Од Роберт Ивановски до Евгенија Зафировска: Кои се македонските дизајнери кои ја подигаат свеста за одговорна мода? (фото+видео)

Одржливата мода, зелените иновации и совесната потрошувачка, проникнаа како главни клучеви денес – за одговорна иднина утре.

„Што би било она што би можеле да го направите во моментов, придонесувајќи кон одговорна мода?“  е прашање што секојдневно ги поставуваме како потрошувачи, како дизајнери, како модна и бизнис заедница, а повторно актуелизирано на 24. Моден викенд во чиј фокус беше бавната мода и циркуларната економија под слоганот „Beyond the Fields“, давајќи им простор за промоција на 30 креативци и нивните дела за време на иницијативниот проект NoWasteMK. 

Преку шоу-рум, изложба, експериментална колекција и сет на разговори во Битола и Штип, со онлајн-вклучувања од Штип до Њујорк, NoWasteMK истражуваше и дискутираше на теми за одржливост, со цел да ги поттикне потребните промени кон поодржливо општество и индустрија.

Некои од уникатните одговори беа искористени во креирањето на програмата на Моден викенд, како: „Промена на односот кон шопингот, инвестирање во сезонски парчиња облека и донирање облека“, додека други одговори беа „Зголемување на побарувачката за прилагодена одржлива облека“ како и „Рециклирање стара облека и намалување на потребата од купување нови модни парчиња“.

Визијата на NoWasteMK беше да обедини различни индустрии во Македонија со цел да создаде ефикасен проток на креативност во различни сектори. Своето видување на концептот го претставија преку храна и отворија можност сите заедно да ги пронајдеме точките што нѐ спојуваат, да ја истражиме поврзаноста меѓу земјоделството, храната и модата, погледнувајќи низ призмата на одржливоста, циркуларната економија и локалната култура.

Иднината на модата изгледа фигитално – „phy–digital“. Преку модни филмови дигитално беа претставени најновите колекции на учесниците. Сезонскиот концепт беше очигледно дека иако дигиталното не може да го замени физичкото, сепак овозможува бројни креативни и логистички придобивки, комбинирајќи виртуелна презентација со изложбен салон. 

Пред бројните новинари, јавни личности и љубители на убавиот дизајн, своите колекции ги прикажаа, како познати имиња од домашната сцена, така и млади таленти за кои допрва ќе се слушне. 

Колекцијата АНИМА со која се претстави Стефанија Насеска, идејно се темели на подигнување на јавната свест за заштита на загрозените ендемски видови на животни што живеат во нашата земја, но и крик за заштита на жената од семејното насилство.  Под мотото на колекцијата „Save us“ се опфатени повеќе области: спас на животните од изумирање, спас на жената жртва на семејно насилство, како и спас на планетата Земја од загадување. Затоа што сите овие три категории имаат една заедничка слабост, а тоа е човекот-уништувач. Дел од целата приказна се и детски илустрации на животни кои ја симболизираат наивноста, чистотата и непакостливоста што ја поседува детето. Во колекцијата преовладува портокалова боја, заштитена боја на жртвите од семејно насилство и зелена боја – боја на животот. (Видео)

„The Beginning“ е колекција на Евгенија Зафировска инспирирана од апстрактен елемент кој наликува на скалила или мал аудиториум, кој е пример за спој помеѓу инфраструктурна функција и јавен објект. Архитектурата на иднината може да се гради врз основ на минатото со цел да се постигне соодветна флексибилниост, соодветна одржливост и силни врски на идентитет. Акцентот на колекцијата е поврзаност помеѓу двете области, модата и архитектурата за кои дизајнот претставува креативно решение на проблемите во општеството. Ова е колекција во која се нагласени одржливоста, занаетчиството и естетиката. Претставени се практични и современи парчиња што го рефлектираат времето во кое живееме, бидејќи на тој начин предметот за облека е многу повеќе од само парче облека – тоа е „објект“ со приказна во себе. Парчињата од колекцијата и скалите се преплет на дизајн кои ја трансформираат перцепцијата на просторот. Уникатен процес во кој што се објаснува дека новата ера на луксуз значи да се биде општествено и еколошки одговорен.  (Видео)

Трета по ред на првиот ден на Моден викенд се претстави Хана Зека и нејзиното студио за одржлива и бавна мода – „Fight or Flight“ од Приштина, Косово, со најновата колекција WAVELENGTH, која истражува за технологијата на носење интерактивна облека. (Видео)

Модниот бренд КТН, зад кој стои сестринското трио Ангелина, Ива и Сандра Китановски, се претстави со колекцијата „Лулу“, која е инспирирана од модерната и авангардна парижанка. Користените материјали се со висок квалитет со цел да траат подолго. Односно сржта на колекцијата е сплотена со суштината на одржливоста. Колекцијата е направена во Северна Македонија под највисок етички код за рачно изработена облека. (Видео)

