ЕУ „заслепена“ од спектакуларното воведување на соларната енергија

Експлозивниот раст на соларната енергија значи дека повеќето земји на ЕУ ќе ги постигнат своите цели за обновлива енергија до 2030 година, односно една пред предвиденото, покажуваат новите податоци, поттикнувајќи оптимизам за напорите за намалување на глобалните емисии.

ЕУ блокот додаде 41 гигавати нови соларни капацитет во 2022 година – зголемување од 40 проценти во однос на 2021 година. Се очекува дека оваа година ќе се зголеми на над 50 гигавати.

Околу 23 земји треба да ги постигнат своите цели за соларна инсталација до 2027 година, според податоците од лоби групата „Солар пауер Јуроп“ (SolarPower Europe) врз основа на најновите достапни национални цели и споделени со Политико.

Тоа го отсликува глобалниот тренд и значи дека секоја година се заштедуваат милиони повеќе тони емисии на стакленички гасови отколку што беше предвидено.

„Развојот на соларната енергија беше спектакуларен“, рече Хавиер Еспараго, експерт за енергија во Европската агенција за животна средина, тврдејќи дека брзото пуштање во употреба на крајот „се сведува на [целосните] трошоци“ за соларна енергија по киловат-час, кои паѓаат за 90 проценти во изминатата деценија.

Делумно, експлозивниот раст се сведува на падот на цените на соларните панели кои масовно се произведуваат во Кина. Војната во Украина, исто така, создаде голем поттик за земјите да продолжат со соларните инсталации како начин да ја намалат нивната зависност од руската енергија.

Но, тие придобивки исто така отвораат прашања за иднината на секторот.

Со оглед на тоа што сончевата енергија станува сè пораспространета и цените на електричната енергија паѓаат во средината на денот кога сонцето најмногу зрачи, некои гледаат ризик дека поттикот за користење соларна енергија исто така се намалува, рече Еспараго.
Заради тоа се клучни подобрувањата на мрежата и брзото воведување на технологиите за складирање, како што се батериите, тврдат експертите. Но, ЕУ сè уште заостанува во таа област.

Позитивни погрешни пресметки

Брзиот раст на соларната енергија ги заслепуваше политичарите и аналитичарите – и може да значи добра вест за глобалните климатски напори.

Во јуни, Меѓународната агенција за енергија беше принудена нагоре да ги ревидира своите прогнози за распоредување на обновливите извори на енергија за ЕУ за 38 отсто, од кои повеќето беа поттикнати од порастот на станбените и комерцијалните соларни инсталации.

„Да бидам искрен, никогаш не сме биле многу добри… нашите најоптимистички предвидувања речиси секогаш го потценувале пазарот“, рече Џени Чејс, соларна аналитичарка во BloombergNEF која внимателно го следи секторот речиси две децении.

Тоа се должи на тешкотиите во предвидувањето на подобрувањата на трошоците и ефикасноста во кинеското производство на соларни панели секоја година, рече Чејс и користењето податоци што брзо застаруваат. Исто така е тешко е да се разбере кога сончевото воведување на крајот ќе падне.

Но, грешките во предвидувањата може да значат и дека напорите за климатски промени се одвиваат подобро од очекуваното ширум светот – особено кога големите економии се приклучуваат на трката за инсталирање повеќе соларна енергија.

Минатата година, Кина инсталираше 107 GW соларно производство – приближно еквивалентно на целиот историски инсталиран капацитет на САД – и веројатно ќе додаде околу двојно повеќе во 2023 година, според Чејс.
Во 2022 година, користењето на сончевата енергија значеше дека светот заштеди 230 милиони тони емисии на ЦO2, откри ИЕА, околу двојно повеќе од годишните емисии на Белгија.

Растот кој постојано ги надминува очекувањата значи дека „на глобално ниво [емисиите] се намалени и многу ублажени“, рече Еспараго од ЕЕА.

Пред нас е облачно небо

Не е јасно колку долго соларното распоредување може да продолжи со иста огромна брзина.
Во некои земји, недостатокот на флексибилност во мрежата значи дека операторите на мрежата честопати наредуваат соларните постројки да се затвораат во моменти на мала побарувачка, што ефективно ја троши електричната енергија.

Претходно овој месец, 19 европски здруженија за соларни и обновливи извори и пишаа на Европската комисија за да ја изразат својата загриженост за оваа практика, наведувајќи ја нејзината употреба во земји како Полска и Чешка.

Подобрувањето на застојот во мрежата и обуката на работниците во соларниот сектор, за кој се проценува дека ќе имаат потреба од 1 милион работници во ЕУ до 2030 година, е и „предизвик и можност“ што бара повеќе шеми за стручна обука, рече Рафаеле Роси, шеф на пазарот во „Солар пауер Јуроп“.

Додека ЕУ се обидува да ја намали зависноста од Кина за соларно производство и да го врати производството дома, друг ризик е тоа што создава премногу строги критериуми за увоз, забавувајќи го растот, рече Роси.

Затоа, предложениот Закон за нето-нулта индустрија на Комисијата, кој поставува нови цели за домашно производство на соларна енергија до 2030 година, треба да се развие на „урамнотежен начин“ кој вклучува и поголеми субвенции од ЕУ, тврди тој.

Засега, земјите од ЕУ треба да се фокусираат на зголемување на нивните соларни цели до 2030 година, рече Роси, за да поттикнат поголеми инвестиции во секторот и поширок систем за чиста енергија.

„Поставувањето цел која е разумна и остварлива, но во исто време и амбициозна, е важно за еволуцијата на секторот. (Политико)