Што можеше да направи Европа за да им се спротивстави на САД за тарифите?

Во прифаќањето на американските царини од 15% за европскиот увоз, многумина видоа „предавање“ на Европа пред американскиот притисок, „вазалска“ покорност, мекост и безличност.

Во медиумите, и традиционалните и „социјалните“ имаше остри критики кон Европската комисија, дури и повици за оставка на нејзината претседателка Урсула фон дер Лајен за тоа што не ја водеше битката до крај, за тоа што не ги користеше моќните алатки на ЕУ за заштита на трговијата, како што се планираните одмазднички царини и инструментот за заштита од принуда со нејзините забрани за увоз, исклучување од јавни набавки итн.

Овие реакции беа избрзани и емотивни. Од луѓе кои не размислуваат добро за алтернативата на трговскиот договор – трговската војна и нејзините последици – за нови милиони невработени во Европа, особено во нејзините индустриски сили како Германија, но и кај производителите на европски луксуз, начин на живот и храна и пијалоци како Франција и Италија.

Суровите реактанти, во својот гнев, не видоа ништо друго освен дека кратко време по објавувањето на договорот, Доналд Трамп се „сврти“ во европска насока во својот говор за две водечки светски прашања – Украина и Газа. Тој го скрати рокот на неговиот ултиматум за мир до Владимир Путин од 50 на 10-12 дена и му рече на Израел дека мора да престане да предизвикува глад во Газа.

Секако, Трамп не ја пропушти можноста да го претвори договорот со Европејците во медиумски личен триумф. Фон дер Лајен, со која досега одбиваше да се сретне, во неделата отиде на неговиот својот голф имот во Шкотска за да признае дека ги прифаќа неговите услови. Америка го сака тоа, Европа се покорува. Ова е Америка на прво место, ова е MAGA, ова е шоуто што доаѓа од Трамп. Но, тоа е краткорочно.

Како што CNN забележува во денешната анализа, вистинските индикатори за успех за сегашниот американски претседател ќе бидат Украина, Газа и трговијата. И таму, неговиот триумф е сè уште далеку од загарантиран. Европејците се тркачи на долги патеки и имаат стратегија – т.е. тие пресметале (барем во Брисел и Берлин) дека царината од 15% е помало зло од трговска војна, која сепак би завршила со преговори, но со многу полоша почетна позиција за ЕУ.

Договорот објавен во Тарнбери е рамка, претстојат понатамошни преговори за детали како што се квоти за трговија со метали, можни нулти царини за алкохол. Како ќе завршат е нејасно. Но, јасно е дека царините што веќе се договорени ги прават европските стоки за 15% поскапи за американскиот потрошувач.

Што се однесува до Французите, кои се подготвени за трговска војна, чиј премиер го нарече денот на договорот со САД „мрачен“, можеме да кажеме дека желбата е пофална, сè додека е поткрепена со способност. Но, што точно може да направи Европа за да им се спротивстави на САД – најмоќната земја во светот?

Со база на суровини? Европа се потпира главно на увоз, особено на енергетски носители.

Со супериорност во науката и технологијата? САД ја победуваат Европа тука во сите области освен во технологиите без јаглерод.

Со глобални компании „еднорог“? Европските се значително помали од американските и имаат ограничено влијание.

Со политичко единство или воена моќ? Ова се двата главни дефицити на Европа.

Кога Европа се обидува да дејствува како сила, прво мора сама да дефинира што точно е: држава или организација? Самата не е едногласна по ова прашање. И ова е очигледно во секоја криза, во секое тешко прашање што мора да го реши.

Најлесно е да се критикува Европската комисија и нејзиниот лидер – институционалното „момче за удирање“ на континентот. Но, зад слабоста на Комисијата лежи вистинскиот проблем: фрагментираните интереси и политичката слабост на земјите-членки. Тие бараат различни и честопати контрадикторни работи од неа, а потоа ја обвинуваат за сопствените неуспеси.

На пример, Франција се залага за трговска војна со САД – но дали е подготвена да ја води и да ја плати цената за неа? Со население навикнато на социјални бенефиции и слаба и непопуларна влада, би било тешко да ги издржи последиците. А самата Франција често се спротивставува на договорите за слободна трговија, како оној со Меркосур.

Податоците зборуваат сами за себе: германскиот извоз во САД минатата година беше повеќе од три пати поголем од францускиот извоз – 175,6 милијарди долари во споредба со 55,5 милијарди долари. Дали претседателка на Европската комисија родена во Германија, член на партијата на актуелниот канцелар, би ризикувала германски работни места заради француска позиција?

Европа е економски и политички ранлива. Не е отпорна на Трамп, а одговорноста за ова лежи првенствено кај националните влади – не кај оние што ги назначиле да ги претставуваат, но всушност не ги овластиле. (300 Думи)