Инсектите исчезнуваат со алармантна брзина
Од пеперутки до скакулци, ситните суштества што го движат нашиот свет се во сериозна опасност. Нова студија открива дека нивниот број се намалува не само во областите директно погодени од луѓето, туку и во оддалечените, недопрени делови од природата, објавува Science Alert.
Исчезнувањето на инсектите во клучните области низ целиот свет досега во голема мера се припишуваше на уништувањето на живеалиштата и локалните климатски промени. Но, сега е јасно дека негативните влијанија достигнуваат далеку над нашите непосредни сфери на влијание.
Пад од 70 проценти за 20 години
Во област релативно недопрена од човечка активност, биологот Кит Сокман од Универзитетот во Северна Каролина забележа драматичен пад на бројот на летачки инсекти за дури 70 проценти за само две децении. Сокман ја следел густината на инсектите во текот на летата помеѓу 2004 и 2024 година на оддалечена ливада во Колорадо. Неговото истражување покажа дека потоплите лета се директно поврзани со помалку инсекти следната година.
„Тоа е прилично оддалечено и недопрено место, а сепак гледаме толку значително намалување на бројот на инсекти“, рече Сокман. „Тоа не остава многу простор за објаснување освен климатските промени.“
Глобална криза со биодиверзитетот
Наодите на Сокман не се единствени. Бројни студии потврдуваат дека климатските промени влијаат врз инсектите низ целиот свет. Популациите на пеперутки, бубачки и други тропски видови се десеткувани од промените во циклусот Ел Нињо, па дури и мувите се ранливи на брзите промени во глобалните услови. Иако постои дебата за точниот обем на намалување на бројот на инсекти, тие често се должат на недостаток на податоци и сложеноста на проблемот.
Со повеќе од пет милиони видови инсекти, неизбежно е дека некои видови ќе имаат корист од промените што им штетат на другите. Сепак, овие „победници“ веројатно нема да можат да ги преземат еколошките улоги на „губитниците“, што доведува до понатамошни нарушувања во деликатните мрежи што ги одржуваат нашите екосистеми стабилни.
Домино ефект низ целиот екосистем
Историските докази, кои ги пополнуваат празнините во податоците, исто така се акумулираат. Неодамнешен пример го следи намалувањето на популацијата на мравки на Фиџи од доаѓањето на првите луѓе пред 3.000 години.
„Може да биде тешко да се проценат историските промени во популациите на инсекти бидејќи, со ретки исклучоци, не сме ги следеле директно популациите со текот на времето“, објаснува еволутивниот биолог Еван Економо. „Ние применивме нов пристап со анализа на геномите на многу видови од музејски примероци. Геномите содржат докази за раст или намалување на популацијата, што ни овозможува да ги реконструираме промените.“ Тој додаде: „Откривме дека 79 проценти од домородните видови мравки на Фиџи доживеале намалување на популацијата, додека бројот на воведени видови се зголемува експоненцијално.“
Домино ефектот на овие промени е видлив и во податоците за намалувањето на бројот на птици, гуштери и жаби, кои зависат од инсекти за нивната исхрана.
Експертски консензус: „Без инсекти, сè умира“
Ентомолозите истакнуваат дека сега постојат стотици научни студии кои го потврдуваат континуираното намалување на многу популации на инсекти на глобално ниво. „Постои консензус меѓу експертите дека е во тек криза со биодиверзитетот на инсектите“, напишаа неодамна екологот Ману Сондерс и неговите колеги.
Студијата на Сокман само потврдува дека оваа криза се случува дури и во најоддалечените региони на планетата.
Предупредувањето е јасно. „Без инсекти, сè умира: сите цицачи, сите влекачи, сите птици, дури и луѓето“, рече зоологот Џесика Вер. „Ако сакаме да спасиме нешто од овие работи, вклучително и себеси, мора да ги спасиме инсектите“.