„Бавно горење“: Русија го избегна економскиот колапс, но падот започна

Поради високите цени на енергијата и добрата работа на централната банка Русија го избегна првиот удар на санкциите. Но, економскиот пад сега започнува


Рубљата се врати на рекордно ниво во однос на доларот и еврото

 

Шест месеци по инвазијата на Украина, Русија е заглавена во војна на трошење што не ја очекуваше, но има успех на друг фронт – нејзината економија зависна од нафта е во длабока рецесија, но се покажува многу поотпорна од очекуваното.

„Возам низ Москва и таму е истиот сообраќаен метеж како и порано“, вели Андреј Нечаев, кој беше министер за економија на Русија во раните 1990-ти.

Подготвеноста на Кина и Индија да купат евтина руска нафта помогна, но Нечаев и другите аналитичари велат дека руската економија почнала да опаѓа и најверојатно се соочува со продолжен период на стагнација како последица на западните санкции.

Навидум, не е многу променето, освен празните излози во кои некогаш беа сместени западни брендови кои ја напуштија земјата во стотици. „Мекдоналдс“ сега се нарекува „Вкусно и точка“, а кафулињата на „Старбакс“ сега постепено се отвораат под едвај маскираниот бренд Stars Coffee.

Егзодусот на западните бизниси и бранот по бран на западни санкции насочени кон извозот на витална енергија на Русија и нејзиниот финансиски систем, имаат влијание, но не на начинот на кој многумина очекуваа.

Московските улици и натаму се преполни со возила

Нечаев, кој претседаваше со некои од најтурбулентните економски времиња на Русија и помогна да се насочи нејзината транзиција кон пазарна економија, за дел од ова ѝ дава признание на централната банка.

Рубљата се урна на рекордно ниско ниво во однос на американскиот долар претходно оваа година, како последица на инвазијата, бидејќи Западот замрзна околу половина од руските девизни резерви од 600 милијарди долари. Но, оттогаш се врати на најсилното ниво во однос на американскиот долар од 2018 година. (Се сеќавате на заканата на претседателот Џо Бајден дека ќе ја претвори во „урнатини“?)

Тоа во голема мера е резултат на агресивната контрола на капиталот и зголемувањето на стапките во пролетта, од кои голем дел сега се сменети. Каматните стапки сега се пониски отколку пред војната, а централната банка вели дека инфлацијата, која достигна максимум од речиси 18 отсто во април, забавува и ќе биде помеѓу 12 и 15 отсто за целата година.

Централната банка, исто така, ја ревидираше својата прогноза за БДП за годината и сега очекува тој да се намали за 4% до 6%. Во април, прогнозата беше за намалување од 8% до 10%. Меѓународниот монетарен фонд, исто така, сега предвидува пад од 6%.

Русија се подготвуваше за вакво сценарио уште од санкциите поради анексијата на Крим во 2014

За тоа помогна што Кремљ имаше осум години да се подготви, поттикнат од санкциите што Западот ги воведе откако Москва го анектираше Крим во 2014 година.

„Излезот на Мастеркард, Виза, едвај имаше влијание врз домашните плаќања бидејќи централната банка имаше свој алтернативен систем на плаќања“, вели Нечаев.

Русија ја постави кредитната картичка Мир и сопствен систем за обработка на трансакции во 2017 година.

И има причина зошто руските фанови на „Мекдоналдс“ и „Старбакс“ сè уште можат да ја добијат својата замена за брза храна, вели Крис Вифер, основачки партнер на Macro Advisory, консултантска компанија која ги советува мултинационалните бизниси во Русија и Евроазија.

Од 2014 година, многу западни брендови во Русија попуштија на владиниот притисок и локализираа дел или сите нивни синџири на снабдување. Така, кога овие компании заминаа, на руските купувачи им беше релативно лесно да ги купат и да продолжат да ги водат едноставно со менување на обвивката и пакувањето.

„Исти луѓе, исти производи, иста понуда“, вели Вифер.

Сепак, тоа не е целосно непропустлива стратегија.

Ребрендираните продавници на „Мекдоналдс“ пријавија недостиг на помфрит во средината на јули, кога жетвата на компири во Русија се намали, а странските добавувачи не ја пополнија празнината поради санкциите.

Може ли да продолжи енергетскиот бум во Русија?

Континуитетот на брза храна е една работа. Долгорочната стабилност на Русија почива на нејзиниот енергетски сектор, кој сè уште е убедливо најголемиот извор на државни приходи.

