„Не купувајте ги овие станови“, предупредуваат жители на Лондон поради неподнослива топлина

Многу нови домови што се градат во Велика Британија не се дизајнирани да издржат екстремни летни температури. Жешките услови во Лисајд Лок, новоизграден комплекс во источен Лондон, тешко дека се тајна. Минатиот јуни, предупредување напишано со големи букви беше залепено на прозорецот од еден стан. „НЕ ГИ КУПУВАЈТЕ ОВИЕ СТАНОВИ. ПРЕМНОГУ Е ЖЕШКО“, пишуваше на него.

Ова предупредување беше тешко  да се пропушти од оние што минуваа покрај претстојните високи згради и, откако беше фотографирано и објавено на социјалните медиуми, плакатот собра повеќе од 500.000 прегледи. Повеќе од една година подоцна, во текот на летото кога Велика Британија го забележа својот втор најтопол јуни и петти најтопол јули од 1884 година, жителите велат дека топлината е сè уште проблем.

„Кога се обидувам да заспијам ноќе, станува доста неподносливо“, рече Лусијан Хо, 21, студент кој живее близу до врвот на 28-катна зграда во комплексот. Опциите за разладување во неговиот стан со јужна ориентација се ограничени. „Сè што можам да направам е да го отворам прозорецот“, рече тој.

Објектот се наоѓа во Тауер Хамлетс, што е најгусто населената општина во Велика Британија. Осумдесет и еден процент од домаќинствата живеат во наменски изградени станови, втор највисок процент во Англија и Велс и двојно поголем од стапката во целиот Лондон. Општината, исто така, доживеа огромен бум на издигнување на згради до небесата, со 71 зграда со 20 или повеќе ката изградени помеѓу 2014 и 2024 година. За да се заокружи сè, населбата е лошо рангирана по зелени површини. Сите овие фактори се здружуваат за да го направат живеењето во општината жешка кутија за многумина.

Експертите предупредија дека многу од новите домови што се градат во Велика Британија не се дизајнирани да издржат поекстремните летни температури што се реалност сега поради климатските промени. Тие апелираа до владата да го ажурира својот претстоен стандард за идни домови за да вклучи одредби за прегревање на домовите. Прописите треба да бидат објавени оваа есен и да стапат во сила од 2027 година, но фокусот е главно на тоа како да се одржуваат домовите топли во зима, наместо да се одржуваат ладни во лето.

По патот од Лисајд Лок се наоѓа уште еден комплекс, Три Вотерс. „Се чувствувате како да сте во стапица“, рече Сандра Монтеиро, која живее на 11-ти кат во еден од блоковите на комплексот.

Оваа 41-годишна наставничка живее во станот со својот сопруг речиси три години, но поради жештината размислува да си замине. „Нашите температури не паднале под 27 степени Целзиусови во куќата во последните два месеци“, рече таа. Нејзиниот термометар достигна врв од 33 степени Целзиусови ова лето.

Кога температурите внатре се искачуваат над 25 степени Целзиусови, се зголемуваат и ризиците за здравјето, бидејќи топлината потенцијално предизвикува или влошува кардиоваскуларни и респираторни проблеми, го нарушува спиењето, предизвикува проблеми со менталното здравје и исцрпеност од топлина.

Монтеиро рече дека топлината во нејзиниот стан и предизвикува чести главоболки. „Исцрпеност, чувство дека сум без здив. Имаме чувство на голем замор, дури и кога се будиме“, рече таа. „Кога патуваме во странство, не доживуваме толку исцрпеност како што доживуваме овде во Велика Британија, што дефинитивно има врска со топлината.“

Советот за зелена градба на Велика Британија изјави дека уличните дрвја се едноставен и економичен начин да се одржат домовите ладни. Но, блокот на Монтеиро се наоѓа покрај прометниот А12, а улиците подолу се неплодни за каков било зелен простор.

„Ако се отворени прозорците, поради автопатотвлегува многу прашина и топлина што доаѓа од тоа“, рече таа.

Таа купи 25% од куќата со својот сопруг за 121.000 фунти. Покрај ова,  плаќа 1.264 фунти месечно за кирија. „Ова ми е прво лето што навистина ги доживувам овие високи температури и се чувствувам доста несигурна дали сакам да продолжам да живеам тука“, рече таа.

