Колку чини да се стане граѓанин на ЕУ? Една од најпопуларните земји од 150 ја зголеми цената на 1.000 евра

Цената на таксите што се плаќаат при аплицирање за државјанство се разликува меѓу земјите на Европската Унија, а некои земји-членки драстично ги зголемија овие бројки оваа година.

Постапката за добивање државјанство на друга земја се разликува според законите на земјата, а постапката честопати вклучува сложена постапка и бара многу пари за административни трошоци. Ова е особено изразено во рамките на Европската Унија, а паричните износи на процедурите многу се променија во последно време.

Така, Белгија, „центарот на ЕУ“, каде што голем број граѓани на трети земји сакаат да започнат нов живот, официјално ја зголеми цената на постапката за добивање државјанство од 150 на дури 1.000 евра. Законот беше објавен и стапи на сила претходно оваа недела.

Пред две недели, федералната влада го усвои таканаречениот „Програмски закон“ во Парламентот. Законот беше објавен во Службениот весник на Белгија во вторник, 29 јули, и иако законот обично стапува на сила десет дена по објавувањето, владата одлучи веднаш да ги спроведе овие мерки.

Една од мерките што е дел од социо-економските реформи во овој закон е зголемувањето на трошоците за добивање белгиско државјанство. Отсега, постапката за „декларација за националност“ за станување белгиски државјанин чини 1.000 евра (со индексација за инфлација), наместо претходните 150 евра.

Добивањето белгиско државјанство е „важна пресвртница“ во процесот на интеграција, изјави федералната министерка за азил и миграција Анелиен Ван Босуит (N-VA) за „Brussels Times“ кога веста за прв пат се појави во април.

„Белгиското државјанство, а со тоа и државјанството на ЕУ, им обезбедува на новодојденците многу права и можности. Затоа е важно овој чекор да не следи автоматски, туку да биде придружен со одговорности. И тоа на финансиско ниво“, додаде таа.

Повисоката цена значи дека сега е речиси седум пати поскапо да се стане Белгиец – што ја прави оваа постапка една од најскапите во ЕУ, веднаш зад Австрија, Ирска и Холандија. Доколку барањето биде одбиено, таксата нема да биде вратена (како и претходната такса од 150 евра).

Критики на експертите
Зголемувањето на цената предизвика критики од експертите за миграција и интеграција, кои веруваат дека „оданочувањето на белгиското државјанство е лоша идеја за економијата и интеграцијата“.

„Иако зголемувањето на трошоците за натурализација може да звучи како нешто што би можело да помогне во економијата и интеграцијата, всушност постигнува спротивен ефект. Поставувањето толку вештачки висока цена им кажува на повеќето имигранти, вклучувајќи ги и оние со високо образование и оние со високи приходи, дека државјанството не е за нив“, изјави Томас Хадлстон од Универзитетот во Лиеж за овој портал.

Многу економисти покажаа дека постои „премија за државјанство“ за новодојденците. Мигрантите, охрабрени да станат граѓани, имаат поголема веројатност трајно да се населат, да донесат важни животни одлуки и да инвестираат во своите вештини. Кога ќе добијат државјанство, им се отвораат дополнителни можности за работа и живот, според експертите.

Како резултат на тоа, работодавците полесно ги препознаваат нивните вештини, почесто инвестираат во нивната обука на работното место и имаат поголема веројатност да ги вработат или унапредат.

„Затоа тие имаат поголема вработеност, но и повисоки плати, побезбедни работни места и повеќе работни места во јавниот сектор. Значи, ако општата цел на новата федерална влада е да ја зголеми стапката на вработеност во Белгија, што наводно е причината за сите овие мерки – тогаш таа идеја е во конфликт со оданочувањето на државјанството. Државјанството е повеќе од миграциска политика. Оваа идеја за строга миграциска политика е во конфликт со целта за промовирање на вработувањето и интеграцијата на пазарот на трудот“, рече Хадлстон.

Во 2023 година (најновите достапни податоци), речиси 55.000 новодојденци, од баратели на азил до странски работници, добија белгиско државјанство.

Какви се цените во другите земји од ЕУ?

Во споредба со Белгија, цените во другите земји-членки на ЕУ се во слични граници.

Во Австрија, од 1 јули 2025 година, надоместокот за природно стекнување на австриско државјанство е задолжителен и изнесува 163 евра, што е зголемување од претходните 125,60, како дел од поширок пакет административни зголемувања на цените во земјата. На официјалните веб-страници на институциите во земјата е наведено дека покрај овој федерален данок, често се плаќаат и покраински административни такси (на пр. во Виена дополнителни 76 – 150), па затоа вкупниот трошок може да биде значително поголем, особено за паровите, кои според некои извори можат да платат до 1.500 евра.

Од почетокот на 2025 година, официјалната такса за натурализација во Холандија е 1.091 за поединец, или 1.393 за пар кој аплицира заедно, додека на дете под 18 години кое аплицира заедно му се исплаќа 161 евро. За бегалци или лица без државјанство, таксата е намалена на 811 за поединец и 1.114 за пар, додека детето сè уште чини 161 евро.

До март 2025 година, стандардната такса за аплицирање за шведско државјанство беше приближно 130. Сепак, законската промена што стапи на сила од март 2025 година предвидува речиси двојно зголемување, со што таксата се зголемува на околу 280 евра.