Да се ​​каже дека високите цени на енергијата досега ја изолираа Русија би било потценување.

Меѓународната агенција за енергетика (ИЕА) соопшти дека приходите на Русија од продажбата на нафта и гас во Европа се удвоиле меѓу март и јули оваа година, во споредба со просекот од последните години. Тоа е и покрај намалувањето на обемот. Податоците на ИЕА покажуваат дека испораките на гас во Европа се намалени за околу 75 отсто во изминатите 12 месеци.

Нафтата е друга работа. Мартските предвидувања на ИЕА дека 3 милиони барели на ден руска нафта ќе излезат од пазарот од април поради санкциите или заканата од нив, не се оствари. Извозот се задржа, иако аналитичарите на Rystad Energy забележуваат благ пад во текот на летото.

Главниот фактор беше способноста на Русија да најде нови пазари во Азија.

Според Хомајун Фалакшали од консултантската компанија за стоки „Кплер“, најголемиот дел од рускиот извоз на нафта по морски пат отишол во Азија од почетокот на војната. Во јули, уделот беше 56%, во споредба со само 37% во јули 2021 година.

Помеѓу јануари и јули оваа година, Кина го зголеми увозот по морски пат на руската сурова нафта од Урал за 40%, споредено со истиот период минатата година, според податоците на „Кплер“. Тоа е и покрај првичните напори на Кина да избегне да заземе страна во руската војна против Украина. Индискиот увоз по морски пат од Русија е зголемен за повеќе од 1.700% во истиот период, според „Кплер“. Русија, исто така, го зголемува извозот на гас во Кина преку сибирскиот гасовод.

Рускиот извоз на нафта по море за Азија достигна рекордни бројки во шесте месеци од војната

Она што ќе се случи кога европското ембарго за 90% од руската нафта ќе стапи на сила во декември, ќе биде критично. Се проценува дека 2 милиони барели дневно руска нафта ќе бидат во неизвесност, и иако е веројатно дел од тоа да оди во Азија, експертите се сомневаат дали побарувачката ќе биде доволно висока за да се апсорбира сето тоа.

Фалакшали вели дека Кина не може да купува многу повеќе руска нафта отколку што веќе го прави тоа, поради домашното забавување на побарувачката и затоа што едноставно не ѝ треба многу повеќе од специфичниот вид нафта што Русија ја извезува.

Цената ќе игра клучна улога, исто така, во тоа дали Русија може да си дозволи да продолжи со попусти за да обезбеди нови пазари.

„Попуст од 30% на 120 долари за барел е една работа“, посочува Нечаев. „Попуст на 70 долари е друга работа“.

„Побавно согорување“

Додека глобалната инфлација му помага на енергетскиот сектор на Русија, таа му штети на нејзиниот народ. Слично како и остатокот од Европа, Русите веќе страдаат од криза на трошоците за живот, што е многу полошо од војната во Украина.

Нечаев, кој помогна да се управува Русија низ многу подраматичен економски колапс во 1990-тите, е загрижен.

„Во однос на животниот стандард, ако го мерите со реални приходи, ние се вративме наназад за околу 10 години“, вели тој.

Руската влада троши за да се обиде да се избори со ова. Во мај објави дека ќе ги зголеми пензиите и минималната плата за 10 отсто.

Воспоставен е систем каде што вработените во компаниите кои ги „прекинале своите активности“ можат привремено да преминат кај друг работодавач без да го прекршат договорот за вработување. И троши 17 милијарди рубљи (280 милиони долари) за купување на обврзниците на руските авиокомпании, осакатени од забраните на воздушниот простор и санкциите што го спречуваат одржувањето и снабдувањето со делови од странски производители.

Технолошките санкции, како оние што влијаат на авиоиндустријата, може да имаат најголемо влијание врз долгорочните економски перспективи на Русија. Во јуни, американската министерка за трговија Џина Раимондо рече дека глобалниот извоз на полупроводници во Русија паднал за 90 отсто од почетокот на војната. Тоа го осакатува производството на сè, од автомобили до компјутери, и, велат експертите, ќе ја остави подалеку во глобалната технолошка трка.

„Влијанието на санкциите ќе биде повеќе побавно согорување отколку брз удар“, вели Вифер. „Русија сега гледа на потенцијално долг период на стагнација“.

Нечаев е уште покатегоричен. „Токму сега започна економскиот пад“, вели тој. (Си-Ен-Ен)