Што тргна лошо во трговските преговори меѓу САД и ЕУ?

Малку повеќе од три месеци откако Трамп прогласи „Ден на ослободувањето“, ЕУ повторно се соочува со можноста за високи тарифи освен ако некако не ги исполни неговите барања до 1 август.

Заканата за тарифи од 30 проценти, доставена во форма на писмо објавено на Truth Social во саботата, предизвика бран дипломатски превирања во текот на викендот: претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, се консултираше со лидерите на Франција и Германија (добивајќи поддржувачки објави на социјалните мрежи од Емануел Макрон, но не и од Фридрих Мерц), а дипломатите на ЕУ ја жртвуваа својата недела за да се обидат да ја сфатат состојбата пред да се соберат министрите за трговија во Брисел денес.

Што тргна наопаку последниве денови?

Фатени изненадени: Преговарачите на ЕУ – комесарот за трговија Марош Шефчович, директорката на Генералниот директорат за трговија Сабине Вејанд и шефот на кабинетот на Фон дер Лајен, Бјорн Зајберт – со месеци разговараа со тимот на Трамп и се чинеше дека дури пред неколку дена мислеа дека е на дофат на раката договор. Изгледа беа фатени изненадени.

Но, Трамп не беше заинтересиран за каков било договор што американските трговски преговарачи Хауард Лутник и Џејмисон Грир му го предложија. Ниту, пак, беше подготвен да ѝ даде на ЕУ нешто слично на она што го доби Велика Британија.

Поранешниот комесар Тиери Бретон минатата недела за „Политико“ предложи ЕУ да го промени тактот и да се обиде да испрати повеќе високи политички личности – имено, самата Фон дер Лајен – во разговорите за да го привлече Трамп. Но, тоа не изгледа дека е можно, барем засега, бидејќи Комисијата им сигнализираше на амбасадорите во неделата дека технички тим, веројатно вклучувајќи го и Шефчович, ќе отпатува во Вашингтон „на краток рок“, според двајца дипломати на ЕУ.

Всушност, главна тема на изјавите од лидерите во неделата беше изразувањето поддршка за Комисијата и Фон дер Лајен, во услови на растечка загриженост дека пристапот на ЕУ можеби ќе треба да се прилагоди.

Додека министрите за трговија се собираат денес во Брисел, се очекува Комисијата да претстави втор пакет одмазднички тарифи. Иако предлогот првично имаше за цел да го погоди американскиот извоз во вредност од 100 милијарди евра, листата е разредена по отпорот од главните градови на ЕУ и сега се очекува да биде насочена кон извоз во вредност од 72 милијарди евра.

Лидерите на ЕУ сега треба да го усогласат својот одговор на царините на Трамп, со два јасни табора: оние кои сакаат да бидат построги и оние кои апелираат за претпазливост. Францускиот претседател беше првиот што ја покрена можноста за активирање на Инструментот против принуда (АЦИ) на ЕУ – познат и како трговска базука – како одговор на заканите на Трамп. Шпанија е исто така меѓу земјите кои се залагаат за посилен одговор.

„Со европското единство, повеќе од кога било е до Комисијата да ја потврди решеноста на Унијата решително да ги брани европските интереси“, напиша Макрон на Икс. „Особено, ова подразбира забрзување на подготовката на веродостојни контрамерки, со мобилизирање на сите инструменти што ѝ се на располагање, вклучително и анти-принуда, доколку не се постигне договор до 1 август“.

Во меѓувреме, Фридрих Мерц во неделата изјави дека царината од 30 проценти на Трамп ќе ја погоди германската извозна индустрија „до срж“.

На прашањето дали го дели ставот на Макрон за потребата од побрзо дејствување во однос на одговорот на ЕУ, канцеларот рече: „Да, но не пред 1 август. Интензивно разговарав за ова со [Макрон и Фон дер Лајен] во текот на викендот и со претседателот на САД во петокот. Сакаме да го искористиме ова време, овие две и пол недели, до 1 август за да најдеме решение – и напорно работам за да го постигнам ова.“

Се чини дека некои лидери сè уште се надеваат на договор во стилот на Велика Британија. Италијанската премиерка Џорџија Мелони објави во неделата на Икс дека „внатрешната трговска војна во рамките на Западот би нè направила сите послаби“, додека австрискиот канцелар Кристијан Штокер во изјава рече дека „трговската војна мора да се избегне по секоја цена“. Двајцата лидери изразија поддршка за Комисијата, но ставија акцент на избегнување војна.

Големо прашање за министрите е дали се подготвени да размислат за понатамошни отстапки кон Трамп. Проблемот е што тој не изнесе конкретни барања, туку само дека САД мора да добијат „целосен, отворен пристап до пазарот“ до Европа.

Всушност, чувството кај многу амбасадори во неделата, според изјавите на двајца дипломати за „Политико“, беше дека ЕУ веќе понуди многу отстапки и дека одењето понатаму – на пример, со уништување на дигиталните правила на ЕУ – би го жртвувало суверенитетот на Европа и би ја изложило Фон дер Лајен на преголем внатрешен удар.

Друга точка на консензус е дека царините од 30 проценти би биле толку штетни за големите европски економии (меѓу другите, Италија и Германија) што ЕУ нема друг избор освен да возврати ако стапат во сила.