„Son of Salome“ се претстави со колекцијата  „The Cerebrum F/W – 2021/2022“. „Церебрумот зафаќа најголем дел од мозокот. Составен од две хемисфери поделени со централна пукнатина. Ги содржи главните лобуси на мозокот и е одговорен за примање и испраќање на информациите од сетилните органи, како и за контрола на телото“. Оваа дефиниција е метафорично претставена во колекцијата преку форма, текстура и боја, со цел продлабочување на човековото тело и емоции. Крвта и клетките на кожата се прикажани преку текстил и рачно плетени и везени детали. Некои од засеците, покрај тоа што се инспирирани од обликот на мозокот, одразуваат и органски линии што доаѓаат од делови од човековото тело, како што се структурата на коските, градите и ‘рбетот. Ткаенините се од природно потекло, некои се рециклираат, а некои се целосно рачно изработени и рачно плетени. Акцентот на колекцијата е на портокаловата боја што претставува оптимизам и големите кроеви што претставуваат разновидност и родова еднаквост. (Видео)

Со својата последна колекција на шапки „The Seven“, модната дизајнерка Мирјана Јосифоска, сосема свесно ги релативизира стандардните конвенции на свесна мода. Секое парче во колекцијата е изработено од текстилен отпад од работилници во нашата земја. Повеќето од шапките доаѓаат со ремени што се отстрануваат.  Откако ремените ќе се отстранат од шапката, тие можат да се спојат заедно и да се користат како шамија. Ремените се дизајнирани во повеќе бои и ткаенини. Инспирацијата за колекцијата доаѓа од фотографиите на Хелмут Њутон. Секој модел во колекцијата е инспириран, дизајниран и именуван по седумте жени што ги фотографираше Хелмут Њутон – Анита Екберг, Шарлот Рамплинг, Елса Перети, Изабела Роселини, Линда Евангелиста, Моника Белучи и Софија Лорен. (Видео)

Со моден филм и дигитална презентација, модниот бренд „Leap Concept“ официјално ја лансираше најновата колекција. „Leap Concept“ е моден бренд посветен на одржливост и циркуларност. Основан помеѓу Шпанија и Холандија, брендот се залага за софистициран дизајн на трикотажа, нагласувајќи ги основните елементи за живот со намера да им овозможат на купувачите да ја изградат нивната гардероба наместо често да ја обновуваат. Модни парчиња бескомпромисни по нивниот квалитет креирани по терк на бавна мода, создаваат концептуална мода која што не може да се препознае во комерцијалните парчиња облека.  Со цел да се затвори кругот на размислувањето за циркуларниот дизајн, брендот нуди насоки за нега на кашмир, поправка на оштетените производи, враќање на користените производи на крајот од нивниот животен циклус, рециклирање или обновување во нов производ.

Колекцијата EUNOIA што ја претстави LUNΛ ADITEYΛ претставува 11 варијации на класичната бела кошула. Мултифункционално парче – парче што може да се носи на состаноци и на прошетка низ природата, да го смени изгледот со неколку едноставни прилагодувања, како што се отстранување на ракавите или отворање на кошулите, што дискретно ја прикажуваат кожата. Деловното парче преминува во удобно парче што може да се стилизира за секоја пригода.  Деталите се во фокусот! Копчињата се направени по нарачка од дизајнерката и нејзините соработници со помош на 3D-печатење и посебна техника со користење на епоксидна смола во комбинација со природни цветови. (Видео)

Модниот дизајнер Роберт Ивановски ја претстави новата колекција именувана „X“, која се состои од удобни и разновидни парчиња, лесни за комбинарање и движење. Појдовна точка на инспирација за колекцијата е јапонската борбена вештина кендо мечување, односно основната традиционална облека (кендоги и хакама). Колекцијата се состои од десет модни комбинации за мажи и жени. Доминира црната боја и ленот кој е одличен природен материјал за топлите денови.

Во склоп на „Моден викенд Скопје“ беше претставена изложбата на накит  ACHTUNG BAUSTELLE! изработена со електронски отпад од уметницата Маја Стојковска. Маја се опишува себеси како модерен ловец – собирач на чисти материјали во непосредната околина: на улица, во напуштени визби и пазари. Во разигран, интуитивно – експериментален пристап, нејзината работа произлегува од фасцинацијата за отфрлените материјали и предмети и можностите за нивно повторно откривање во нов, скапоцен предмет. Ахтунг Баустел! е серија за собирање накит создадена со концепт на нула отпад за правење производи, што значи, минимален отпад е направен во текот на целиот процес на изработка на секое уникатно парче.

Л. Сабит

Фото: Моден викенд-Скопје