Дали Холивуд „умира“ и какво влијание ќе има планот на Трамп за царини?

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека ќе воведе царини од 100 проценти за филмовите снимени во странски земји, додека ги заострува трговските спорови со земјите ширум светот.

Трамп во објава на Truth Social изјави дека го овластува Министерството за трговија на САД и трговскиот претставник да го започнат процесот за воведување на данокот бидејќи американската филмска индустрија умира „многу брзо“.

Што би можело ова да значи и за американската филмска индустрија и за глобалниот филмски бизнис.

Најавувајќи ги новите царини, Трамп изјави дека Холивуд „умира“. Дали е така?

Вистина е дека индустријата помина низ навистина тежок период во последните години. Пандемијата доведе до затворање на продукцијата, а влијанието е континуирано.

Холивудските студија потрошија 11,3 милијарди долари за продукции во вториот квартал од 2024 година, што е пад од 20 отсто во однос на истиот период во 2022 година, бидејќи студијата продолжија да ги намалуваат трошоците во обид да се опорават од загубите од ковидот.

Сите надежи за закрепнување потоа беа сериозно задушени од штрајковите на актерите и сценаристите во 2023 година.

Потоа пожарите избувнаа претходно оваа година.

И веќе неколку години, сè повеќе луѓе – не само млади – се свртуваат кон Јутјуб и други платформи за стриминг за содржина.

САД остануваат главен центар за филмска продукција и според „Барајати“ во 2025 година се забележува закрепнување на бројките на бокс-офисот од минатата година, со вкупни домашни приходи зголемени за 15,8% во однос на 2024 година досега.

Најновиот филм за суперхерои на Марвел, Thunderbolts*, го предводеше северноамериканскиот бокс-офис овој викенд, со заработка од околу 76 милиони долари, што претставува ветувачки почеток на летната сезона.

Што предлага Трамп?

Претседателот вели дека сака „веднаш да започне со процесот на воведување 100% царина за сите филмови што доаѓаат во нашата земја, а се продуцирани во странски земји. Сакаме повторно филмови направени во Америка!“

Ова доведе до прашања за тоа дали царините ќе важат и за американските филмски компании што продуцираат филмови во странство.

Неколку неодамнешни големи филмови продуцирани од американски студија беа снимени надвор од Америка, вклучувајќи ги „Дедпул и Вулверин“, „Злобниот“ и „Гладијатор II“. Хит франшизи како „Невозможна мисија“ исто така се снимаат во странство.

Исто така, сè уште не знаеме дали царините ќе се применуваат ретроактивно.

Трамп подоцна им рече на новинарите дека „други држави ги крадат филмовите и можностите за снимање филмови од Соединетите Држави“, што може да сугерира дека тој мислел само на филмови што не се од САД.

Какви стимулации нудат другите земји?

Многу земји нудат даночни олеснувања за да го поттикнат филмското производство, како што се Нов Зеланд, Австралија и Велика Британија, и тоа е нешто што Трамп сака да го намали.

Но, тоа не е единствената причина зошто една американска филмска компанија би сакала да снима во странство.

Некои избираат да го сторат тоа поради специфичната локација, егзотични и возбудливи позадини на пример. Кој би можел да го заборави искачувањето на Том Круз на Бурџ калифа, Дубаи, во „Невозможна мисија – Протокол на духови“?

Што би можело да значи тоа за следниот филм за Џејмс Бонд, франшиза сега во сопственост на американскиот гигант „Амазон“, но базирана на иконски британски лик кој работи за МИ6, со седиште во Лондон?

И не се само другите земји кои нудат стимулации – други американски држави го привлекуваат филмското производство подалеку од Холивуд.

Џорџија, Илиноис и Кентаки се меѓу многуте други американски држави со кои Калифорнија сега се натпреварува.

Гевин Њусом, гувернерот на Калифорнија, кого Трамп го опиша како „крајно некомпетентен“ кога зборуваше за филмските царини во понеделник, моментално се залага за својот план за повеќе од двојно зголемување на даночните олеснувања за филмови и телевизија во државата на 750 милиони долари годишно.

