Еврејската заедница во Косово го чека признавањето на Израел

Во Косово има околу 100 лица кои ја сочинуваат еврејската заедница и сите се во Приштина, иако таму нема синагога

За Флори Дедони, член на малата еврејска заедница на Косово, веста дека неговата земја воспоставува формални дипломатски врски со Израел е причина за славење.

До неодамна Израел беше меѓу десетиците земји кои не ја признаваа територијата со мнозинство муслимани, сместена меѓу Албанија и Србија.

„Кога некој ќе научи дека сум Евреин, тие вообичаено за време на разговорот прашуваат зошто Израел не нè признава“, рече Дедони. „Сега, конечно, тоа се случува и чувството е само празнично. Плус, не морам повеќе да објаснувам“.

Признавањето на Косово од страна на Израел е дел од тристраниот договор објавен на 4 септември од Белата куќа. Според најавата, Србија, која тврди дека Косово е нејзина територијата и се бори против меѓународното признавање на неговото прогласување на независноста во 2008 година, се согласи да соработува за некои економски прашања со владата на отцепениот регион.

Соединетите Држави се една од 116 земји што го признаваат Косово, земја со околу 1,8 милиони жители. Кина, Русија и Индија, меѓу другите сили, го немаат признаено. Неговото непризнавање и од други важни земји, вклучително Шпанија, Израел, Мароко и Украина, се верува дека е прашање на постојаност: тие стравуваат од охрабрување на еднострани декларации за независност на териториите што ги контролираат.

Но, позицијата на Израел беше исполнета со неразбирање во Косово, чиј народ е мнозинство проамерикански и има долга традиција на филосемитизам. За време на Втората светска војна, Косоварите и Албанците славно спасуваа локални Евреи и им помагаа на бегалците кои бегаа од другите нацистички окупирани земји.

„Иронично е што Израел не нѐ признава“, рече косовскиот претседател Хашим Тачи во интервју за Ynet во 2016 година.

12-годишната потрага на Косово за признавање и постојаното спротивставување на тоа од страна на големите светски сили, ги натера Дедони и неговата сопруга да се запрашаат дали е најдоброто место за воспитување на нивниот 7-годишен син Лиор. Дедони е технички инженер и член на Еврејскиот дипломатски кор на Светскиот еврејски корпус.

„Тоа создава секакви проблеми, вклучувајќи проблеми со визи и патувања, кога голем дел од светот не ја признава вашата земја, пасошот“, рече Дедони. „Ние сакаме Косово да успее и го посакуваме тоа, но со сите тешкотии, се прашувавме дали некогаш ќе стане целосно призната земја, затоа што исто така сакате да му дадете на вашето дете најдобар почеток во животот“.

Дедони веќе неколку години размислуваат да имигрираат во Израел, но најавата за израелско признавање на нивната земја и очигледна подложност на Србија за нормализирање на односите со Косово, им даваат на Дедони „нова надеж“ за останување, рече тој.

Не е јасно дали Израел официјално ќе го признае Косово со ниво на амбасадата – изјави анонимен српски извор за „Тајмс оф Израел“ и дека официјалната декларација ќе ги „уништи“ односите на Израел со Србија.

Но, како и да е, вестите ја активираа локалната еврејска заедница од околу 100 лица, која се наоѓа во главниот град на Косово, Приштина, иако таму нема синагога. Нејзините членови се состануваат за Шабат вечери и за време на празници во хотел во Приштина, кој е во сопственост на муслиман Албанец и има интерес за јудаизмот – особено Кабалата и духовната книга на Зохар, рече Дедони.

„Сега постои атмосфера на возбуда“ во заедницата, додаде тој.

Дедони е роден во Косово, но многу други членови на неговата заедница се државјани на Израел и се вработени во меѓународни фирми активни во Косово, рече тој. Околу 50 луѓе редовно се појавуваат на Шабат, рече тој. Повеќето од нив заработуваат плати кои се далеку над просечната месечна плата на земјата од околу 500 американски долари, но се на исто ниво со приходите на другите Косовари вработени во висококвалификувани професии.

Косовските Евреи го сакаат и Доналд Трамп. Американскиот претседател не е познат по својата популарност во муслиманските земји, каде што многумина веруваат дека тој, покрај другите причини, има антимуслимански став. Но, во анкетата на „Галуп“ од 2018 година, поддршката за Трамп беше околу 75 проценти во Косово, поголема од каде било во Европа (следена од Албанија, со 72 отсто).

Во Косово, „Трамп е Америка, и Америка, а исто така и Израел, се залагаат за успех и слобода“, рече Дедони. (Тајмс оф Израел)