Првите пет недели во Вухан – како работите излегоа од контрола


Разговори со пациенти, медицински работници и жители го откриваат доцнењето на властите кое имаше последици за градот, за светот и за лидерството на Кина

 

Вухан – Пазарот за големопродажба на морски плодови во центарот на Вухан беше место каде што луѓето честопати фаќаат настинки. Продавачите почнуваа да ги поставуваат тезгите уште во 3 часот наутро, миејќи ги рацете во кофи со студена вода додека чистеа и се подготвуваа за клиенти кои пристигнуваа секое утро.

Пазарот распослан на повеќе од 20 улици се протегаше на двете страни од магистралниот пат во трговската населба Ханкоу. Парчиња месо беа обесени на куки или оставени во пластични садови. Работниците одеа наоколу во добри чизми. Во продавниците се продаваше сѐ, од живина до морска храна и состојки за готвење. Беше преполн, но чист.

Така, кога во средината на декември Лан, кој продаваше сушени морски плодови на една од повеќе од 1.000 тезги во Хуанан, се чувствуваше лошо, малку размислуваше за тоа.

Тој остана дома да се одмори, но откако изгуби три килограми за само неколку дена,  реши да отиде во неговата редовна болница на преглед.

Оттаму тој бил испратен во болница која специјализирала заразни болести и била примен на 19 декември. Тој се сеќава како персоналот го пофали неговиот позитивен став. „Бев само малку болен. Ни најмалку не бев исплашен “, рече Лан, кој побара да не го открие своето полно име.

Лан тогаш не можел да знае дека е меѓу првите случаи на нов, многу заразен корона вирус што ќе убие повеќе од 2.500 луѓе во неговиот град и ќе го зафати светот, инфицирајќи повеќе од 1,7 милиони луѓе убивајќи и убивајќи повеќе од 100.000. Светската здравствена организација го опиша избувнувањето на заразата на Ковид-19 како најтешка глобална криза од Втората светска војна. „Мислев дека имам настинка. Немав идеја“, вели тој.

Коронавирусните инфекции започнале да се зголемуваат во Вухан во декември – и, наводно, уште во ноември – но кинеските власти не ја известиja јавноста дека вирусот може да помине меѓу луѓето сѐ до крајот на јануари.

Одделот за интензивна нега во болницата „Црвен крст“ во Вухан кој беше прполн со пациенти

Сега, додека Кина го слави она што го тврди дека е победа над оваа болест, бројот на инфекции и смртни случаи се зголемува низ целиот свет. Официјални лица од Австралија, САД и Велика Британија го обвинија Пекинг за потиснување на информациите, дозволувајќи му на локализираното појавување на епидемија да се претвори во пандемија.

Пекинг тврди дека неговите строги заклучувања го купиле светското време за многу здравствени власти. Но, интервјуата со раните пациенти, медицински работници и жители, како и протечените внатрешни документи, извештаи од свиркачи и истражувачки студии, покажуваат одложувања во првите неколку недели од епидемијата, погрешни чекори на владата кои водеа до далекусежни последици.

Кон крајот на декември, пред да се опорави Лан по повеќе од 20 дена во болница, почна да се шири зборот надвор од Вухан за мистериозна болест. Интернет-корисниците разменуваа скриншотови од разговорот на WeChat од 30 декември во кој лекар во болницата „Црвен крст“ во Вухан, Лиу Вен, ги предупредува колегите за потврдени случаи на заразен корона вирус во друга болница. „Мијте ги рацете! Маски за лице! Ракавици!“ напиша докторот.

Истиот ден, офталмолог во Централната болница Вухан по име Ли Венлианг, изјави за групата „Вехат“ од поранешни соученици од медицинското училиште дека седум лица во неговата болница се заразиле, од она во што тој веруваше – Сарс, епидемија во која загина повеќе од 600 луѓе во Кина и Хонгконг во 2002-03 година.

„Итно известување“ од здравствената комисија во Вухан, за предупредување за „постојани случаи на непозната пневмонија“, исто така беше откриено и објавено на Интернет на 30 декември. Во изјавата им се наложува на болниците да го „зајакнат одговорното лидерство“ и да обезбедат никој „да не открива информации на јавноста без овластување“.

Под зголемен притисок, следниот ден здравствената комисија соопшти дека истражувачите испитуваат 27 случаи на вирусна пневмонија, што е прво официјално известување за вирусот. Нема „очигледна евиденција за пренесување од човек на човек“, се вели во соопштението, опишувајќи дека заразата е поврзана со пазарот на морска храна и уверување на јавноста дека сите пациенти се ставени во карантин и нивните контакти се ставени под набљудување. „Болеста може да се спречи и контролира“, додаде комисијата.

Еден ден подоцна, на 1 јануари, пазарот на морски плодови Хуанан беше затворен и бирото за јавна безбедност на Вухан објави дека осум лица биле „казнети“ за ширење гласини. Властите, исто така, побараа од болниците да направат скрининг за случаи на пневмонија поврзани со пазарот. Но дури на 20 јануари било побарано продавачите на пазарот да достават проверки на температурата и тестови на крвта.

Но, преку реката Јангце, на околу 6 километри оддалеченост, луѓето кои никогаш не биле на пазарот се разболеле. Во втората недела од јануари, Коко Хан (22) разви кашлица која не можеше да ја запре.

Коко Хан (22) која ја прележа болеста во Вухан

По една недела таа отиде да се прегледа во својата локална клиника на 20 јануари и направила КТ-скенирање. Резултатите покажале инфекција на нејзините бели дробови. Лекар во скафандер ја придружувал во друга болница за други тестови.

