Трите оружја кои го променија правецот на војната на Украина против Русија

Тоа се противтенковските ракети „Џејвлин“, ракетнистот систем ХИМАРС и турскиот дрон „Бајрактар“


ХИМАРС истрелува ракета на боиштето кај Херсон во Украина (Фото: ЕПА)

 

Кога рускиот претседател Владимир Путин ги испрати своите сили во Украина пред една година, повеќето набљудувачи очекуваа брза победа на напаѓачите.

Тие рани предвидувања за рускиот успех не се остварија, за што експертите го наведуваат различни фактори, вклучително и повисокиот морал и супериорната воена тактика на украинската страна, но исто така – од суштинско значење – снабдувањето со западно вооружување.

Додека неодамнешните наслови направија голем дел од потенцијалот за западните борбени тенкови или системите за воздушна одбрана „Патриот“ да влијаат на исходот на војната, овие системи допрва треба да се користат во борбите во Украина.

Но, има и други оружја кои веќе помогнаа да се промени текот на војната. Еве три клучни што Украинците ги искористија со извонреден ефект.

 

„Џејвлин“

На самиот почеток на војната, борците од двете страни очекуваа руски оклопни колони да почнат да се тркалаат во главниот град на Украина Киев за неколку дена. На Украинците им требаше нешто што може да го затапи тој напад – и го најдоа во форма на „Џејвлин“, противтенковска ракета што се испукува од рамо, наведувана, која може да ја ракува само еден поединец.

Дел од неговата привлечност лежи во неговата леснотија на користење, како што објаснува производителот „Локхид Мартин“, кој го разви проектилот заедно со „Рејтеон“: „За да пука, стрелецот го става курсорот над избраната цел. Потоа, командната лансирана единица ‘Џејвлин’ испраќа сигнал за заклучување пред лансирање на проектилот“.

Истрелување на „Џејвлин“

Џавелинот е оружје „испукај и заборави“. Штом операторот ќе го истрела, тие ќе можат да трчаат за да се засолнат додека проектилот го наоѓа патот до целта.

Ова беше особено важно во раните денови на војната бидејќи Русите имаа тенденција да останат во колони кога се обидуваа да влезат во урбаните области. Оператор на „Џејвлин“може да пука од зграда или зад дрво и да го нема пред Русите да возвратат.

„Џејвлин“ е исто така добар во таргетирање на слабата точка на руските тенкови – нивните хоризонтални површини – бидејќи неговата траекторија по лансирањето го гледа како кривина нагоре, а потоа паѓа врз целта одозгора, според „Локхид Мартин“.

Ова можеше да се види на сликите на почетокот на војната како се уништени руските тенкови.

Навистина, толку големо беше влијанието на „џејвлините“ што два и пол месеци од војната, американскиот претседател Џо Бајден ја посети фабриката во Алабама, каде што се прават и ги пофачи работниците за нивната помош во одбраната на Украина.

Имаше уште една предност на „џејвлините“, особено релевантна на почетокот на војната: тие беа политички прифатливи.

„Нивната ниска цена и одбранбената употреба ги прават политички полесно да ги обезбедат другите земји“, напиша Мајкл Армстронг, вонреден професор на Универзитетот Брок во Онтарио.

 

ХИМАРС

Целосното име на оружјето во американската армија е M142 Артилериски ракетен систем со голема мобилност (High Mobility Artillery Raket System). Тоа е „систем за прецизно ударно оружје со полн спектар, докажан во борба, за сите временски услови, 24/7, смртоносен и одговорен, прецизен систем за удар на тркала“, велат од Армијата на САД.

ХИМАРС е камион тежок 5 тони што носи лансер што може да испали шест ракети речиси истовремено, испраќајќи ги нивните експлозивни боеви глави многу подалеку од линиите на фронтот на бојното поле, а потоа брзо да ги менува позициите за да избегне контранапад.

„Ако ‘Џејвлин’ беше иконичното оружје на раните фази на војната, ХИМАРС е иконичното оружје на подоцнежните фази“, напиша во јануари Марк Канчијан, виш советник за програмата за меѓународна безбедност во Центарот за стратешки и меѓународни студии.

ХИМАРС истрелува наведувани ракети кои имаат дострел од 70 до 80 километри. И нивните ГПС системи за наведување ги прават исклучително прецизни, на околу 10 метри  од нивната одреденанаменета цел.

Минатиот јули, рускиот известувач Роман Сапенков рече дека бил сведок на напад на ХИМАРС врз руска база на аеродромот во Херсон на територијата што во тоа време ја окупираа московските сили.

„Бев изненаден од фактот дека целиот пакет, пет или шест ракети, паднаа практично на исто место“, напиша тој.

ХИМАРС имаше два клучни ефекти, напиша Јагил Хенкин, професор на Командата и штабниот колеџ на израелските одбранбени сили, за весникот на американскиот марински корпус.

Нападите ги принудија „Русите да ги преместат своите складишта за муниција подалеку на задниот дел, со што се намали расположивата огнена моќ на руската артилерија во близина на линиите на фронтот и отежната логистичка поддршка“, напиша Хенкин.

И користењето на ракетите со долг дострел за да погодат цели како што се мостовите, ги наруши руските напори за снабдување, рече тој.

Системот ХИМАРС е произведен и патентиран во САД од „Локхид Мартин“.

 

Дронот „Бајрактар ТБ2“

Дронот со турски дизајн стана едно од најпознатите беспилотни летала (УАВ) во светот поради неговата употреба во војната во Украина. Релативно е евтин, има смртоносен удар и ги снима своите убиства на видео.

Тие видеа покажаа дека тој ги отстранува руските оклопи, артилерија и линии за снабдување со проектили, ласерски наведувани ракети и паметни бомби што ги носи.

„Виралните видеа на TБ2 се совршен пример за модерно војување во ерата на ТикТок “, напиша Арон Стајн, висок соработник во Институтот за надворешна политика за истражување, на веб-страницата на Атлантскиот совет.

„Бајрактар ТБ2“ не беше „магично оружје“, но беше „доволно добро“, напиша тој.

Дронот „Бајрактар ТБ2“ за време на Денот на независноста во август 2022 во Киев (Фото: АП)

Тој како негова слабост ги наведе недостатокот на брзина и ранливоста на воздушната одбрана. Се чини дека статистиката на бојното поле го потврдува тоа. Седумнаесет од 40 до 50 TБ2 што ги доби Украина се уништени во борба, според веб-страницата за разузнавање „Орикс“. Но, Штајн вели дека бројот на загуби е надминат од ниската цена на дронот, што значи дека тие можат релативно лесно да се заменат.

Навистина, планот за поставување линија за склопување на беспилотните летала во Украина се работеше уште пред војната. А потенцијалното користење на беспилотните летала ги спаси животите на украинските пилоти кои инаку би морале да ги извршуваат мисијата.

Неодамнешните извештаи од Украина укажуваат на тоа дека ТБ2 можеби игра помала улога бидејќи руските сили смислуваат како да се борат против него, но сепак неговите обожувачи велат дека дронот ја исполнил задачата кога позицијата на Украина била најнесигурна.

Нејзините видеа од руски убиства беа „голем поттик за моралот“, изјави за Си-Ен-Ен на почетокот на војната, Семјуел Бендет, висок соработник во Центарот за поморски анализи за Русија. „Тоа е победа за односи со јавноста“. (Си-Ен-Ен)