Се запознавме со двa „нoн пејпери“ за БиХ, а се сомнева дека постои и трет документ

Босна и Херцеговина повторно, не за добро и не по своја волја, исплива во центарот на европското и светското внимание. Досега се објавени два „нон-пејпери“ што ја потресоа јавноста и тие зборуваат за промени во уставниот поредок и територијалната поделба на нашата држава. Но, постои ли и трет?

Според информациите до кои дојде Кликс.ба, а за што се сомневаат и новинарите од словенечкиот портал Нецензурирано, голема е веројатноста во последните месеци да се скроени три т.н. „нен пејпери“ или неофицијални документи чии автори не се познати, но кои се заинтересирани за радикални промени на Балканот, а особено во БиХ, Косово и Северна Македонија.

Првиот „нон-пејпер“ е дело на Хрватска, што предизвика реакција на членот на Претседателството на БиХ, Жељко Комшиќ, и тој да испрати „нон-пејпер“ во Брисел. Хрватските идеи од март годинава беа поддржани од Унгарија, Словенија, Грција, Кипар и Бугарија.

Со овој документ во Загреб се продолжува долготрајната дипломатска офанзива за промени во изборното законодавство на БиХ, а ќе се разгледува на следниот состанок на министрите за надворешни работи на ЕУ за Западен Балкан.

Како што е веќе познато, Загреб сака измени во Изборниот закон на БиХ, што ќе овозможи избор на „легитимен претставник на Хрватите во БиХ“, кој ќе биде по мерка на ХДЗ и во Хрватска и во БиХ.

Хрватскиот министер за надворешни работи Гордан Грлиќ Радман рече дека изменетиот Изборен закон ќе ја елиминира дискриминацијата и ќе ја почитува еднаквоста на трите конститутивни народи: Бошњаците, Србите и Хрватите.

Тој во Сараево рече: Ова не е мешање во внатрешните работи на БиХ. Ние во ЕУ разговараме за земја што сака да биде членка на ЕУ. Во интерес на Хрватска е како членка на ЕУ да даде можност на земјите од Западен Балкан, рече тој.

Но, аналитичарите предупредуваат дека ваквата измена на Изборниот закон сериозно ќе го попречи спроведувањето на Дејтонскиот мировен договор, додека некои сметаат дека тоа е вовед во создавањето на трет ентитет во БиХ.

Оние што одат понатаму веруваат дека ова ќе доведе до цртање нови граници, што исто така може да оди кон создавање можности за отцепување на Република Српска, што доведува до воени конфликти. „Проблеми“ има и во Северна Македонија, но и во Косово.

По ова, не требаше долго за уште еден „нон-пејпер“ да ја види светлината на денот, зад кој се претпоставува дека делумно стои премиерот на Словенија Јанез Јанша, близок до унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој има блиски врски со Русија. Познат по своите антиимигрантски ставови, но и по своите исламофобични изјави.

Двајцата политички се согласуваат на многу начини политички со лидерот на СНСД, Милорад Додик, кој во моментов е претседател на претседателството на БиХ и сега се залага за „мирно разидување“.

Јанша никогаш не го негираше постоењето на овој „нон-пејпер“, освен што рече дека не бил во можност ниту лично да му го предаде на претседателот на Европскиот совет Шарл Мишел. Словенечките новинари се сомневаат дека нон пејперот стигнал до Мишел преку политичкиот партнер на Јанша – Виктор Орбан за време на состанокот на Вишеградската група во средината на февруари оваа година.

Планот за т.н. „тивко испитување“ на пулсот на јавноста, можностите и околностите на Балканот и во центрите на моќ во Вашингтон, Брисел, Берлин, Париз и Москва може да се најде во воведните чекори на „нон-пејперот“ што потекнува од Словенија.

Додека од САД се испраќаат силни пораки дека територијалниот интегритет и суверенитет на БиХ никогаш нема да бидат доведени во прашање и дека ентитетите немаат иднина надвор од БиХ, официјален Брисел молчи (до моментот на објавување на написот на Кликс).

(Одговори од Европскиот совет од Кликс на 12 и 14 април)

На прашањето на порталот Кликс.ба до Европскиот совет да ги коментира наводите за „нон-пејпер“ за поделба на БиХ, тие одговорија дека „ги собираат сите информации“, но дека сè уште не можат да потврдат дали воопшто постојат такви документи . ЕУ во ниту еден момент не ја демантираше можноста за постоење на вакви неофицијални документи.

Дали има трет „нон-пејпер“ е многу извесно и се сомнева дека зад него стои официјална Будимпешта. Ќе потсетиме дека во една прилика, зад грбот на Орбан се наоѓаше мапа со етнички поделена БиХ.

Што може да открие третата рунда неофицијални документи, која е понатамошната идеја за разбивање на независни држави и припојување на одредени делови кон „оние другите“ и како некој во соништата ја замислува нова Европа – засега останува тајна.

За крај, да погледнеме што е наведено во планот, да го наречеме словенечки „нон пејпер“. Првите два чекори се, слободно можеме да кажеме, спроведени или во тек.

а) Со тивки постапки да се проверат можностите за носење план со проверка кај носителите на одлуки во регионот.

б) Со тивки постапки да се провери поддршката за планот кај носителите на одлуки во меѓународната заедница.

в) Да се подготви сеопфатна програма за комуникација за презентирање на планот пред јавноста, земајќи ги предвид различните видови атмосфера во одредени делови на регионот.

г) Доколку ЕУ, Соединетите држави и повеќето носители на одлуки во регионот се согласат со планот и чекорите за негово спроведување, ЕУ презема иницијатива и го официјализира.

д) Да се иницира процес на комуникација насочен кон различни групи на јавноста.

ѓ) Сите потребни формални билатерални процедури за спроведување на планот што се синхронизирани и финализирани во правна смисла, се иницираат според логичен редослед.

Во фуснотата се наведува: Ако со постапката на тивка проверка и исправка на планот се утврди дека не може да се гарантира потребниот договор меѓу регионалните и меѓународните донесувачи на одлуки, нон-пејперот останува нон-пејпер сè до натамошниот развој.

Значи, ако нема поддршка, „нон-пејперот“ ќе заврши во ѓубре. До некои нови картографи или подобро кажано екстремисти и радикали кои сакаат повторно да го запалат Балканот.(Кликс)