ЕУ нема да го моли Трамп, ќе бара друга опција

ЕУ не е расположена да моли за поволен третман наспроти агендата на американскиот претседател Доналд Трамп „Америка на прво место“.

Наместо тоа, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен  ја нацрта оптимистичката визија за ЕУ ​​како економски тешкаш што ги победува САД во многу клучни аспекти и е отворена за бизнис со земји како Мексико и Кина – додека Трамп почнува  судир со тие народи.

Говорејќи на Светскиот економски форум во Давос во своето прво големо обраќање за политиката по инаугурацијата на Трамп за втор мандат на 20 јануари, Фон дер Лајен избегна директна критика на претседателот, но наброја јасни и остри контрасти со Америка, особено со подвлекување на посветеноста на ЕУ за Парискиот климатски договор што Вашингтон го отфрла.

Европа, рече таа, сè уште го има „најголемиот трговски сектор во светот“, како и „подолг животен век, повисоки социјални и еколошки стандарди и помали нееднаквости од сите наши глобални конкуренти“.

За разлика од напаѓачката реторика на Трамп, „големиот и атрактивен пазар“ на Европа е предвидлив партнер, рече фон дер Лајен. „Со Европа, она што го гледате е тоа што го добивате. Играме според правилата. Нашите зделки немаат прикачени скриени намери“.

Сè на сè, фон дер Лајен бараше сојузи наместо пресметки, особено со оние кои се на удар на  Трамп. „Европа ќе продолжи да бара соработка – не само со нашите долгогодишни истомисленици, туку и со која било земја со која споделуваме интереси“, нагласи таа.

Што се однесува до многуте проблеми на Европа – кои се движат од војна на нејзиниот праг до индустриски пад и екстремно десничарски бран – Фон дер Лајен избра да не се задржува на нив. Наместо тоа, таа се обиде да инспирира доверба во способноста на блокот да се промени, поставувајќи планови за реформи што ќе бидат претставени во февруари, кои имаат за цел да ги обединат фрагментираните пазари на капитал во блокот, да ја намалат бирократијата и да ги поттикнат компаниите кои го победуваат светот.

1. Севкупно, нејзиниот говор во Давос беше извонреден околу она што не го кажуваше исто како и околу она што го кажуваше. Не ги спомена неодамнешните изборни успеси на екстремната десница во Европа, на пример, ниту пак Трамп, додека војната во Украина доби само минлива референца. Наместо тоа, обраќањето на Фон дер Лајен беше целосно за Европа како глобален економски играч, со истакнати споменувања на Јужна Америка, Африка, Кина и Индија, каде што таа има намера да го направи своето прво големо патување откако беше реизбрана, и стави многу помалку акцент на САД. Еве како се позиционираше во реалното време:

Со војната што беснее во Украина и Трамп во Белата куќа, Фон дер Лајен се соочи со предизвик да ја опише „ситуацијата“ без да ја испрати својата публика во клиничка депресија. Таа го направи тоа така што остана настрана, опишувајќи ја „новата ера на сурова геостратешка конкуренција“ во која Европа ќе мора да стане поостра. Во класична форма на ЕУ, Фон дер Лајен ја замоли својата публика да „избегне трка до дното“ и да не ги прекршува глобалните правила за да добие економска предност пред ривалите. Меѓутоа, во речиси истиот здив, таа препозна дека „кооперативниот светски поредок“ што Европа го очекуваше никогаш не се остварил и дека сега е време да се оствари.

2. Со Икс платформата на Илон Маск преплавена со содржини кои ја напаѓаат ЕУ како музејско одморалиште во пропаѓање, Фон дер Лајен даде се од себе за да ги промовира квалитетите на блокот. „Имаме огромен единствен пазар… единствена социјална инфраструктура… кредибилни и независни институции… [и] непоколеблива посветеност на владеењето на правото“. Дури и способноста на блокот за иновации беше „потценета“, рече таа, истакнувајќи дека Европа регистрира скоро исто толку барања за патенти како Кина и САД.И покрај тоа, таа потврди дека  „светот се менува, така мора и ние“.

3. Иако сè е одлично во Европа, на местото сè уште му треба целосен ремонт – што Фон дер Лајен вети дека ќе започне во февруари кога ќе го претстави големиот план за реформи. Овој голем скок ќе има за цел да ја ослободи економската моќ на Европа со обединување на нејзините распаднати пазари на капитал и канализирање на милијарди евра штедни сметки кон инвестиции. Таа, исто така, сака да го олесни бирократскиот товар на компаниите со тоа што ќе им даде „еден збир на правила“ што ќе се применуваат низ Унијата. Притоа не го спомена фактот дека европските лидери остануваат безнадежно поделени за тоа како да се оди напред, со многу земји кои се противат на унија на пазарите на капитал .

4. Во време кога Трамп ги наметнува трговските тарифи и порачува „Америка на прво место“, говорот на Фон дер Лајен изгледаше дизајниран да испрати спротивен сигнал: отворени сме да правиме бизнис со секого. Фон дер Лајен директно им се обрати на потенцијалните трговски партнери, велејќи: „Ако на повидок се взаемни придобивки, ние сме подготвени да се ангажираме со вас“. Навистина, клучната порака од говорот беше дека Европа сака да ги диверзифицира своите трговски односи подалеку од Америка. Додека Трамп прогласува вонредна состојба на јужната граница на Америка и се подготвува за царини против Мексико, Фон дер Лајен посебно ги спомена трговските односи на ЕУ со Латинска Америка. И иако ја призна економската закана од нефер кинеските трговски практики, таа исто така рече дека Европа мора „конструктивно да се ангажира“ со Пекинг.

5. Фон дер Лајен зборуваше за Африка, азиско-пацифичкиот регион, Кина и Индија пред нејзиното прво спомнување на САД. Дури и тогаш, Фон дер Лајен сигнализираше дека ЕУ ќе биде подготвена да го брани своето место во секој претстоен ќор-сокак.

„Ќе бидеме прагматични, но секогаш ќе останеме на нашите принципи. Ќе ги заштитиме нашите интереси и ќе ги поддржуваме нашите вредности – затоа што тоа е европскиот начин“.

На крајот таа навести дека ЕУ може да излезе од нејзините стари дипломатски комфорни зони и да најде нови пријатели: „Мораме да бараме нови можности, каде и да се појават. Ова е моментот за ангажирање надвор од блоковите и табуата. И Европа е подготвена за промени“.(Политико)