Која екс-Ју држава има најповолни даночни стапки?

Регионалниот бизнис портал СЕЕбиз донесува интересна споредба за висината на даноците во земјите од поранешна Југославија, чиј автор е даночниот советник Жељко Турудиќ.

Даночните стапки, вклучително и придонесите за задолжително социјално осигурување често се споменуваат како еден од клучните фактори врз основа на кои странските инвеститори одлучуваат да инвестираат во одредена земја.

Дали е тоа така?

Без да навлегуваме во подетална анализа на исправноста на овие ставови, овој текст ќе даде компаративен преглед на даночните стапки на најважните давачки во државите од екс-ЈУ, се вели во текстот.

Анализирани се: данокот на плата и придонесите за социјално осигурување, данокот на добивка и данокот на додадена вредност.

Истражувањето ги опфати следниве шест земји:
Србија,
Словенија,
Хрватска,
Босна и Херцеговина,
Северна Македонија и
Црна Гора

Даноци на плати и придонеси за социјално осигурување

Даноците на платите и социјалните придонеси се категории што спаѓаат во пресметката на платите. Подолу е преглед на даноците на плати по земји:

• Србија 10% (дополнителни 10% на дел од годишна нето плата помеѓу 25.000 и 75.000 евра, 15% на дел од годишна нето плата над 75.000 евра);
• Словенија од 16% за годишна основа од 8.500 евра (ако основицата е поголема од оваа сума) до 50% за годишна основа над 72.000 евра;
• Хрватска од 24% за годишен приход до 50.000 евра, до 36% за годишен приход над 50.000 евра (даночни намалувања и даночни олеснувања се земаат предвид при пресметување на годишниот приход);
• Босна и Херцеговина 10%;
• Северна Македонија 10%;
• Црна Гора од 9% на плата до просечна, 11% на дел од плата над просекот.

Придонеси за задолжително социјално осигурување (вкупно на товар на работникот и работодавачот, основата е бруто плата):

• Србија 36,55% до месечна основа од 3.500 евра, над наведената сума придонеси не се плаќаат;
• Словенија 38,20%;
• Хрватска 36,50%, со придонеси за ПИО од 20% да се плаќаат до месечна основа од 7.000 евра;
• Босна и Херцеговина – Федерација на БиХ 41,50%, Република Српска 32,80%;
• Северна Македонија 28% до месечна основа од 16 просечни плати, над што не се плаќаат;
• Црна Гора 32,30%, со придонеси за ПИО од 20,50% до годишна основа од 53.858 евра (за 2020 година).

Како што може да се види, најниската стапка на данок на плата е во Црна Гора, но заедно со придонесите за задолжително социјално осигурување, Северна Македонија има најмало даночно оптоварување.

Што се однесува до Србија, заедно со придонесите, може да се каже дека во однос на регионот, даночните стапки се околу просекот, тие се пониски отколку во Словенија и Хрватска, тие се слични на стапките во БиХ и се повисоки отколку во Црна Гора и Македонија.

Данок на добивка

• Србија 15%, со ефективна стапка значително пониска ако фирмите се квалификуваат за различни видови даночни поволности;
• Словенија 19% (инвестициските и пензиските фондови можат да бидат ослободени од плаќање данок доколку се исполнети одредени услови);
• Хрватска 12% за даночни обврзници со годишен приход до 1 милион евра, за други 18%;
• Босна и Херцеговина 10%, без оглед на приходот;
• Северна Македонија 10%, со компании со годишен приход до 500.000 евра ослободени од плаќање данок, додека компаниите со годишен приход помеѓу 500.000 и 1.000.000 евра можат да изберат да плаќаат даноци со стапка од 1% од нивниот приход;
• Црна Гора 9%, без оглед на приходот

Од приложеното може да се види дека Црна Гора има најниска стапка на данок на добивка. За компаниите со годишни приходи до еден милион евра, а во зависност од апсолутниот износ на профит, Македонија може да биде најповолна дестинација.

Што се однесува до Србија, номиналната стапка е пониска во однос на стапката на Словенија и Хрватска, а повисока е во однос на другите земји. Сепак, ефективната стапка може значително да се намали доколку даночниот обврзник ги исполнува условите за даночно олеснување.

Данок на додадена вредност

• Србија – општа стапка 20%, специјална стапка 10%;
• Словенија – општа стапка 22%, специјална стапка 9,50% (5% за книги и весници);
• Хрватска – општа стапка 25%, специјална стапка 13% (5% леб, млеко, одредени книги и дневни весници, научни списанија, одредени лекови и билети за кино);
• Босна и Херцеговина – општа стапка 17%, не е пропишана посебна стапка;
• Северна Македонија – општа стапка 18%, специјална стапка 5%;
• Црна Гора – општа стапка 21%, специјална стапка 7%;

Гледано во просек (општа и специјална даночна стапка), како и во претходните даночни форми, стапките на данокот на додадена вредност во Србија се околу просекот за регионот EX-YU. Тие се пониски во однос на Хрватска и Словенија, а повисоки се во однос на Црна Гора и Северна Македонија, се вели во анализата.