Јон Илиеску, првиот посткомунистички лидер на Романија, почина на 96 години
Поранешниот романски претседател Јон Илиеску – еден од највлијателните и најконтроверзни политички лидери на посткомунистичка Романија – почина во вторник, 5 август, во Букурешт, на 96-годишна возраст.
Првиот претседател на Романија во посткомунистичкиот период беше хоспитализиран од 9 јуни, а лекарите му дијагностицираа рак на белите дробови.
Во соопштението, романската влада изрази „длабоко жалење“ за смртта на Илиеску, а исто така изрази и сочувство до неговото семејство и пријателите.
Илиеску, и обожаван и оспоруван, беше еден од најконтроверзните политичари во периодот на демократијата по соборувањето на долгогодишниот диктатор Николае Чаушеску во декември 1989 година.
Илиеску беше министер во кабинетот пред да биде заменет од Чаушеску во раните 1970-ти. Во декември 1989 година, тој се претстави како дисидент против режимот на Чаушеску и се појави како лидер на Националниот фронт за спас, група која ја презеде контролата врз земјата откако Чаушеску и неговата сопруга беа соборени и погубени.
Романија се приклучува кон НАТО и ЕУ
Во мај 1990 година, тој стана првиот слободно избран претседател на Романија, на функцијата до 1996 година. Сепак, неговиот мандат беше обележан со крвав трансфер на власта, за време на кој беа убиени 862 лица, како и со неговата одлука да ги мобилизира штрајкувачките рудари за насилно задушување на антивладините протести во јуни 1990 година, што многумина го сметаа за тактика на враќање.
Во 2018 година, тој беше обвинет за злосторства против човештвото за неговата улога во тие насилни настани. Случајот беше одложен неколку пати, но во 2023 година Апелациониот суд пресуди дека судењето може да продолжи.
За време на неговиот втор мандат, од 2000 до 2004 година, Илиеску одигра значајна улога во пристапувањето на Романија кон Европската унија. Под неговото претседателствување, Романија го потпиша и договорот за пристапување во НАТО во 2004 година, а земјата се приклучи на воениот сојуз кратко пред тој да ја напушти функцијата.
Романската влада објави дека деталите за државниот погреб на поранешниот претседател ќе бидат објавени во наредните денови.