Иако Њусом сè уште не дал коментар за предлогот на Трамп, неговиот виш советник за комуникации изјави за „Дедлајн“: „Веруваме дека тој нема овластување да воведува царини според Законот за меѓународни економски вонредни овластувања, бидејќи царините не се наведени како лек според тој закон“.

Како би функционирале ваквите тарифи?

Во оваа фаза има повеќе прашања отколку одговори.

Светската трговска организација (СТО) има мораториум на тарифите за дигитални стоки до 2026 година. Веројатно филмовите се сметаат за дигитални стоки.

И на што би ги базирале тарифите? Приходите од кино благајните или трошоците за производство? Дали е вклучена содржината за стриминг? Тоа би имало огромно влијание врз американските компании како Нетфликс. Што е со постпродукцијата, т.е. монтажата?

И како воопшто да се класифицира странски филм кога толку многу се копродукции и често се снимаат во повеќе земји?

Трамп се чинеше дека зборува за филм, а не за телевизија, но во оваа фаза не е 100% јасно. Дали тарифите би важеле за филмови направени за стриминг или само за кино прикажувања? Ќе мора да почекаме за повеќе детали. И секако, Трамп може да ги повлече предлозите како што направи со некои други царини.

Што би можело да значи тоа за другите земји?

Очигледно, ставањето 100% царина на странски филмови значи огромно зголемување на трошоците за оние продуцентски компании кои сакаат да продаваат на американскиот пазар.

Шефот на синдикатот за медиуми и забава „Бектју“ во Велика Британија, Филипа Чајлдс, изјави: „Овие царини, кои доаѓаат по Ковид и неодамнешното забавување, би можеле да нанесат силен удар врз индустријата што штотуку се опоравува и ќе бидат навистина загрижувачки вести за десетици илјади квалификувани фриленсери кои снимаат филмови во Велика Британија.“

Кирсти Бел, извршен директор на продуцентската компанија „Голдфинч“, се запраша како би функционирале царините, истакнувајќи дека блокбастерите како „Барби“, кој беше дистрибуиран од американското филмско студио „Ворнер брос пикчерс“, „всушност беа снимени практично целосно во Велика Британија“.

„Ако тие американски филмови не бидат делумно продуцирани или продуцирани во Велика Британија, фриленсерите ќе останат без работа. Ви кажувам сега, тие навистина ќе останат без работа“, изјави таа.

Владите на Австралија и Нов Зеланд, исто така, се изјаснија во поддршка на филмските индустрии на нивните земји.

„Никој не треба да се сомнева дека ние недвосмислено ќе се залагаме за правата на австралиската филмска индустрија“, рече министерот за внатрешни работи на Австралија, Тони Бурк.

Премиерот на Нов Зеланд, Кристофер Луксон, на прес-конференција изјави дека неговата влада чека дополнителни детали за предложените тарифи.

„Но, ние очигледно ќе бидеме голем застапник, голем шампион на тој сектор и таа индустрија“, додаде тој.

И со Канскиот филмски фестивал што е пред врата, неизвесноста виси во воздухот, бидејќи многу американски филмски продуценти сакаат да продадат права за странска дистрибуција.

Дали ваквите тарифи би можеле да функционираат?

Тарифите би можеле да ги поттикнат американските филмски компании да снимаат повеќе филмови на домашно тло, но ризикот е дека ако е поскапо отколку да се прави тоа во странство, некои филмови едноставно нема да бидат снимени.

Повеќе стимулации или попусти би можеле да помогнат да се компензира ова, но во оваа фаза не знаеме дали тоа е предмет на дискусија на национално ниво.

Филмскиот критичар на американскиот јавен сервис NPR Radio, Ерик Деганс, предупреди дека царините, доколку бидат воведени, би можеле дополнително да ѝ наштетат на индустријата.

Други земји би можеле да одговорат со воведување царини на американски филмови, изјави тој за Би-Би-Си, што „ќе им отежни на овие филмови да остваруваат профит во странство“.

„Тоа може да создаде ситуација каде што царините во Америка предизвикуваат повеќе штета отколку корист“, додаде тој. (Би-Би-Си)