Кина прави самити со Источна , тргува со Западна Европа

По откажувањето минатата година поради пандемијата, состаноците Кина-Централна и Источна Европа се враќаат, иако во видео формат. Неколку часа пред состанокот на највисоко ниво на групата „17 + 1“, во која е вклучена и Макеоднија, не беше сигурно дали ќе се одржи, а очекувањата се многу различни од оние во 2018 или 2019 година. Иницијативата некогаш се рекламираше гласно во Источна Европа како шанса за раст преку партнерство со една од најдинамичните економии.

За Кина, состанокот оваа година носи надеж за успех на „вакцина дипломатијата“ доколку Пекинг успее да убеди повеќе земји – покрај Унгарија – да ја користат неговата вакцина (според кинески експерти – поевтина и полесна за производство). Будимпешта го стори тоа врз основа на можноста, во итни ситуации (како што е пандемијата), да снабдува вакцини без одобрение од Европската агенција за лекови.

Лошата вест за Пекинг е дека голем број земји – од Полска до балтичките држави – повеќе не ја гледаат соработката во овој формат со истите очекувања како  пред неколку години. Балтичките држави, на пример, одлучија да не се вклучат во денешниот виртуелен разговор на ниво на премиери, туку  евентуално на ниво на министри за надворешни работи.

„Повеќе сакаме да го користиме форматот ЕУ 27 + 1 ( ЕУ и Кина) и да работиме со Кина преку заеднички политики со ЕУ“, рече портпаролот на новиот премиер на Естонија, Маја Калас, цитиран од „Политико“.

„South China Morning Post“ забележува дека кинеското Министерство за надворешни работи дури и не го потврди самитот во понеделникот вечерта – невообичаена практика.Сепак, весникот пишува дека има нацрт упатства за договор за физички дијалог во 2022 година, поддршка за низа настани во текот на годината (вклучително и самит во Унгарија за медицинска опрема), соработка за еколошки прашања и за управување со  пандемијата…

Кина се пофали со над 100 милијарди долари во трговијата со Источна Европа,  со членките на ЕУ и со Западен Балкан. Во исто време, само Унгарија и Србија, кои со кинеска помош минатата година драматично го зголемија капацитетот за тестирање и станаа лидериво вакцинацијата, имаат голема корист од ова партнерство.

Извозот во Кина главно се зголемува не во источните, туку во западноевропските земји – Германија и Франција. Во втората половина на 2020 година Пекинг дури стана водечка дестинација за германскиот извоз за прв пат во историјата. Во оваа ситуација, Полска – една од најразочараните од резултатите на партнерството  „17 + 1“ – беше меѓу противниците на договорот за инвестиции што направи чекор за пристапот на ЕУ до кинескиот пазар.

Средбата ќе биде и тест за Кина во време кога новиот претседател на САД Џо Бајден дава сигнал дека ќе го продолжи курсот на неговиот претходник за да го ограничи влијанието на Пекинг. Ова е важно затоа што САД имаат многу лојални сојузници во Источна Европа. Повеќето земји вклучени во овој формат се во ЕУ – Бугарија, Грција, Естонија, Летонија, Литванија, Полска, Романија, Словачка, Словенија, Унгарија и Чешка (Грција беше додадена подоцна). Другите се Албанија, Босна, Северна Македонија, Србија и Црна Гора. На Балканот надвор од списокот е само Косово, чија независност Кина не ја признава. Од балканските земји во партнерството само Албанија не покажа интерес за кинеските вакцини. Србија главно ги користи, а Северна Македонија вчера потпиша договор со „Синофарм“.

Кинеската држава ги искористи најновите состаноци – вклучително и оној во Софија во 2018 година – за да го увери Брисел дека овој дијалог, во кој две третини од учесниците се членки на ЕУ, во никој случај не е насочен против единството на Унијата .