Портпаролот на Peabody, кој управува со Three Waters, рече: „Сакаме жителите да се чувствуваат удобно во своите домови во текот на целата година и соработуваме со градежните партнери за да се осигураме дека домовите се дизајнирани имајќи ја предвид вентилацијата и засенчувањето, земајќи го предвид ризикот од прегревање“.

Тие рекоа дека откако во 2022 година беа воведени нови регулативи за намалување на ризикот од прегревање на новоградбите, тие додале карактеристики на новите домови како надворешни капаци кои ја пропуштаат дневната светлина, но ја блокираат топлината. „Исто така, разгледуваме материјали што помагаат домовите да бидат поладни во текот на летото и потопли во зима“, се вели во соопштението.

„Гинис Хоумс“, која го управува „Лисајд Лок“, изјави дека од 440-те имоти во нивните блокови добиле поплаки само од четири сопственици за претерана топлина во нивните домови, од кои сите добиле адаптации за намалување на температурите. „Сликата што ја споделивте се однесува на сопственик на куќа кој имал специфичен и уникатен проблем во својот имот кој е решен“, рекоа тие.

Посеверно во градот се наоѓа куќата Кестрел. Блокот висок 55 метри стана симбол на животот во центарот на градот откако се појави на насловната страница на деби албумот на „Стритс“, „Оригинален пиратски материјал“. Се наоѓа покрај прометна улица во Ислингтон, која – по Тауер Хамлетс – има втора највисока густина на население во Велика Британија. Исто така, страда од недостаток на зелени површини, а жителите имаат пристап до просечно два метри квадратни зелени површини по глава на жител, што е најниската количина од која било општина во Велика Британија, според „Пријателите на Земјата“.

Крис Браун, 76, живее на врвот од куќата Кестрел од 1987 година. Во неговите 38 години живеење таму како закупец, тој смета дека топлината е сè поголем проблем. Во лето, температурите во неговиот стан на 17-ти кат ретко паѓаат под 27 степени Целзиусови. Оваа година, тие достигнаа максимум од 30 степени Целзиусови, а во претходните топлотни бранови неговиот термометар достигна врв од 35 степени Целзиусови.

Полупензионираниот психотерапевт постави клима уред во својата дневна соба поради страв од тоа што топлината може да му направи на здравјето. „Поминав колку што можев повеќе време овде, пред налетот на студен воздух од клима уредот“, рече тој.

Браун има срцеви заболувања, дијабетес и синдром на хроничен замор. „Тоа предизвикува смрт на луѓето, па затоа се загрижив“, рече тој.

Топлите домови не се само непријатни – тие можат да бидат смртоносни. За време на топлотните бранови во 2024 година околу 358 луѓе починале во Велика Британија дома, делумно поради екстремни температури. Смртните случаи имаат тенденција да се зголемуваат бидејќи топлината ги влошува постојните медицински состојби, наместо директно да предизвика смрт на здрави луѓе – вкупните смртни случаи од грип и пневмонија беа за 13% повисоки отколку што инаку би биле за време на топлотните бранови во 2024 година, а смртните случаи од циркулаторни заболувања, деменција и Алцхајмерова болест се зголемија за 11%.

Топлината влијае на моменталната здравствена состојба на Браун. „Топлинскиот стрес го влошува мојот замор, па животот е малку потежок“, рече тој. „Спиењето стана тешко. Ме заморува. Постојано се чувствував поуморен од вообичаеното.“

Високите згради, особено оние опкружени со други кули, се подложни на ефектот на урбан топлотен остров – каде што материјалите како бетон и асфалт апсорбираат и задржуваат топлина. Браун рече дека топлината се задржува дури и кога температурите надвор се намалуваат. „Не се лади. Како термо печка се“, рече тој.

Советничката Ровена Чемпион, извршен член за животна средина, квалитет на воздух и транспорт во советот на Ислингтон, рече: „Свесни сме дека многу луѓе во Ислингтон живеат во станови изградени во поинаква ера кои не биле дизајнирани за екстремна топлина. Ова има вистинско влијание, особено врз постарите лица, оние со здравствени проблеми или семејствата со бебиња. Справувањето со прегревањето во домовите мора да биде заеднички приоритет за советите, инвеститорите и владата. Во меѓувреме, разгледуваме практични решенија како што се рефлектирачки премази и зелена инфраструктура за да помогнеме во намалувањето на прегревањето во високите згради.“ (Гардијан)