Мајката на Хан им се придружила во преполната чекална каде оние што чекале почнале да паничат. Хан имала маска, но нејзината мајка не помислила да носи, со оглед на уверувањето на владата. Една млада жена пред нив се онесвести, а мајката на Хан ја прегрна, велејќи ѝ на Хан да не гледа.

„Сите знаевме дека можеби го имаме вирусот. Сите се исплашија“, рече Хан. „Мислам дека лекарите знаеја дека е преносливо меѓу луѓето, инаку немаше да седат подалеку од нас и да ги држат прозорците отворени“.

Додека Хан рече дека веројатно ја имала „таа пневмонија“, таа не била во можност да ја потврди дијагнозата бидејќи болницата не била овластена да го стори тоа, проблем со кој се соочиле многу рани пациенти. Ѝ било речено да оди дома и да се самоизолира, но лекарите ѝ препишале лекови кои морало да ги обновува на секои три дена во болницата, чекајќи во ред со другите.

„Бев крајно загрижена што тоа им го пренесував на другите, но не можев да си дозволам да ги испратам моите родители на место кое е толку опасно“, рече таа.

Дарон Ху (35), кој исто така никогаш не бил на пазарот за морска храна Хуанан, почна да чувствува треска и вртоглавица на 16 јануари. Мислеше дека е мамурлак по неколкуте пијалоци претходната вечер. Три дена подоцна, сè уште се чувствуваше лошо, но се качи на воз за да отиде во работна посета во провинцијата Џиангси. Потоа се  вратил назад во Вухан и оттаму заминал во родниот град оддалечен неколку часа на југ.

Во времето кога Ху беше примен во неговата локална болница тим на истражувачи испратени од централната власт пристигна во Вухан. Жонг Наншан, врвен експерт за респираторни болести, познат по тоа што го пренесуваше владиниот наратив за Сарс, вечерта на 20 јануари рече дека веќе имало случаи на пренесување од човек на човек.

Ху, кој во својот најлош момент страдал од дијареја и проблеми со дишењето покрај треска и кашлица, му кажал на семејството дека е во ред. Но, во текот на следните 24 дена во болницата, починаа најмалку тројца други пациенти. Тој размислувал да напише тестамент. „Видов дека некои луѓе се откажуваат“, рече Ху.

До моментот кога официјалните лица ја откриле заразата на вирусот, болниците во Вухан веќе биле презаситени, а бројките се зголемиле по објавувањето. Видеото снимено на 22 и 23 јануари покажа мноштво пациенти во болницата број 6 во Вухан.

„Беше толку преполно. Не можевме да си одиме дома“, рече медицинска сестра која спиеше во болничкиот дом и ротираше на секои четири часа во тимот од шест лица за да продолжи.

Друг лекар се движел на тротоарот пред болницата. „Сето тоа беше преполно“, рече тој. „Луѓето умираа секој ден“.

На 23 јануари, градот со 11 милиони луѓе беше заклучен. Следеа околните области, ставајќи над 50 милиони луѓе под дефакто домашен карантин.

Соочувајќи се со сериозен недостиг на снабдување, персонал и простор, следните неколку недели беа очајни. Болниците ги враќаа пациентите, испраќајќи ги дома каде честопати се погодени нивните семејства. На снимките се прикажани лекари кои плачат, а луѓето колабираат на улиците. Мртвите тела останале во болниците каде вработените биле премногу зафатени со нивно собирање. Интернет-форуми беа исполнети со страници со молби за помош од страна на жителите кои се обидуваат да ги спасат најблиските. До 19 февруари, бројот на загинати од вирусот помина 2.000.

„Вирусот беше многу брз. На почетокот, работите се чувствуваа надвор од контрола. Не знаевме што ќе се случи“, рече еден лекар кој лекува пациенти со корона вирус во Централната болница во Вухан, кој побара да не биде именуван затоа што не му беше дадена дозвола да зборува со медиумите.

Сега е време кога властите го слават укинувањето на речиси тримесечното заклучување на Вухан, настан обележан со светлосни ефекти и транспаренти што го поздравуваат успехот на „народната војна“.

„Пекинг работи многу напорно за да се бори против негативните домашни и меѓународни последици“, вели Хо-Фунг Хунг, професор по политичка економија на универзитетот „Џон Хопкинс“.

„Но, ова е далеку од соодветно да ги спречи луѓето да разговараат за одговорноста на Кина во прикривањето на епидемијата на почетокот“, рече тој.

На 28 март метрото во Вухан беше повторно отворено

Вухан полека се враќа во живот. Населбите имаат подигнато знамиња и знаци кои ги прогласуваат за „без вируси“. Автомобилите почнуваат повторно да ги полнат улиците додека луѓето се враќаат на работа. Сепак, остануваат видливи потсетници за епидемијата. Редови високи метални огради го опкружуваат сè уште затворениот пазар на морска храна Хуанан, неговите поранешни влезови се чувани од редари, додека полициските автомобили патролираат во близина.

И не секој е подготвен да заборави. На ѕидот во близина на нејзиниот дом, Хан неодамна ги напишала со спреј кинеските карактери bu neng, bu mingbai  со спреј (не можам, не разбирам), повикување на изјавата на Ли Венлианг, свиркачот доктор, кој беше принудена да потпише изјава пред конечно да му подлегне на вирусот, кој се обиде да ги предупреди другите. Под зборовите, некои жители изгореле куп хартиени пари, начин за чест на мртвите, цртајќи мали бели кругови околу пепелта.

„Тие рекоа да останаме. Останав. Тие рекоа дека сè е добро. Верував. Верував во сѐ “, вели Хан. „Сакам да знам зошто се случи ова. Кој рече да не им се кажува на луѓето? “

„Ќе го го паметам ова до крајот на животот – сега разбрав дека ние не сме важни“. (Гардијан)