можно пошироко заради корпоративните приоритети и природно ограничените производствени капацитети на фармацевтските компании што го развија.

Не може да се дозволи да продолжи оваа состојба.

Постојат многу фармацевтски компании во ЕУ со производствени капацитети внатре и надвор од ЕУ кои би можеле да развиваат рано вакцини и да придонесуваат за напорите.

ЕУ треба да обезбеди што повеќе лиценци за производство на вакцини и производни линии и да ги добие соодветните патенти за да создаде европски фонд за патенти. Ова ќе им даде на секоја земја-членка на ЕУ што има средства и инфраструктура за производство на вакцини можност да ги мобилизира своите ресурси и да помогне во забрзувањето на производството, врз основа на ЕМА стандардите.

Ова не треба да се смета како непријателски потег кон фармацевтската индустрија, која одигра значајна улога во целокупниот напор за справување со оваа пандемија.

Но, треба да бидеме настојчиви во стремежот да се постигне заеднички договор со носителите на патенти врз основа на добра волја и логика на обновување на инвестициите во истражувањето, кои ја направија основата на претходните преговори со ЕУ.

Императив е да дејствуваме брзо и одлучно. Со продолжување на ширењето и мутирањето на вирусот, дури и повеќе семејства ќе ги загубат своите најблиски во следните месеци ако не можеме да обезбедиме соодветно количество вакцини на време.

Исто така, од огромно значење е да ги поддржуваме земјите што не се членки на ЕУ во нашето соседство и развојот на земјите ширум светот. Не можеме да си дозволиме да живееме во сопствен европски меур, бидејќи нашите соседи во Западен Балкан, Северна Африка или на Блискиот Исток се соочуваат со уште посериозен недостиг на вакцини. Како што рече СЗО, „Никој не е безбеден сѐ додека сите не бидат безбедни“.

ЕУ итно треба да го засили својот придонес кон Ковакс, програмата на СЗО чија цел е да обезбеди правична дистрибуција на вакцините. Ние мора да обезбедиме повеќе производни линии на вакцината со цел ефикасно да придонесеме за Ковакс и програмите за вакцинација на земјите што не се членки на ЕУ.

Ништо од ова не е радикално, ниту е дури ново. Од април, кога ЕУ собираше средства за зајакнување на истражувањето и развојот на вакцините, добро почитувани научници, невладини организации и избрани службеници повикаа ЕУ да добие соодветни патенти, наместо само да нарачува големи количини на вакцини.

Неодамна, 40 европратеници му пишаа на раководството на Европскиот парламент – следејќи ја иницијативата на Сириза-Прогресивна алијанса – да ја повика ЕУ да добие патенти за вакцини Ковид-19 со цел да се избегнат одложувања и недостатоци.

Во време кога нашите општества се соочуваат со голем товар на страв, несигурност и економска рецесија, вестите за ефективни вакцини дадоа надеж дека ќе ги надминеме овие ужасни времиња.

За да ја искористат оваа можност, европските политичари мораат да дадат глобален пример и да бидат подготвени да ги засилат своите напори за да обезбедат дистрибуција на вакцините брзо и правично.

(Алексис Ципрас, лидер на главната грчка опозициска партија Сирица-Прогресивна алијанса, беше премиер на Грција од 2015 до 2019 година. Текстот е објавен во бриселски „Политико“)